Το 2016 θα μείνει στην ιστορία ως έτος-καμπή των
παγκόσμιων γεωπολιτικών ισορροπιών αλλά και της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης.
Κατά κάποιον τρόπο, τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τον περασμένο
χρόνο κλείνουν και επισήμως τον κύκλο που άνοιξε το 1989-1991. Τότε, καθώς
κατέρρεε το ανατολικό στρατόπεδο, αναδύθηκε ως απόλυτη νικήτρια η αγγλοσαξονική
δύση, τόσο ως οικονομική και στρατιωτική υπερδύναμη όσο και ως καθολικά
αποδεκτό πολιτισμικό-ιδεολογικό παράδειγμα. Σήμερα, ωστόσο, βρίσκονται υπό αίρεση
όλα τα πλεονεκτήματα που διέθετε ο δυτικός πόλος, εξερχόμενος του ψυχρού
πολέμου. Η οικονομία του βιώνει μια μόνιμη κρίση από την μεταφορά του κέντρου
της παραγωγικής δραστηριότητας στην ανατολή, η στρατιωτική υπεροπλία του δοκιμάζεται
στα αιματηρά μέτωπα της Μέσης Ανατολής και οι ιδεολογικές του αρχές πολιορκούνται
ασφυκτικά από ογκούμενα κινήματα αμφισβήτησης που σαρώνουν Αμερική και Ευρώπη.
Η εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, το BREXIT,
η νίκη του Άσαντ με την καθοριστική αρωγή της Ρωσίας στο Χαλέπι καταγράφονται
ως κορυφαίες ήττες για ένα πανίσχυρο κατεστημένο το οποίο δεκαετίες προωθούσε
βήμα-βήμα το σχέδιο της «αυτοκρατορίας», της παγκόσμιας ηγεμονίας και της επιβολής
ενός μοναδικού οικονομικού και πολιτισμικού προτύπου. Τι πήγε, λοιπόν, λάθος σ’
αυτήν τη τόσο μεθοδική και κολοσσιαία σε μεγέθη και ισχύ προσπάθεια;
Ίσως
η κύρια αιτία ήταν ακριβώς η αίσθηση της παντοδυναμίας, που μοιραία προκαλεί
αλαζονεία και εν τέλει θολώνει την ικανότητα αντίληψης της πραγματικότητας. Οι ιθύνοντες
της «αυτοκρατορίας», εκτός από την αμύθητη οικονομική ισχύ, διαθέτουν προωθημένη
τεχνολογία, τεράστιο δίκτυο πληροφόρησης και χειραγώγησης της κοινής γνώμης, ελεγχόμενες
πολιτικές, επιχειρηματικές και ιδεολογικές ελίτ και, βεβαίως, «κανόνια». Η
«αυτοκρατορία», ωστόσο, έκανε δύο τραγικά λάθη. Το ένα ήταν η εμμονική
υπερεπέκταση και η διατήρηση τεσσάρων, τουλάχιστον, ταυτόχρονων μετώπων και το
δεύτερο η υποτίμηση της σημασίας της έδρας και των ταξικών και πολιτισμικών
αντιθέσεων στο εσωτερικό μέτωπο.
Παρά
το γεγονός ότι στην επίσημη, έως πρόσφατα, πολιτική των ΗΠΑ εμφανιζόταν ως
κύριος αντίπαλος η τρομοκρατία και το εξτρεμιστικό Ισλάμ, στην ουσία ως υπ’
αριθμόν ένα εχθρός ήταν πάντα η Ρωσία. Από εκεί θεωρούσαν ότι προερχόταν η σημαντικότερη
απειλή των συμφερόντων τους. Και μάλλον δικαίως, αν ο στόχος ήταν η με πάση
θυσία διατήρηση ενός μονοπολικού κόσμου και η επέκταση της «αυτοκρατορίας». Γνώριζαν
και γνωρίζουν ότι η Ρωσία θα υποτασσόταν ολοκληρωτικά μόνον στην περίπτωση που
θα σπαρασσόταν σε κομμάτια. Κι αυτή η ευκαιρία για τη δύση χάθηκε στο δεύτερο
τσετσενικό πόλεμο. Απ’ εκεί που ξεκίνησε και η πορεία ανάκαμψης της παραλυμένης
ρωσικής ομοσπονδίας. Έτσι ο στόχος της διάλυσης της Ρωσίας, που δεν
εγκαταλείφθηκε, πήρε άλλες διαδρομές. Αυτές προϋπέθεταν την αποκοπή της Μόσχας από
την Ευρώπη και τη δημιουργία μιας αντι-ρωσικής πολεμικής ζώνης ξυστά στα ρωσικά
σύνορα. Αυτό το σκοπό εξυπηρέτησε η επανάσταση του Μαϊντάν στην Ουκρανία, την
οποία βοήθησαν ουσιαστικά, και μάλλον ελαφρά τη καρδία, και οι δυτικοευρωπαίοι.
Το αποτέλεσμα έως σήμερα συνιστά τη σημαντικότερη επιτυχία της πολιτικής της
«αυτοκρατορίας», αλλά και τη τελευταία της. Γιατί από εκεί και πέρα, όλα
γυρίζουν εναντίον της.
Ο
αγγλοσαξονικός παράγων έκανε το λάθος την ώρα που διεξήγαγε τον αντι-ρωσικό
πόλεμο να οξύνει και τον υπόγειο πόλεμο με τη Δυτική Ευρώπη. Παρά την επιφανειακή
σύμπνοια, ένας λυσσαλέος ανταγωνισμός είχε εκδηλωθεί που θα άλλαζε τα πράγματα
και στην Ευρώπη και στην Αμερική. Η αποτροπή της ρωσο-δυτικοευρωπαϊκής
οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας –μόνιμος αμερικανικός φόβος από την εποχή
του Ντε Γκωλ- συμπεριελάμβανε και την υπονόμευση της ευρωπαϊκής χειραφέτησης,
όπως την προωθούσε το Βερολίνο ή τουλάχιστον τμήμα των γερμανικών ελίτ, καθώς
όλοι οι άλλοι αντίπαλοι, και κυρίως το Παρίσι, είχαν εξουδετερωθεί. Η
οικονομική κρίση, που ήταν αποτέλεσμα και της εξαγωγής της αμερικανικής κρίσης
του 2008, η εφαρμογή του σχεδίου της μαζικής μετανάστευσης μουσουλμάνων σε
ευρωπαϊκό έδαφος, η εμμονή στο άνοιγμα των ευρωπαϊκών αγορών στα αμερικανικά
προϊόντα μέσω της ΤΤΙΡ, οι συνεχείς και άκομψες παρεμβάσεις των ΗΠΑ για τις
οδούς ενεργειακού εφοδιασμού έπληξαν ανεπανόρθωτα την Ευρώπη, τις δομές της και
κυρίως το, ήδη ταλαιπωρημένο από τη γερμανική υπεροψία, ευρωπαϊκό όραμα. Αυτό ήταν
επίσης μια νίκη για τις επιδιώξεις της «αυτοκρατορίας», αλλά πύρρειος! Γιατί
στο χάος που δημιουργείται ενισχύονται διαρκώς οι φυγόκεντρες δυνάμεις κι έτσι
ενώ έδιωξαν τον Πούτιν από το Κίεβο σύντομα ίσως εμφανιστεί στο … Παρίσι και
στη Ρώμη!