"Από τον Λένιν στον Στάλιν και στον ολοκληρωτισμό", Διάλεξη στο Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΕΣΣΔ, 1941

Σήμερα, η ομιλία μας είναι αφιερωμένη στα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Σοβιετική Ένωση, μετά την Οκτωβριανή επανάσταση και το τέλος του εμφυλίου πολέμου, σε όλη την περίοδο του μεσοπολέμου.

Είναι η εποχή που το νέο κράτος, διάδοχο της τσαρικής αυτοκρατορίας, σταδιακά σταθεροποιείται και εξελίσσεται σε μια υπολογίσιμη παγκόσμια δύναμη. Οι δύο αυτές δεκαετίες, θα σφραγισθούν από την επικράτηση ενός ολοκληρωτικού μοντέλου διακυβέρνησης, τη διαμόρφωση μιας παντοδύναμης κρατικής γραφειοκρατίας, και κυρίως την επιβολή της υπερεξουσίας του ενός και απόλυτου ηγέτη, του Στάλιν, που παίρνει διαστάσεις προσωπολατρίας.

Κατά τα έτη αυτά, πραγματοποιήθηκε ένας πρωτοφανής κοινωνικός και οικονομικός μετασχηματισμός. Ιδιαίτερα μετά το 1928-29 και την εφαρμογή του πρώτου πενταετούς σχεδίου επιταχύνεται η εκβιομηχάνιση της χώρας με απίστευτους ρυθμούς. Ο σκοπός αυτός, όμως επιτεύχθηκε με διοικητικά μέτρα που δεν υπολόγισαν κοινωνικές αντιδράσεις και κόστος σε ανθρώπινες απώλειες. Το αποτέλεσμα θα είναι, βεβαίως, η Σοβιετική Ένωση να γίνει ένα συμπαγές κράτος, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις να ανταποκριθεί στον επικείμενο πόλεμο απέναντι στη γερμανική υπερδύναμη του Χίτλερ και να καταστεί η ίδια στη συνέχεια παγκόσμια υπερδύναμη.

Θα μπορούσε αυτό άραγε να συμβεί χωρίς τις τραγικές για εκατομμύρια ανθρώπους συνθήκες; 

Είναι ένα ερώτημα που, όπως όλα τα ιστορικά «Αν», ποτέ δεν θα λάβει καταληκτική απάντηση. Αρχικώς, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να παρακολουθήσουμε την αλληλουχία των γεγονότων που μας οδήγησαν ως εκεί.

"Η Οκτωβριανή Επανάσταση", Διάλεξη στο "Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων" του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

ΣΥΝΘΗΚΗ ΜΠΡΕΣΤ-ΛΙΤΟΦΣΚ 1918

 

 

Απόψε θα μιλήσουμε για ένα ιστορικό γεγονός, το οποίο χωρίς αμφιβολία και άσχετα από το πρόσημο που του δίνουμε, θετικό ή αρνητικό, συνιστά ένα από τα σημαντικότερα του 20ού αιώνα και όχι μόνον.

Θα μιλήσουμε για την Οκτωβριανή επανάσταση στη Ρωσική αυτοκρατορία, το 1917.

Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι επαναστάσεις ήταν δύο. Καθώς έχει προηγηθεί αυτή του Φεβρουαρίου, όταν ανατράπηκε ο τσάρος Νικόλαος ο Β΄, ο τελευταίος ηγεμόνας της δυναστείας Ρομανόφ, που κατείχε το θρόνο για περίπου τρεις αιώνες.

Αναφερόμενοι στα συμβάντα, θα προσπαθήσουμε να διακρίνουμε πίσω τους το ιστορικό βάθος και τις γενεσιουργές αιτίες που τα προκάλεσαν. Διότι, ένα γεγονός δεν συμβαίνει ως κεραυνός εν αιθρία. Χωρίς βεβαίως να αποκλείουμε τον παράγοντα τύχη ως προς την έκβασή του, η προετοιμασία του έχει ωστόσο ξεκινήσει πολύ καιρό πριν.

Για να κατανοήσουμε λοιπόν όσα συνέβησαν στη Ρωσία του 1917, και τα οποία σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία για τις επόμενες δεκαετίες θα πρέπει να εξετάσουμε, την κατάσταση που βρισκόταν η ρωσική αυτοκρατορία τις παραμονές της επανάστασης, την δημιουργία και ανάπτυξη του επαναστατικού κινήματος στη χώρα, τις ιδέες και τη δράση του κόμματος των μπολσεβίκων που κατόρθωσε να βγει νικητής από αυτήν την σκληρή σύγκρουση.

Κύπρος: Κουσούρια και Ξένα Λάβαρα

Ένα κλασικό επιχείρημα, όσων κατά καιρούς έχουν υποστηρίξει την αναγκαιότητα μιας υποχωρητικής τακτικής απέναντι στις ακόρεστες διεκδικήσεις της Τουρκίας, είναι ότι αυτό επιτάσσει ο πολιτικός ρεαλισμός. Ταυτοχρόνως, όμως, οι ίδιοι απορρίπτουν μετά βδελυγμίας ότι ο «ρεαλισμός» τους μας οδηγεί, εν τέλει, στην απώλεια εθνικής κυριαρχίας και της αλλοτρίωσής μας ως έθνους. Ενίοτε, όμως, οι λέξεις που επιλέγουν για να «ντύσουν» την επιχειρηματολογία τους αποκαλύπτουν τον πυρήνα της σκέψης τους. Χαρακτηριστικό, και θλιβερό συνάμα, παράδειγμα, συνιστά το κείμενο της κας Κέζα στο ηλεκτρονικό Βήμα (13.11) με τον, διαφωτιστικό για το περιεχόμενο του άρθρου, τίτλο "Κύπρος, μια άλλη χώρα".

Αφορμή, για το σχόλιο της αρθρογράφου, αποτέλεσε το αίτημα, του ευρωβουλευτή κ. Κουμουτσάκου, για παρέμβαση της Κομισιόν στις άθλιες και αχαρακτήριστες δηλώσεις τού, διολισθαίνοντος συνεχώς σε απροκάλυπτο εσωτερικό και εξωτερικό αυταρχισμό, Ερντογάν για την Κύπρο. Του ζητά, λοιπόν, να καθίσει στα αυγά του και να μην δημιουργεί ζητήματα με την γείτονα για μια «κακοδιατύπωση» (ο όρος και τα εισαγωγικά της συντάκτριας).