Η Τουρκία ωθείται σε στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Ρωσία

 

Αποκαλύφθηκε με ποιανού τα χέρια σκοπεύει το ΝΑΤΟ να βοηθήσει το Κίεβο να αποκρούσει την «επιθετικότητα της Ρωσίας», σε περίπτωση υποθετικής στρατιωτικής σύγκρουσης. Λόγος γίνεται για πιθανή συμμετοχή του τουρκικού στρατού - τουλάχιστον αυτό σημειώνουν κάποιες πηγές. Γιατί αναφέρεται συγκεκριμένα η Τουρκία - και γιατί αυτό θέτει την Άγκυρα σε εξαιρετικά άβολη θέση;

Η έγκυρη τουρκική έκδοση Haberturk ανέφερε την επιλογή μεταφοράς ειδικής στρατιωτικής μονάδας 35-40 χιλιάδων με βάση τις δυνάμεις ταχείας αντίδρασης του ΝΑΤΟ, σε περίπτωση επέμβασης του μπλοκ στη σύγκρουση στην Ουκρανία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι εφημερίδες των Βρυξελλών θεωρούν την Κοινή Ομάδα Δράσης Υψηλής Ετοιμότητας (VJTF) ως την ηγετική δύναμη της ομάδας του ΝΑΤΟ.

Ο σχηματισμός, θυμίζουμε, εμφανίστηκε το 2014 με την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία, και δημιουργήθηκε για να «περιορίσει» τη Μόσχα. Τα μέλη του ΝΑΤΟ διοικούν αυτή την ομάδα εναλλάξ - και τώρα το κέντρο διοίκησης VJTF βρίσκεται στην Τουρκία. Έτσι, αυτή η χώρα μπορεί να αποδειχθεί η έδρα του ΝΑΤΟ σε περίπτωση υποθετικής επιχείρησης της συμμαχίας για να «βοηθήσει» την Ουκρανία στο Ντονμπάς.

«Εδώ προκύπτει μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση, η οποία επηρεάζει άμεσα την Τουρκία. Αυτές τις μέρες, πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στρατιωτικά, πολιτικά, οικονομικά και πνευματικά», προειδοποίησε ο αρθρογράφος της Haberturk, Cetiner Cetin. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Τουρκία, λόγω των ενεργειών των εταίρων του ΝΑΤΟ, μπορεί να βρεθεί σε ακόμη βαθύτερη κρίση στις σχέσεις της με τη Μόσχα από όταν μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου το 2015.

Υπάρχει πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να διαβουλεύονται με την Άγκυρα για το ουκρανικό ζήτημα, αφού η Τουρκία είναι κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, σημείωσε την Παρασκευή ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ. Έτσι απάντησε στην ερώτηση για την αξιολόγηση του ρόλου της Τουρκίας στην επίλυση των δυσκολιών μεταξύ Μόσχας και Κιέβου υπό το φως των πρόσφατων δηλώσεων του επικεφαλής του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Λίγο πριν, ο Τσαβούσογλου, σημειώνοντας ότι η ένταση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, καθώς και Ρωσίας και ΝΑΤΟ, είχε πάρει επικίνδυνες διαστάσεις, υπέδειξε ότι η Άγκυρα δεν μπορούσε να μείνει αμέτοχη. Επιπλέον, νωρίτερα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είπε: «Δεν θα αγνοήσουμε τις αρχές μας και τις στενές μας σχέσεις με την Ουκρανία μόνο και μόνο επειδή έχουμε εκτεταμένες σχέσεις με τη Ρωσία». Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε επίσης για την επιθυμία της Τουρκίας να συμμετάσχει πιο ενεργά στο ουκρανικό ζήτημα.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου του Skynews σχετικά με την «πιθανότητα επίθεσης» της Ρωσίας στην Ουκρανία, σε συνέντευξη Τύπου είπε ότι η Μόσχα δεν απειλεί κανέναν, σε αντίθεση με τις δυτικές χώρες. Ο Ρώσος ηγέτης υπενθύμισε τη συνεχιζόμενη επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, στα ρωσικά σύνορα, και ζήτησε να διασφαλιστεί η «άνευ όρων» ασφάλεια για τη χώρα.

Μέχρι στιγμής, η Τουρκία έχει εμπλακεί στην αντιπαράθεση στην Ουκρανία ως προμηθευτής στρατιωτικού εξοπλισμού - πιο συγκεκριμένα, επιχειρησιακά-τακτικών drones Bayraktar TB2. Τα τουρκικά UAV έχουν ήδη επιδειχθεί σε επιχειρήσεις - στις 26 Οκτωβρίου, οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας χρησιμοποίησαν το "Bayraktar" εναντίον οβιδοφόρου της Λαϊκής Πολιτοφυλακής της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ». Ταυτόχρονα, το UAV εξαπέλυσε αεροπορική επίθεση, πετώντας 15 χιλιόμετρα βαθιά στην περιοχή που ελέγχεται από τις δυνάμεις της «ΛΔΔ».

Το ενδιαφέρον του Κιέβου για την απόκτηση τουρκικών μαχητών drones και την παραγωγή τους στο έδαφός του είναι προφανές και κατανοητό. Οι Bayraktar πιστεύεται ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη νίκη του Αζερμπαϊτζάν στον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 2020). Οι ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, με την ενεργό στρατιωτική-τεχνική υποστήριξη των Τούρκων συναδέλφων τους, χρησιμοποίησαν μαζικά και επιτυχώς το Bayraktar TB-2 εναντίον αρμενικών τεθωρακισμένων οχημάτων, αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων και πυροβολικού.

Ο αρχισυντάκτης του περιοδικού "Πατριωτικό Οπλοστάσιο" Βίκτορ Μουρακόφσκι παραδέχτηκε ότι η κατάσταση με τη σύγκρουση στην Ουκρανία μπορεί να ακολουθήσει το σενάριο του Καραμπάχ, αν ο τουρκικός στρατός κληθεί να εκτελέσει συντονιστικές λειτουργίες για τις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας. «Αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί, εξαρτάται από την πολιτική απόφαση της τουρκικής ηγεσίας. Και ο τουρκικός στρατός είναι σε θέση να το εκπληρώσει», είπε ο στρατιωτικός εμπειρογνώμονας.

Από καθαρά τεχνικής άποψης, η επανάληψη του σεναρίου του Καραμπάχ - επιχειρήσεις του τοπικού στρατού με τη βοήθεια και τον έλεγχο των Τούρκων - στην Ουκρανία μπορεί να πραγματοποιηθεί, συμφώνησε και ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Γεωπολιτικών Προβλημάτων. Διδάκτωρ Στρατιωτικών Επιστημών Κονσταντίν Σίβκοφ. Μιλάμε όμως για ένα καθαρά υποθετικό σενάριο, τόνισε ο αναλυτής.

«Η Ουκρανία έχει αρκετούς δικούς της, καλά εκπαιδευμένους από το ΝΑΤΟ, αξιωματικούς, που δεν διέθετε το Αζερμπαϊτζάν», είπε ο Σίβκοφ στην εφημερίδα VZGLYAD. «Οι Τούρκοι μπορεί να ενδιαφέρουν ως χειριστές UAV, τίποτα περισσότερο». Ο ειδικός εξέφρασε την αμφιβολία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ηγεσία του ΝΑΤΟ θα επιτρέψουν στην Τουρκία να διαδραματίσει πιο σοβαρό ρόλο στην Ουκρανία, δεδομένων των περίπλοκων σχέσεων μεταξύ του καθεστώτος Ερντογάν και της Ουάσιγκτον.

«Η Τουρκία προσπαθεί να βολεύεται σε δύο καρέκλες. Αυτή η χώρα δεν έχει καμία άμεση σχέση με αυτό που συμβαίνει, εκτός από την προμήθεια όπλων στην Ουκρανία. Όμως σήμερα η προμήθεια όπλων δεν συνδέεται με καμία πολιτική θέση», δήλωσε ο επικεφαλής του Κέντρου Μελέτης της Σύγχρονης Μέσης Ανατολής της Αγίας Πετρούπολης Γκούμερ Ισάγιεφ.

«Η Τουρκία δεν συνορεύει ούτε με την Ουκρανία ούτε με τη Ρωσία. Δεν δεσμεύεται από καμία συνθήκη ασφαλείας με την Ουκρανία, δεν έχει καμία υποχρέωση απέναντί της. Το ίδιο συμβαίνει και με τη Ρωσία. Κατά τη γνώμη μου, η Τουρκία θα παραμείνει ουδέτερη και θα ζητήσει ειρηνική λύση. Ο Ερντογάν έχει ήδη ανακοινώσει ότι η Τουρκία θα μπορούσε να είναι μεσολαβητής. Η χώρα θα τηρήσει αυτή τη θέση », είπε ο Ισάγιεφ.

Την ίδια στιγμή, ο ανατολιστής υπενθύμισε ότι η Τουρκία έχει καλές οικονομικές σχέσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία. «Γιατί να τις χάσει; Ακόμη και όταν καταρρίφθηκε το ρωσικό αεροπλάνο, η σχέση ήταν παγωμένη, αλλά τελικά τα δισεκατομμύρια ήταν αυτά που κυριάρχησαν. Επομένως, δεν νομίζω ότι θα υπάρξουν προβλήματα τώρα. Θα συναλλάσσεται και με τους μεν και με τους δε, αυτή είναι μια φυσιολογική ιστορία».

«Η λογική της διαδικασίας υπαγορεύει στην Τουρκία την ανάγκη να παραμείνει ουδέτερη. Η Τουρκία δεν θα επιλέξει πλευρά. Αυτή είναι η ανατολική διπλωματία. Ελπίζω όλοι να είναι αρκετά έξυπνοι για να μην ξεκινήσουν αυτόν τον πόλεμο. Αλλά σε περίπτωση, Θεός φυλάξοι, μιας σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, νομίζω ότι η Τουρκία μόνον θα παρακολουθήσει. Σε αυτή την περίπτωση, αυτή είναι η καλύτερη επιλογή για τον Ερντογάν», υποστηρίζει ο συνομιλητής.

 

Πηγή: https://vz.ru/world/2021/12/25/1135932.html

Τα Bayraktar και οι μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί της Άγκυρας

του Yuriy Mavashev, 

διευθυντή του Κέντρου μελετών της νέας Τουρκίας

 

Μέχρι σχετικά πρόσφατα, οι περισσότεροι Ρώσοι συνέδεαν την Τουρκία με θέρετρα και ξενοδοχεία, αλλά όχι με την τεχνολογία. Η προληπτική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας «κέρδισε έδαφος» μόνο όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη πτήση του drone Bayraktar TB2 το 2014. Και την ίδια χρονιά οι Τούρκοι το δοκίμασαν αμέσως στα ανατολικά της χώρας, εναντίον Κούρδων ανταρτών, που θεωρούνται «τρομοκράτες».

Ωστόσο, αυτό το φονικό όπλο του 21ου αιώνα δεν απέκτησε αμέσως δημοφιλία μεταξύ των αγοραστών. Το πρώτο τους «βάπτισμα», ή επιτυχημένη πολεμική χρήση σε διεθνές επίπεδο, τα αεροσκάφη αυτά το έλαβαν στη Συρία, τη Λιβύη, το Αζερμπαϊτζάν και μετά στην Ουκρανία.

Εν τω μεταξύ, για να είμαστε δίκαιοι, σημειώνουμε ότι σχετικός ενθουσιασμός παρατηρείται κυρίως στις τουρκικές χώρες. Τώρα οι αγοραστές του Bayraktar, εκτός από το Μπακού, είναι η Άσχαμπαντ και πιο πρόσφατα η Μπισκέκ. Μάλιστα, οι Κιργίζιοι έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αγορά τουρκικών drones τον Μάιο του 2021, εν μέσω των συγκρούσεων με το μη τουρκικό Τατζικιστάν. Το Καζακστάν πρέπει να επισημανθεί στους πιθανούς «Τούρκους αγοραστές». Στα τέλη Οκτωβρίου, η τουρκική εταιρεία TUSAS (γνωστή και ως TAI) ανακοίνωσε την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τη Νουρ-Σουλτάν για την προμήθεια βαρέων επιθετικών UAV ANKA-S. Παρεμπιπτόντως, το σύμπλεγμα της TAI, καθώς και η θυγατρική της ANKA, μπορούν δικαίως να θεωρηθούν πρωτοπόροι στον τομέα των τουρκικών drones. Εξάλλου, οι εργασίες για τη δημιουργία της συσκευής, όπως και οι δοκιμές, πραγματοποιήθηκαν πολύ πριν από την εμφάνιση του Bayraktar - από το 2004.

 

Δημιουργία φιλοτουρκικού ανθελληνικού μπλοκ στα Βαλκάνια

Εν τω μεταξύ, ενδιαφέρον για αγορές εκδηλώνεται στην Αλβανία και ακόμη και στη Βουλγαρία. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι αυτά τα κράτη περιβάλλουν από τον βορρά την Ελλάδα, με την οποία η Τουρκία έχει πολύ τεταμένες σχέσεις λόγω των διαφορών στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου. Μπορεί να υποτεθεί ότι μιλάμε για δημιουργία των προϋποθέσεων για τη συγκρότηση ενός ανθελληνικού μπλοκ. Μια υποθήκη για το μέλλον. Και αυτό για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι η Τουρκία προμηθεύει όπλα και τη «Μακεδονία», που συνορεύει με την Ελλάδα. Αν και όχι drones. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη τουρκική κοινότητα στη χώρα αυτή.

Τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη βρίσκονται σε υπηρεσία και σε επιφυλακή από τον δορυφόρο της Άγκυρας, την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Πιθανότατα, στην ουσία, είναι ο τουρκικός στρατός που ελέγχει αυτά τα drones. Είναι προφανές ότι η παρουσία των UAV έχει γίνει σχεδόν βασικό στοιχείο τόσο για την προστασία της κυριαρχίας τής μη αναγνωρισμένης δημοκρατίας όσο και για την προώθηση των τουρκικών εθνικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο. Παρεμπιπτόντως, από τις ακτές της Κύπρου μέχρι το συριακό έδαφος είναι περίπου 163 χιλιόμετρα.

 

Τουρκικός πόλεμος προπαγάνδας

Η επιτυχία των τουρκικών drones, μεταξύ άλλων και στον μετασοβιετικό χώρο, διευκολύνεται και από τον «διαφημιστικό πόλεμο». Και διεξάγεται ήδη αρκετά ανοιχτά εναντίον των ανταγωνιστικών ρωσικών όπλων. Άλλωστε, η Ρωσία παραμένει στους πέντε κορυφαίους εξαγωγείς όπλων. Πρόσφατα, το φιλοτουρκικό μέσο gdh Defense δημοσίευσε μια φωτογραφία των ρωσικών ηλεκτρονικών συστημάτων R-330P Pyramid (REP)[1], Avtobaza-M[2], Repellent-1[3], Borisoglebsk-2[4], «που χρησιμοποιούνται κατά των Bayraktar TB 2 αλλά καταστράφηκαν από αυτά». Παρακάτω, κάτω από καθένα από αυτά, αναφέρεται πού ακριβώς συνέβη αυτό. Βασικά, «στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ», σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρέχονται. Προφανώς, οι λευκορωσικοί σταθμοί ηλεκτρονικού πολέμου και ραδιοελέγχου "Groza-S"[5] και "Groza-6"[6] παρουσιάστηκαν για να εξισορροπήσουν τον ρωσικό εξοπλισμό.

Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το ορατό μέρος αυτού του πολέμου ξεκίνησε την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2020 στη Λιβύη. Οι Τούρκοι όχι μόνο ρητορικά, αλλά και ουσιαστικά στήριξαν την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) με οικονομικές ενέσεις και ροές όπλων. Η Άγκυρα ισχυρίστηκε ότι η ρωσική Wagner υποστήριξε τον Στρατάρχη Χαφτάρ και τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA). Στη συνέχεια, τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης έδειξαν για πρώτη φορά πλάνα του ρωσικού ZRPK "Pantsir S-1" που κατελήφθη σε μια αεροπορική βάση, και διέδωσαν πληροφορίες σχετικά με την "καταστροφή" του "Krasukha". Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι τα όπλα αγοράστηκαν επίσημα από τον λιβυκό στρατό από τα ΗΑΕ. Η τελευταία αυτή περίσταση καθόλου δεν έφερε σε δύσκολη θέση τους Τούρκους, οι οποίοι φαίνεται να ανταγωνίζονται μόνοι τους τα ρωσικά όπλα.

Επιπλέον, οι Τούρκοι εταίροι έχουν πείσει τους εαυτούς τους ότι οι Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις φοβήθηκαν σοβαρά τα UAV τους. Έτσι, αρκετά ξένα σάιτ που ασχολούνται με θέματα άμυνας, με την παράδοση του SavunmaSanayiST.com, έδειξαν φωτογραφίες και βίντεο από ασκήσεις στην Κριμαία, όπου τα άρματα μάχης T-72B3 πηγαίνουν στις ασκήσεις με αυτοσχέδια «προστατευτικά καλύμματα» στους πύργους. Σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, έτσι βλέπουν οι Ρώσοι τον «αγώνα εναντίον του Bayraktar TB2».

 

Παντουρανικός πυρετός

Πώς οι νότιοι γείτονές μας έχουν πραγματικά καταφέρει να διαδώσουν την προπαγάνδα που αυξάνει το ενδιαφέρον για τα προϊόντα τους; Δεν πρόκειται για ένα «επιθετικό μάρκετινγκ»; Ταυτόχρονα, είναι σαφές ότι το «μάρκετινγκ» δεν προορίζεται φυσικά για εμάς (ο ρωσικός στρατός γνωρίζει πολύ καλά τι και πώς μπορεί να καταρρίψει τα drones), αλλά για όσους δεν είναι δύσκολο να εντυπωσιαστούν ή για εκείνους που είναι πιο αδύναμοι από τη Ρωσία στρατιωτικά. Τον Μάιο του 2021, η Πολωνία ανακοίνωσε μια συμφωνία με την Τουρκία για την προμήθεια αυτών των όπλων ακριβείας. Το πολωνικό υπουργείο Άμυνας διευκρίνισε ότι πρόκειται για 24 Bayraktar.

Στην πορεία σημειώνουμε πάντως ότι μέχρι στιγμής οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στη λίστα των εταίρων στην αγορά τουρκικών όπλων. Το αμερικανικό μερίδιο αντιπροσωπεύει το 52% (339 εκατομμύρια δολάρια) όλων των όπλων που εξάγονται από τους Τούρκους. Το Αζερμπαϊτζάν βρίσκεται στη δεύτερη θέση - 11,7% (76 εκατομμύρια δολάρια). Η τρίτη θέση στην πώληση τουρκικών όπλων πηγαίνει στην Ουκρανία - 2,51% (16,4 εκατομμύρια δολάρια). Παρόλα αυτά, καθώς και το γεγονός ότι οι Τούρκοι δεν έχουν δική τους στρατιωτική αεροπορία και αεράμυνα, δηλώνοντας την πρόθεσή τους να αγοράσουν τη δεύτερη συστοιχία του συστήματος αεράμυνας S-400 Triumph και να συνεργαστούν μαζί μας για τη δημιουργία του τουρκικού μαχητικού TF -Χ, η ρωσική πλευρά έχει δυνατότητα να δει καθαρά την κατάσταση.

Η εξαγωγή τουρκικών UAV σε τουρκικές χώρες θα παίξει ρόλο στην ανάπτυξη της στρατιωτικής-γεωπολιτικής συνεργασίας στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Φυσικά, η Άγκυρα αντιλαμβάνεται ότι εν μία νυκτί οι χώρες του μετασοβιετικού χώρου δεν θα κάνουν επιλογή υπέρ των τουρκικών όπλων, συνδεδεμένες την ίδια ώρα με ανάλογη συνεργασία με τη Ρωσία. Ταυτόχρονα όμως, η πώληση drones στο Καζακστάν, το Τουρκμενιστάν και το Αζερμπαϊτζάν θα αποτελέσει σοβαρό απόθεμα για το μέλλον. Υπάρχει ήδη το προπαγανδιστικό δημοσίευμα στην ιστοσελίδα του «Τουρκικού Φόρουμ». Είναι δύσκολο να διαφωνήσεις με αυτή τη διαπίστωση. Στον σύγχρονο κόσμο, τα αεροσκάφη έχουν γίνει όχι τόσο φορείς βομβών όσο φορείς ιδεολογίας. Και σε έναν τέτοιο πόλεμο, ο παίκτης που ξέρει πώς να μετατρέπει έγκαιρα σημεία πολέμου σε πολιτικά είναι πιο πιθανό να κερδίσει.

Έτσι, στις 12 Νοεμβρίου, το Συμβούλιο Συνεργασίας Τουρκόφωνων Κρατών (διεθνής οργανισμός που ενώνει τουρκικά κράτη υπό την αιγίδα της Τουρκίας) μετονομάστηκε σε Οργανισμό Τουρκικών Κρατών με πρωτοβουλία της τουρκικής πλευράς. Η Άγκυρα έχει επανειλημμένα τονίσει ότι η απόφαση οφείλεται στο γεγονός ότι το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, η Τουρκία και το Ουζμπεκιστάν φτάνουν σε ένα ποιοτικά νέο επίπεδο αλληλεπίδρασης. Επιπλέον, στην Κοινή Δήλωση των ηγετών των χωρών του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών της 12ης Νοεμβρίου 2021, αναφέρθηκε επίσημα για πρώτη φορά η λέξη Turan - η μυθική χώρα των Τούρκων. Τη θυμούνται συχνά οι Τούρκοι εθνικιστές που υποστηρίζουν τον Ερντογάν.

Η πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Τουρκίας σε τουρκικές χώρες θα είναι ένα σοβαρό «πλεονέκτημα». Τα UAV μετατρέπονται σε «zeitgeist» (το πνεύμα του έθνους), σύμφωνα με μια τουρκική πηγή προπαγάνδας που μεταδίδεται σε μετασοβιετικές χώρες. Τέτοιες αναφορές δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι τα drones χρησιμοποιούνται σκόπιμα από τους Τούρκους για να εδραιώσουν τις θέσεις τους στα τουρκικά κράτη που συνορεύουν με τη Ρωσία στο νότο. Αν και τα τουρκικά σχέδια είναι ευρύτερα. Η Τουρκία έχει πουλήσει δεκάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη της στην Ουκρανία από το 2019, σύμφωνα με το Bloomberg. Την ίδια στιγμή, το σουηδικό Nordic Monitor ανέφερε ένα μυστικό σημείωμα προς τον αρχηγό του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Χουλουσί Ακάρ από το 2016, σύμφωνα με το οποίο οι τουρκικές ειδικές δυνάμεις είχαν διορίσει συμβούλους για να συνεργαστούν με τις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας. Το φθινόπωρο του 2021, η ομάδα χάκερ Beregini κυκλοφόρησε ένα άλλο έγγραφο, υπογεγραμμένο από τον ουκρανικό στρατό, το οποίο ανέφερε για κοινές ασκήσεις στην Τουρκία.

Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, απαντώντας στις κατηγορίες για υποστήριξη της ουκρανικής πλευράς στη σύγκρουση στο Ντονμπάς, τόνισε ότι για τους Τούρκους η προμήθεια drones στην Ουκρανία είναι αποκλειστικά εμπορική υπόθεση. Υψηλόβαθμοι Τούρκοι εταίροι υπενθυμίζουν περιοδικά στη Ρωσία ότι προμηθεύει επίσης όπλα σε αυτούς με τους οποίους η Άγκυρα ανταγωνίζεται. Την ίδια ώρα, στις αρχές Δεκεμβρίου, σε διεθνές επίπεδο, η Τουρκία αντιτάχθηκε στην επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας για την Ουκρανία. Σύμφωνα με τον Τσαβούσογλου, οι περιορισμοί δεν βοήθησαν ποτέ στην επίλυση προβλημάτων και η τουρκική πλευρά είναι έτοιμη να ενεργήσει ως μεσολαβητής μεταξύ Μόσχας και Κιέβου.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τα drones για την Τουρκία είναι μόνο ένα από τα όργανα της διεθνούς πολιτικής. Θα συνεχίσει να συνδυάζει την ήπια δύναμη με τη σκληρή. Ένα μέλος του Συμβουλίου των αξακάλ (γερόντων) του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών, έμπιστος του Ερντογάν, ο Γιλντιρίμ, δήλωσε λίγο μετά τη σύνοδο του Τουρκικού Συμβουλίου, ότι η Άγκυρα θεωρεί τη Μόσχα, μαζί με το Πεκίνο, «φυσικά μέλη» της οργάνωσης.

 

Πηγή: https://vz.ru/opinions/2021/12/17/1134213.html

---

[1] Το R-330 είναι μια οικογένεια σοβιετικών, ουκρανικών και ρωσικών αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών συστημάτων καταστολής (REP).

[2] Το συγκρότημα Avtobaza-M προορίζεται για αναγνώριση παλμικών και συνεχών σημάτων ραντάρ αέρα και θάλασσας, σημάτων συστημάτων αναγνώρισης "φίλου ή εχθρού" και "TASAN", προσδιορισμό παραμέτρων σήματος και τύπων ραντάρ.

[3] Το συγκρότημα "Repellent" προορίζεται για ηλεκτρονική αναγνώριση UAV βάσει σημάτων από ραδιοηλεκτρονικά μέσα και καταστολή των συστημάτων ελέγχου τους. Μπορεί να είναι τόσο σε φορητή όσο και σε σταθερή έκδοση.

[4] Το Borisoglebsk 2 είναι ένα ρωσικό, MT-LB επίγειο όχημα, πολυλειτουργικό οπλικό σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου (EW). Αναπτύχθηκε από τη Sozvezdie για μια περίοδο έξι ετών, από το 2004 έως το 2010. Ωστόσο, το σύστημα δεν παραγγέλθηκε ή για άλλους λόγους δεν κατασκευάστηκε ή παραδόθηκε αμέσως στον ρωσικό στρατό. Ξεκινώντας τον Φεβρουάριο του 2015, έχει κατασκευαστεί και παραδοθεί από την UIMC στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις. Έχει σχεδιαστεί για να διακόπτει τις επικοινωνίες και τα συστήματα GPS

[5] Το Groza-S (Navalnitsa-S) είναι ένας αυτοκινούμενος σταθμός ραδιοηλεκτρονικού πολέμου της Λευκορωσίας που έχει σχεδιαστεί για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση, την καταστολή καναλιών ελέγχου και συστημάτων πλοήγησης μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων. Αναπτύχθηκε από το "KB Radar" ως μέρος μιας ειδικής σειράς συστημάτων για την αντιμετώπιση drones "Groza" και παρουσιάστηκε στις 28 Οκτωβρίου 2016

[6] Το Groza-6 (Navalnitsa-6) είναι ένας λευκορωσικός σταθμός παρεμβολών και έλεγχος ραδιοεπικοινωνίας, που αναπτύχθηκε από την JSC "KB Radar". 

Για τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία και τα όσα καταγράφονται εκεί το τελευταίο διάστημα απασχολούν τη διεθνή Κοινότητα, μιας και οι προεκτάσεις είναι πολλαπλές.

Μάλιστα δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάνουν λόγο, όχι μόνο για περαιτέρω όξυνση, αλλά και για μια γενικευμένη σύρραξη! Για όλα αυτά μιλά στο newshub.gr ο έγκριτος αναλυτής, Διδάκτωρ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο κ. Σωτήρης Δημόπουλος.

Παράλληλα με τις θέσεις του για το ουκρανικό ζήτημα, ο κ. Δημόπουλος κάνει αναφορά και στο βιβλίο «Το νόημα της Ιστορίας» του Νικολάι Μπερντιάεφ, του οποίου έχει επιμεληθεί τη μετάφραση.

 

Το νόημα της Ιστορίας, του Νικολάϊ Μπερντιάεφ

Τίτλος: Το νόημα της Ιστορίας

Συγγραφέας: Νικολάϊ Μπερντιάεφ

Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος

Εναλλακτικές Εκδόσεις 2021

Σελ. 314

Κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, διαθέσιμο και στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των Εναλλακτικών Εκδόσεων.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Ο άνθρωπος είναι στον ύψιστο βαθμό ιστορικό ον. Βρίσκεται εντός της ιστορίας και η ιστορία βρίσκεται εντός του. Μεταξύ του ανθρώπου και της ιστορίας υφίσταται μια τόσο βαθιά, μυστηριακή, πρωταρχική και συνεκτική σχέση… που ο διαχωρισμός μεταξύ τους είναι αδύνατος. Είναι αδύνατον να αποσπάσεις τον άνθρωπο από την ιστορία και να τον εξετάσεις αφηρημένα, όπως είναι αδύνατον να αποσπάσεις την ιστορία από τον άνθρωπο, και να τη μελετήσεις από τα έξω, δηλαδή από μια μη ανθρώπινη οπτική γωνία. Ούτε είναι δυνατό να θεωρήσεις τον άνθρωπο απομονωμένο από τη βαθύτατη πνευματική πραγματικότητα της ιστορίας… Η «ιστορικότητα», με την κυριολεκτική της σημασία, αποκαλύπτει την ουσία της ύπαρξης, την εσωτερική πνευματική ουσία του κόσμου και του ανθρώπου, και όχι μόνον τα εξωτερικά φαινόμενα. Η «ιστορικότητα», από τη φύση της, δεν είναι φαινομενολογική αλλά βαθιά οντολογική…

Για να διεισδύσω σε αυτό το μυστήριο της «ιστορικότητας», πρέπει πρώτα απ’ όλα να κατανοήσω αυτήν και την ιστορία ως τα βάθη μου, ως κάτι δικό μου, ως τα βάθη της δικής μου ιστορίας και του δικού μου πεπρωμένου. Πρέπει να θέσω τον εαυτό μου εντός του ιστορικού πεπρωμένου και το ιστορικό πεπρωμένο εντός του δικού μου ανθρώπινου πεπρωμένου… Όλες οι ιστορικές εποχές αντιπροσωπεύουν το δικό μου ιστορικό πεπρωμένο∙ όλες αυτές είναι δικές μου…

Η ρωσική σκέψη στη διάρκεια του 19ου αιώνα ασχολήθηκε πρωτίστως με τα ζητήματα της φιλοσοφίας της ιστορίας. Στο οικοδόμημα της φιλοσοφίας της ιστορίας διαμορφώθηκε η εθνική μας συνείδηση… Η αυθεντική ρωσική σκέψη τείνει προς το εσχατολογικό πρόβλημα του τέλους, έχοντας χροιά αποκαλυψιακή. Σε αυτό έγκειται η αντίθεσή της με τη σκέψη της Δύσης… Πάντοτε είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα προβλήματα της φιλοσοφίας της ιστορίας. Ο παγκόσμιος πόλεμος και η επανάσταση αύξησαν αυτό το ενδιαφέρον… Ωρίμασε μέσα μου το σχέδιο ενός βιβλίου για τα θεμελιώδη προβλήματα της θρησκευτικής φιλοσοφίας της ιστορίας…

Περιεχόμενα

Εισαγωγή του Μεταφραστή 

Maria Nemcova Banerjee: Ο Νικολάι Μπερντιάεφ και η Πνευματική Ελευθερία

Πρόλογος του Συγγραφέα 

Η σημασία της παράδοσης 

Για την ουσία της ιστορικότητας: Το Μεταφυσικό και το Ιστορικό 

Για την επουράνια ιστορία: Θεός και άνθρωπος 

Για την επουράνια ιστορία: Χρόνος και αιωνιότητα

Το πεπρωμένο των Εβραίων 

Χριστιανισμός και Ιστορία 

Αναγέννηση και Ουρανισμός 

Το τέλος της Αναγέννησης και η κρίση του Ουμανισμού: Η έλευση της Μηχανής 

Το τέλος της Αναγέννησης και η κρίση του Ουμανισμού: Η αποσύνθεση της ανθρώπινης εικόνας

Το δόγμα της προόδου και το τέλος της ιστορίας 

Επίλογος: Η θέληση για ζωή και η θέληση για κουλτούρα

Σωτήρης Δημόπουλος: Κίνηση με σημασία η επίσκεψη στη Ρωσία - Η αναβαθμισμένη ελληνική διπλωματία

Λάμπρος Καλαρρύτης -Εμείς οι Έλληνες 

Parapolitika.gr 

Στη συζήτηση μας (09-12-2021) ο Δρ. Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου αναλύει την επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπυργού στη Ρωσία και την συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Τη χαρακτηρίζει ιδιαίτερα σημαντική κίνηση καθώς έγινε εν μέσω άγριας κρίσης της Δύσης με η Ρωσία λόγω Ουκρανίας, ενώ χαρακτηρίζει την ελληνική διπλωματία σημαντικά αναβαθμισμένη. Κάνει αναφορά στη τριμερή Ελλάδας- Κύπρου - Ισραήλ που προηγήθηκε της επίσκεψης στο Σότσι, ως μία ακόμη επιβεβαίωση της νέας ενισχυμένης και διευρυμένης ελληνικής διπλωματικής και γεωπολιτικής αντίληψης η οποία αν συνεχιστεί οδηγήσει σε ολοκλήρωση της αλλαγής παραδείγματος.

 

Το κέντρο του τουρκικού κόσμου είναι η Ρωσία

 

του Gevorg Mirzayan

 

Στις διεθνείς σχέσεις, όταν κάποιος προσδιορίζει το στυλ συμπεριφοράς του προς έναν αντίπαλο, συχνά δεν είναι τόσο σημαντικό ποιος είναι ο αντίπαλος- πολύ πιο σημαντικό είναι πώς τον βλέπει, πώς τον αντιλαμβάνεται. Ο τρόπος αντίληψης της πραγματικότητας καθίσταται μέρος της πραγματικότητας. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι για ορισμένους εκπροσώπους της τουρκικής ελίτ η αντίληψη της πραγματικότητας για τη Ρωσία είναι τέτοια που μπορεί να αντέξει διάφορες διπλωματικές προκλήσεις. Μια από αυτές τις προκλήσεις ήταν η φωτογράφιση «Ερντογάν και Μπαχτσελί με τον χάρτη».

 

Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί [στμ. ο ίδιος είναι τουρκμενικής καταγωγής], είναι ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης, ακραίος εθνικιστής και ταυτόχρονα συνεργάτης του Ρετζέπ Ερντογάν στον κυβερνητικό συνασπισμό. Συνεργάτης όχι μόνο επειδή έλειπαν του Ερντογάν κάποιες ψήφοι για την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά και επειδή έχουν παρόμοιες ιδεολογίες. Και οι δύο μοιράζονται τις θεωρίες του παντουρκισμού - αν όχι της εδαφικής, τότε τουλάχιστον της ιδεολογικής και πολιτισμικής ενοποίησης όλων των τουρκικών λαών υπό την ηγεσία της Άγκυρας [στμ. είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι στα ρωσικά οι τουρκικοί λαοί της Κεντρικής Ασίας αναφέρονται ως ‘Τιούρκοι’, σε αντίθεση με τους Τούρκους της Μικράς Ασίας, καθώς στη Ρωσία θεωρούν ότι οι τελευταίοι δεν είναι γνήσιοι συγγενείς των υπολοίπων, εφόσον μόνον μια μικρή μειοψηφία τουρκογενών έδωσε το όνομα και την γλώσσα στους λαούς της περιοχής].

Και να που ο Μπαχτσελί, μετά από κοπιώδη εργασία, δημιούργησε, σύμφωνα με τα λόγια των εκπροσώπων του κόμματός του, «έναν χάρτη του τουρκικού κόσμου και τον παρέδωσε σαν σημαία στην επόμενη γενιά». Με απλά λόγια, σχεδίασε έναν χάρτη των τουρκικών εδαφών, στον οποίο σημείωσε με κόκκινο χρώμα τα ανεξάρτητα τουρκικά κράτη, με κίτρινο τις τουρκικές δημοκρατίες που περιλαμβάνονται σε άλλα κράτη και με πορτοκαλί τις τουρκικές κοινότητες σε άλλα κράτη.

Ο ίδιος ο χάρτης ονομάζεται "Χάρτης του Τουρκικού Κόσμου" - και, κατά τη γνώμη όσων δεν βλέπουν τίποτα κακό σε αυτόν, δείχνει μόνο την περιοχή εγκατάστασης των τουρκόφωνων λαών. Και σ’ αυτόν δεν υπάρχουν ούτε επιθετικά σχέδια ούτε κάποια διπλωματική απρέπεια. Η Ρωσία, εξάλλου, έχει και αυτή τον δικό της χώρο του «ρωσικού κόσμου». Ωστόσο, αυτή η επιχειρηματολογία κομματιάζεται πάνω σε τρεις σημαντικούς κυματοθραύστες: τον γλωσσικό, της ορολογίας και τον διπλωματικό.

Από γλωσσικής απόψεως, η λέξη «τουρκικός» δεν πρέπει να παραπλανήσει κανέναν. «Στην τουρκική γλώσσα δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των λέξεων ‘τιουρκική’ και ‘τουρκική’. Αυτό καταδεικνύει πολλά - συμπεριλαμβανομένης της επιθετικής-επεκτατικής ουσίας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Η Τουρκία θεωρεί ότι τα τουρκικά κράτη είναι φέουδά της, επομένως, αποκαλώντας ‘τιουρκικές’ τις όποιες οργανωτικές δομές, η Άγκυρα εννοεί ότι είναι ‘τουρκικές’. Και, κατά συνέπεια, μιλώντας για τον ‘τιουρκικό κόσμο’, η Τουρκία μιλά για τον τουρκικό κόσμο», εξηγεί στην εφημερίδα VZGLYAD ο Βλαντιμίρ Αβατκόφ, τουρκολόγος, ανώτερος ερευνητής στο IMEMO [Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων] της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, αναπληρωτής καθηγητής στη Διπλωματική Ακαδημία του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών. Δηλαδή, όχι για την περιοχή κατανομής των τουρκόφωνων λαών, αλλά για την επιθυμητή ζώνη επιρροής - βάσει των «αδελφικών δεσμών» - της Άγκυρας.

Και πάλι, προκύπτει μια αναλογία με τον ρωσικό κόσμο, όπως το κατανοούν ορισμένοι Ρώσοι - ωστόσο, είναι λάθος από άποψη ορολογίας να συγκριθεί ο «τουρκικός» και ο «ρωσικός κόσμος». Η έννοια του ρωσικού κόσμου συνεπάγεται την ευθύνη της Μόσχας για τη μοίρα των Ρώσων ως λαού, ενώ ο Παντουρκισμός διακηρύσσει τον κεντρικό ρόλο της Τουρκίας στην εθνογλωσσική κοινότητα (που είναι οι Τιούρκοι). Για σύγκριση: η ιδεολογία του πανσλαβισμού μπορεί να συγκριθεί με τον παντουρκισμό. Ωστόσο, η Μόσχα ταυτίζει τον ρωσικό κόσμο και τον πανσλαβισμό; Οι ηγέτες του κυβερνώντος κόμματος στη Ρωσία σχεδιάζουν χάρτες στους οποίους ζωγραφίζουν την Τσεχία, τη Σλοβενία, τη Σερβία και την Πολωνία; Πιστεύουν ότι η μερίδα του λέοντος της Ανατολικής Ευρώπης (που κατοικείται από σλαβικούς λαούς) δεν πρέπει μόνο να κατευθύνεται από το Κρεμλίνο, αλλά ότι αυτοί οι λαοί πρέπει να αποκτήσουν ρωσική κουλτούρα;

Αλλά στην Τουρκία το κάνουν. «Η Άγκυρα προσπαθεί να ενοποιήσει τη ζωή σε άλλα τουρκικά κράτη και περιοχές σύμφωνα με τις αρχές και τους κανόνες της», λέει ο Αβατκόφ. Και για αυτό χρησιμοποιεί διάφορα εργαλεία ήπιας ισχύος - από το εκπαιδευτικό σύστημα μέχρι τη μετάδοση τουρκικών τηλεοπτικών σειρών και κινούμενων σχεδίων στην Κεντρική Ασία, όχι μόνο προωθώντας τον τουρκικό τρόπο ζωής, αλλά και αντικαθιστώντας την τοπική γλώσσα με την τουρκική. Έτσι, στο Τουρκμενιστάν, οι αρχές ανακάλυψαν απροσδόκητα ότι στα νηπιαγωγεία τα παιδιά αρχίζουν να μιλούν στα τούρκικα και όχι στα τουρκμενικά (γλώσσες κοντινές μεταξύ τους, αλλά σε κάθε περίπτωση διαφορετικές), και στο Ουζμπεκιστάν, για να αποφύγουν τον κίνδυνο, ακύρωσαν εντελώς την μετάδοση μιας σειράς τουρκικών τηλεοπτικών σειρών.

Ναι, οι τουρκικές προκλήσεις δεν είναι είδηση για τη Ρωσία. «Γενικά, αυτός ο χάρτης υπάρχει στα τουρκικά σχολικά εγχειρίδια εδώ και αρκετά χρόνια. Τα παιδιά -μαθητές της ένατης τάξης, απ' όσο θυμάμαι - διδάσκονται ότι ο τουρκικός κόσμος τελειώνει στις ακτές του Αρκτικού Ωκεανού. Δεν είναι μυστικό», λέει ο Γιεβγκένι Σατανόφσκι [στμ. οικονομολόγος και ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον τομέα της πολιτικής και της οικονομίας των χωρών της Μέσης Ανατολής. Ιδρυτής και Πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου «Ινστιτούτο για τη Μέση Ανατολή» (πρώην Ινστιτούτο Ισραηλινών και Μεσανατολικών Σπουδών). Πρώην πρόεδρος του Ρωσικού Εβραϊκού Κογκρέσου]. Και ο Μπαχτσελί έχει επίσης τη φήμη ανθρώπου που, για να το θέσω ήπια, αιωρείται σε ριζοσπαστικά σύννεφα. Ωστόσο, είναι σημαντική εδώ η διπλωματική πτυχή. Γεγονός είναι ότι αυτός ο χάρτης παρουσιάστηκε δημόσια από τον Μπαχτσελί στον Ερντογάν, ο οποίος στη συνέχεια φωτογραφήθηκε μπροστά του παρέα με τον σύμμαχό του. Για όσους δεν γνωρίζουν το πρωτόκολλο, όλα τα δώρα στον αρχηγό του κράτους είναι εκ των προτέρων γνωστοποιημένα, οπότε ο Ερντογάν ήξερε τι θα του έδιναν. Ήξερε - και με την φωτογράφιση υπέγραψε στην πραγματικότητα κάτω από το μήνυμα του Μπαχτσελί.

«Εδώ είναι σημαντικός ο παράγων του συμβολισμού- νωρίτερα ο Τούρκος πρόεδρος δεν επέτρεπε στον εαυτό του να κρατήσει έναν χάρτη στον οποίο εμφανίζεται ο πυρήνας της ένωσης και όλα τα άλλα μέρη που θα έπρεπε να προσχωρήσουν σε αυτόν τον πυρήνα. Συμπεριλαμβανομένων των περιοχών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Με αυτό το βήμα, επιδεικνύει τις πραγματικές του προθέσεις και στην πραγματικότητα παραβιάζει την εδαφική ακεραιότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας», πιστεύει ο Αβατκόφ. Αυτές οι (όπως και πολλές άλλες) αντιρωσικές χειρονομίες του Ερντογάν δεν συνδέονται μόνο με τις διαφορές στη Συρία, τον αγώνα για έλεγχο στον Νότιο Καύκασο και άλλες τοπικές αντιθέσεις. Το γεγονός είναι ότι η Ρωσία με την πολυπολιτισμικότητα και την ευρασιατική ιδεολογία της αποτελεί, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, μια υπαρξιακή απειλή για ολόκληρη την ιδεολογία του Παντουρκισμού, στην οποία βασίζεται τόσο η πολιτική όσο και η εκλογική επίδοση του Ερντογάν.

«Η Τουρκία προσπαθεί να προωθήσει μια ψευδή θέση ότι είναι το κέντρο του τουρκικού κόσμου, ο μόνος σωστός τουρκικός λαός. Και επιβάλλει σε όλους να ακολουθούν αυτή τη λογική. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η Ρωσία ήταν ο πυρήνας τόσο του σλαβικού όσο και του τουρκικού κόσμου. Στη Ρωσία συνυπήρξαν διάφοροι τουρκικοί λαοί και αυτή η συνύπαρξη τούς επέτρεψε να διατηρήσουν τις μοναδικές παραδόσεις και τα έθιμά τους που είναι εγγενή σε καθέναν από αυτούς τους λαούς», λέει ο Αβατκόφ. Και είναι σαφές ότι ένα τέτοιο όραμα για τον «τουρκικό κόσμο» είναι πολύ πιο ελκυστικό για τους τουρκόφωνους και έχοντες τουρκική κουλτούρα λαούς από την τουρκική ενωτική προσέγγιση.

Πράγματι, η Μόσχα δεν βιάζεται να ανταγωνιστεί την Τουρκία για τον «τουρκικό κόσμο» - αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, οφείλεται στο ανεπαρκές επίπεδο δεξιοτήτων της Μόσχας στον τομέα άσκησης ήπιας δύναμης. Ωστόσο, είναι πιθανό μετά από κάποιο χρονικό διάστημα η κατάσταση να αλλάξει, ειδικά επειδή το να αγωνιστούμε για το μυαλό και τις καρδιές του «τουρκικού κόσμου» (και αυτός είναι 10 ρωσικές δημοκρατίες[1] και πέντε χώρες[2] της πρώην ΕΣΣΔ) έπρεπε να το κάνουμε ήδη από χθες. «Μήπως θα έπρεπε η Ρωσία να αντιταχθεί στην τουρκική πολιτική του παντουρκισμού με την ίδια ακριβώς συμμετρική πολιτική; Είμαστε δυνατοί σε ασύμμετρες απαντήσεις - αλλά παρόλα αυτά, μερικές φορές αξίζει όχι μόνο να ανταποκρινόμαστε, αλλά και να διαμορφώνουμε. Να διαμορφώσουμε μια ελκυστική μελλοντική ατζέντα για τον μετασοβιετικό χώρο και για εκείνες τις περιοχές που η Τουρκία θα ήθελε να συμπεριλάβει στη σφαίρα επιρροής της», λέει ο Αβατκόφ.

Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία πρέπει να κάνει τα πάντα ώστε ούτε ο Ερντογάν ούτε κανένας άλλος στην Τουρκία να σκεφτεί ότι θα μπορούσε ποτέ και με οποιονδήποτε τρόπο να επηρεάσει τις περιοχές που αποτελούν τμήμα ή ανήκουν στη ζώνη συμφερόντων της Ρωσίας.

 

Πηγή: https://vz.ru/opinions/2021/11/22/1129827.html

---

[1] Οι «τουρκικές» Δημοκρατίες της Ρωσικής Ομοσπονδίας είναι:

1. Δημοκρατία του Νταγκεστάν. Πρωτεύουσα η Μαχατσκαλά. Πληθυσμός 2,9 εκατομμύρια. Περισσότερες από 42 διαφορετικές εθνικότητες ζουν στο έδαφος του Νταγκεστάν, συμπεριλαμβανομένων των τουρκόφωνων (Αζέροι, Νογκάις, Κουμίκοι).

2. Δημοκρατία του Καρατσάι-Τσερκεσσία. Πρωτεύουσα το Τσερκέσκ. Πληθυσμός 478 χιλιάδες. Οι τουρκικοί λαοί αντιπροσωπεύονται από τους Καρατσάι και Νογκάις.

3. Η Δημοκρατία της Καμπαρντίνο-Μπαλκαρίας. Πρωτεύουσα η Ναλτσίκ. Πληθυσμός 859 χιλιάδες. 

4. Δημοκρατία του Ταταρστάν. Πρωτεύουσα το Καζάν. Πληθυσμός 3,7 εκατομμύρια. 

5. Δημοκρατία του Μπασκορτοστάν. Πρωτεύουσα η Ούφα. Πληθυσμός 4 εκατομμύρια. Οι τουρκικοί λαοί είναι οι Τάταροι και οι Μπασκίροι.

6.Δημοκρατία του Αλτάι. Πρωτεύουσα το Γκόρνο-Αλτάισκ. Πληθυσμός 206 χιλιάδες.

7. Η Δημοκρατία του Σάχα ή Γιακουτία. Πρωτεύουσα το Γιακούτσκ. Πληθυσμός 958 χιλιάδες.

8. Δημοκρατία της Τούβα. Πρωτεύουσα το Κιζίλ. Πληθυσμός 307 χιλιάδες.

9.Δημοκρατία της Χακασίας. Πρωτεύουσα το Αμπακάν. Πληθυσμός 532 χιλιάδες.

10. Δημοκρατία της Τσουβάσια. Πρωτεύουσα η Τσεμποξάρι. Πληθυσμός 1,2 εκατομμύρια.

[2] Καζακστάν (19.009 εκ. κάτ.), 

Ουζμπεκιστάν (34.558 εκ. κάτ.), 

Τουρκμενιστάν (6.031 εκ. κάτ.), 

Κιργισία (6.592 εκ. κάτ.), 

Αζερμπαϊτζάν (10.110 εκ. κάτ.). 

Το Τατζικιστάν, στην Κ. Ασία, κατοικείται από τους Τατζίκους που είναι ιρανικό και όχι τουρκικό φύλο.

Το μυστικό του Brest - Τι κρύβει η γραμμή αντιπαράθεσης Πολωνίας - Λευκορωσίας

ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΛΑΡΡΥΤΗΣ - ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

ΕΓΓΡΑΦΉ

Στη συζήτηση μας (19-11-2021) ο Δρ. Κοινωνιολογίας προχωρά σε μία αποκαλυπτική ανάλυση για τα γεγονότα στα σύνορα Πολωνίας - Λευκορωσίας. Τι κρύβει η γραμμή αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο κρατών. Ποιο είναι το μυστικό του Brest και πως σχετίζεται ιστορικά με τις σημερινές εξελίξεις. Γιατί η σημερινή κατάσταση έχει άρωμα αναβίωσης παλαιών θρησκευτικών συγκρούσεων "προσαρμοσμένων στη σημερινή γεωπολιτική σκακιέρα. Ποιο είναι το "μήνυμα" που στέλνουν ο Πούτιν αλλά και ο Ερντογάν στην Ευρώπη μέσω Λευκορωσίας και της εργαλειοποίησης των μεταναστών. Πως σχετίζεται ο Nord Stream 2... Το φάντασμα του κλασικού αγγλοσαξονικού γεωπολιτικού εφιάλτη και η σχέση Γερμανίας - Ρωσίας.

 

Η τουρκική απειλή: συζήτηση στο newshub.gr

Συζήτηση για την Τουρκία στο newshub.gr και στον Κώστα Δαμαβολίτη (30.10.21)

 

Εκτός ελέγχου η Τουρκία- Τα σημάδια ότι ο Ερντογάν δεν θα τελειώσει ομαλά

Λ. ΚΑΛΑΡΡΥΤΗΣ - ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

Στη συζήτηση μας (22-20-2021) ο Δρ. Κοινωνιολογίας τονίζει ότι η Τουρκία έχει περάσει πλέον σε ανεξέλεγκτη κατάσταση και ακόμα περισσότερο ο ίδιος ο Ερντογάν ο οποίος παρασυρμένος από τις επί μακρόν επιτυχίες του έχει χάσει το μέτρο ανοίγοντας μέτωπα παντού και με τους πάντες.

Ο κ. Δημόπουλος εκτιμά ότι η κατάσταση δεν θα τελειώσει ομαλά, κάτι που φαίνεται από τις κινήσεις παροξυσμού του Ερντογάν ο οποίος ανοίγει μέτωπα αδιακρίτως, προκαλώντας αντι-συσπειρώσεις αλλά και αδυνατώντας να διακρίνει πότε περνά κόκινες γραμμές ακόμα και δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ.

Ο εκνευρισμός του Τούρκου Προέδρου από εξελίξεις που οδηγούν είτε σε απώλεια ερεισμάτων, όπως η αποχώρηση της Άγκελα Μέρκελ, είτε σε αναβάθμιση της Ελλάδας και σύμπηξη συνεργασιών ή και συμμαχιών ανταγωνιστικών προς την Τουρκία επιτείνει την κατάσταση και τον οδηγεί σε ακόμα πιο επιθετική πολιτική ανατροφοδοτώντας τις ανταγωνιστικές συνεννοήσεις και τον φαύλο κύκλο.

Την ίδια ώρα η αντιπολίτευση στο εσωτερικό ανησυχεί για το ενδεχόμενο ο Ερντογάν να επιλέξει ακόμα και αιματοκύλισμα στο εσωτερικό, προκειμένου να μην παραδώσει την εξουσία. 

100 χρόνια από τη συνθήκη του Καρς μεταξύ των κρατών της Υπερκαυκασίας και των Τούρκων (13.10 1921).

Μεταφράσαμε το εκτενές κείμενο του Ρώσου στρατιωτικού αναλυτή και ιστορικού Γ. Κρούτικοφ σχετικά με την συνθήκη του Καρς το 1921, γιατί έχει οπωσδήποτε μια ιδιαίτερη σημασία για τον Έλληνα αναγνώστη. 

Αν και ο συγγραφέας προβάλλει, εύλογα, μια ρωσική ματιά στα γεγονότα, εντούτοις, περιγράφει με ενάργεια την σύνθετη κατάσταση που επικρατεί στην Ανατολία και στην Υπερκαυκασία, όπου απειλήθηκε η ίδια η ύπαρξη των Αρμενίων, καθώς διεξάγεται ταυτόχρονα η ελληνική Μικρασιατική Εκστρατεία. Κατά συνέπεια τα όσα συμβαίνουν εκεί έχουν άμεση συνέπεια στο ελληνικό μέτωπο. Επίσης, αφορούν άμεσα και την κατάσταση στον Πόντο, όπου διαβιούν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες. 

Επιπλέον, αναδεικνύεται ακόμη μια φορά η σημασία της σοβιετικής βοήθειας στους κεμαλιστές, τόσο σε στρατιωτικό υλικό, χρηματική ενίσχυση και στρατιωτικούς συμβούλους, όσο και με το κλείσιμο του ανατολικού μετώπου για τον Κεμάλ. 

Αυτό που ίσως για πρώτη φορά επισημαίνεται, όμως, είναι η, πιθανή, εσωτερική διαφωνία που εκδηλώθηκε στην ηγεσία των μπολσεβίκων για τους όρους της συμφωνίας με τους Τούρκους. Ενώ οι Λένιν και Τρότσκι αποδέχονται τα τουρκικά αιτήματα με σχετική ευκολία, οι Στάλιν και Ορτονικίντζε διαφωνούν, θεωρώντας ότι τα «σοβιετο»-τουρκικά σύνορα θα έπρεπε να ήταν τα ρωσο-οθωμανικά του 1878. Ως απόδειξη των διαθέσεων του Στάλιν και της ομάδας που τον στήριζε, ο Κρούτικοφ παραθέτει τις εντατικές στρατιωτικές προετοιμασίες της Σοβιετικής Ένωσης ήδη από το 1944 με σκοπό την εισβολή στην Τουρκία και την απαίτηση της Μόσχας να αποκτήσει στρατιωτική βάση στην Κωνσταντινούπολη και τα εδάφη του Καρς, του Αρνταχάν, του Αραράτ, και της Τραπεζούντας! Μια προσπάθεια που αποτέλεσε την θρυαλλίδα για την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου. 

 

Σ.Δ.

 

του Yevgeniy Krutikov

 

 

Πριν από εκατό χρόνια, στις 13 Οκτωβρίου 1921, υπογράφηκε η λεγόμενη Συνθήκη του Καρς. Οι τρεις υπερκαυκάσιες δημοκρατίες (Σοβιετική Γεωργία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν) από τη μία και η Τουρκία από την άλλη συνήψαν ειρήνη, και συμφώνησαν σε αιώνια φιλία. Αυτό το έγγραφο εξασφάλισε σημαντικά εδάφη για την Τουρκία - αλλά επίσης διατήρησε την Αρμενία ως τέτοια και διέσωσε ολόκληρο τον Αρμενικό λαό. Πώς έγινε αυτό?

 

Αυστηρά μιλώντας, η Συνθήκη του Καρς δεν ήταν η κύρια, αλλά μόνον η τελευταία σε μια σειρά διεθνών συνθηκών, που τελικά καθόρισαν την εδαφική οριοθέτηση στην Υπερκαυκασία μετά τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη Ρωσική Επανάσταση, την επανάσταση των Νεότουρκων και μια σειρά τοπικών πολέμων με στοιχεία εθνοκάθαρσης. Η προηγούμενη και η κύρια - η Συνθήκη της Μόσχας - συνήφθη την άνοιξη του 1921 ως αποτέλεσμα του βραχύβιου τουρκο-αρμενικού πολέμου μεταξύ της κυβέρνησης των Μπολσεβίκων και των Κεμαλιστών. Και η Συνθήκη του Καρς υπογράφηκε αφενός από τους Τούρκους και αφετέρου από τους εκπροσώπους της Αρμενίας, της Γεωργίας και του Αζερμπαϊτζάν, σε ρόλο παρατηρητή την Ρωσική Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία (ΡΣΟΣΔ). Τα άρθρα της Συνθήκης του Καρς, αν προσεγγίσουμε το ζήτημα αυστηρά νομικά, απλώς επέκτειναν τις διατάξεις της Συνθήκης της Μόσχας "Περί Φιλίας και Αδελφότητας" στην ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν, την ΣΣΔ Αρμενική ΕΣΔ και τη Γεωργιανή ΣΣΔ.

Τι πήραν οι Τούρκοι; Τις πόλεις Καρς και Αρνταχάν, και όλη την ύπαιθρο στην περιοχή. Το όρος Αραράτ και την κοιλάδα γύρω απ’ αυτό. Το νότιο τμήμα της πρώην περιοχής του Μπατούμ (Αρτβίν), καθώς και την περιοχή Σουρμαλί της πρώην επαρχίας Εριβάν. Την Σαρικαμίς, την Ντογουμπαγιαζήτ, και το Ιγκντίρ, τα οποία τη στιγμή της αποχώρησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τον Α 'Παγκόσμιο Πόλεμο ελέγχονταν από ρωσικά στρατεύματα. Ως προτεκτοράτο της Τουρκίας καθορίστηκε αυτό που σήμερα αποκαλούμε Ναχιτσεβάν, και ανήκει στο Αζερμπαϊτζάν. Η Τουρκία έλαβε προνόμια και για τη χρήση του λιμανιού του Μπατούμι [Ατζαρία].

Επιπλέον, ακόμη νωρίτερα, οι Μπολσεβίκοι μετέφεραν, κρυφά, σχεδόν 700 κιλά χρυσού στους Κεμαλικούς μέσω του «Διαδρόμου Ναχιτσεβάν» από το σοβιετικό Αζερμπαϊτζάν. Μέσω του ίδιου καναλιού από τη Σοβιετική Ρωσία, οι κεμαλικοί εξοπίστηκαν με όπλα και άλλα εφόδια απαραίτητα για την αντεπίθεση εναντίον των Ελλήνων. Αλλά φυσικά, αυτό δεν ήταν στο κείμενο της συνθήκης. Εκεί αναφέρονταν μόνο τα σύνορα και τα βοσκοτόπια, αν και ήταν ζωτικής σημασίας για τους Τούρκους όχι μόνο να καταλάβουν το έδαφος, αλλά και να λάβουν φυσική βοήθεια για το ελληνικό μέτωπο. Στα εδάφη που παρέμειναν πίσω από τους Τούρκους, δεν υπήρχαν πλέον αρμενικοί και ρωσικοί πληθυσμοί. Συμπεριλαμβανομένου του Ναχιτσεβάν. Θα μπορούσε τα πράγματα να ήταν και χειρότερα.

 

Οι Αρμένιοι το 1919-1920 βρίσκονταν σε μια κατάσταση εκστασιακής ευφορίας. Είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη στον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον. Και αυτός είχε προτείνει στη νεογέννητη Αρμενική Δημοκρατία να συμμετάσχει στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, υποσχόμενος βοήθεια σε χρήματα, όπλα και τρόφιμα, καθώς και αμερικανική διαιτησία στο θέμα των συνόρων της Αρμενίας. Θεωρήθηκε ότι οι Αμερικανοί θα συνέβαλαν στην επέκταση της Αρμενίας στα δυτικά και νότια, και για αρχή απλώς θα καταλάμβαναν τη Δυτική Αρμενία και το Κουρδιστάν. Χωρίς να περιμένουν καν την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης των Σεβρών (σύμφωνα με αυτήν, η Οθωμανική αυτοκρατορία διαμελίστηκε και καταλήφθηκε από τα στρατεύματα της Αντάντ), οι Αρμένιοι άρχισαν να καταλαμβάνουν τις παραμεθόριες περιοχές, στις οποίες εκείνη την εποχή η τουρκική κυβέρνηση δεν είχε τον έλεγχο.

Οι Τούρκοι θεώρησαν ταπεινωτική την «αμερικανική διαιτησία» στο ζήτημα των ανατολικών και βορειοανατολικών συνόρων και απομάκρυναν τον Αμερικανό πρέσβη. Μέχρι τότε, οι Έλληνες είχαν καταλάβει την Κωνσταντινούπολη [στμ. προφανώς και δεν ισχύει, αφού η Πόλη τελούσε υπό συμμαχική κυριότητα], τη Σμύρνη και γενικά ολόκληρη την ακτή του Αιγαίου και ξεκίνησαν να κινούνται προς την Άγκυρα. Ο Κεμάλ Πασάς ανακοινώνει επιστράτευση στις ανατολικές επαρχίες. Δηλαδή, ακριβώς εκεί που οι Αρμένιοι σταδιακά αποσπούν από τους Τούρκους την μια πόλη μετά την άλλη. Η διέλευση από τους Αρμένιους των συνόρων, που ορίστηκαν με την ανακωχή του Μούδρου και τη Συνθήκη των Σεβρών, έγινε αντιληπτή από τους Τούρκους ως casus belli. Από τη Συρία και τη Μεσοποταμία, ένας στρατός 30 χιλιάδων με επικεφαλής τον στρατηγό Καραμπεκίρ Καζίμ Πασά, κινήθηκε προς το Αραράτ και το Ναχιτσεβάν. Σήμερα, υπάρχει ένα μνημείο του στο Ναχιτσεβάν του Αζερμπαϊτζάν (τα αποκαλυπτήρια τα έκανε ο Γκαϊντάρ Αλίεφ) και ήταν αυτός που θα υπογράψει στη συνέχεια τη Συνθήκη του Καρς για λογαριασμό των Τούρκων.

 

Οι Αρμένιοι δεν μπορούσαν να στρατολογήσουν περισσότερους από 15 χιλιάδες, αλλά όμως ανήκαν σε εκπαιδευμένες μονάδες που είχαν πολεμήσει στο παρελθόν στο ίδιο θέατρο επιχειρήσεων ως μέρος του ρωσικού αυτοκρατορικού στρατού εναντίον των Τούρκων. Ήταν όμως ανάγκη να συμπεριφερθούν με τον κατάλληλο τρόπο. Αλλά ο στρατηγός Ντρο [στμ. Ντρασταμάτ Μαρτιροσόβιτς Καναγιάν, (1883-1956) Αρμένιος πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης, μέλος του κόμματος Ντασνάκ. Αργότερα συνεργάστηκε με το Τρίτο Ράιχ, και ήταν από τους ιδρυτές της ‘Αρμενικής Λεγεώνας’ που πολέμησε μαζί με τα ναζιστικά στρατεύματα] εκείνη την εποχή έκανε εκκαθαρίσεις στον τουρκόφωνο πληθυσμό, στο Ζανγκεζούρ και το Καραμπάχ.

Οι μπολσεβίκοι, όμως, στη Μόσχα δεν χρειάζονταν έναν τουρκο-αρμενικό πόλεμο. Η Μόσχα κατάλαβε τέλεια την ισορροπία δυνάμεων και προέβλεψε ότι οι Τούρκοι θα μπορούσαν να αφανίσουν ολόκληρη την Αρμενία και, στο μέλλον, να καταλάβουν ολόκληρη την Υπερκαυκασία. Και αυτό θα ήταν ένα λάθος.

 

Η σοβιετική παρέμβαση

Πρώτα ο Λένιν έστειλε στον Κεμάλ Πασά (όχι ακόμη Ατατούρκ) «αδέρφια στο μυαλό» - τους Αμπχάζιους Νέστορα Λακόμπα και Εφραίμ Έσμπα. Η απόφαση ήταν λογική και πιθανότατα δεν ήταν ο Βλαντιμίρ Ίλιτς που την έλαβε, αλλά ο Στάλιν που γνώριζε την τοπική πραγματικότητα. Το γεγονός ήταν ότι δεν υπήρχε ούτε ένας εθνοτικά «Οθωμανός» [στμ. Τούρκος] στην κυβέρνηση του Κεμάλ και οι περισσότερες από τις καίριες θέσεις μεταξύ των Νεότουρκων καταλήφθηκαν από τους "Τσερκέζους" - τους απογόνους των Μοχατζίρ [στμ. μουσουλμάνων μεταναστών], Καυκάσιων λαών που κάποτε μετανάστευσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από την Ρωσική Αυτοκρατορία. Μεταξύ αυτών υπήρχαν πολλοί Αμπχάζιοι και Σάντζοι [στμ. αμπχαζική υποεθνότητα] ανάμεσά τους, και θεωρήθηκε ότι ο Λακόμπα θα μπορούσε να ενεργήσει ως διαμεσολαβητής, στηριζόμενος στην επιρροή της διασποράς. Ταυτόχρονα, η 11^η στρατιά του Κόκκινου Στρατού κινούνταν σταδιακά προς τα τουρκικά σύνορα.

Οι Αμπχάζιοι δεν τα κατάφεραν. Στη συνέχεια, έφτασε στην Άγκυρα ένας ένθερμος επαναστάτης και τροτσκιστής ο [Λιθουανός] Γιαν Ανγκάρσκι (Γιάνης Ουπμάλις, εκτελέστηκε το 1938). Για δύο μήνες προσπαθούσε να πείσει τον Κεμάλ να συμφωνήσει σε καθορισμό των συνόρων με την Αρμενία και μάλιστα του παραχωρούσε, επιπλέον, τις αρμενικές πόλεις Μπιτλίς και Βαν. Αλλά ο Κεμάλ είχε δώσει ήδη τον «Εθνικό του όρκο», ο οποίος απαριθμούσε ονομαστικά όλα τα εδάφη που θεωρούνταν, και εξακολουθούν να θεωρούνται, «εγγενώς τουρκικά». Λογικές δυνάμεις στη σοβιετική κυβέρνηση (πρώτα απ' όλα, ο Στάλιν και ο Ορτζονικίντζε, ό,τι κι αν πιστεύει κάποιος γι’ αυτούς) θεωρούσαν τα ρωσοτουρκικά σύνορα του 1878 ως "δίκαια" και τα είχαν ως αφετηρία για τις διαπραγματεύσεις. Μια εξασθενημένη Αρμενία, καθοδηγούμενη από αμερικανικές υποσχέσεις, δεν θα μπορούσε να αντισταθεί στους Τούρκους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση των Ντασνάκ στο Ερεβάν ήταν εντελώς εκτός πραγματικότητας. Η διαπραγμάτευση μαζί τους ήταν ακόμη περισσότερο χωρίς νόημα, απ’ ότι η προσπάθεια να πειστεί ο Μουσταφά Κεμάλ.

 

Στις 24 Οκτωβρίου 1920, η Τουρκία κηρύσσει επίσημα τον πόλεμο στην Αρμενία και ο στρατηγός Καραμπεκίρ Καζίμ Πασάς συντρίβει σε λίγες μέρες τον αρμενικό στρατό. Καταλαμβάνει το Καρς, το Αρνταχάν, την Αρτβίν, την Σαρικασμίς, το Ιγκντίρ και το Ντογουμπαγιαζήτ. Αρχίζει η εθνοκάθαρση και οι σφαγές των Αρμενίων στα κατεχόμενα εδάφη. Ο άμαχος πληθυσμός φεύγει μαζικά. Στις 7 Νοεμβρίου, ο Καζίμ Πασάς εισέρχεται στην Αλεξανδροπόλ, δηλαδή το σημερινό Γκιουμρί. Ο αρμενικός στρατός έπαψε να υφίσταται και το έδαφος της Αρμενίας περιορίστηκε στην πόλη του Ερεβάν και τα περίχωρά της, καθώς και στην ορεινή περιοχή κοντά στη λίμνη Σεβάν. Οι Τούρκοι πλησίαζαν την Ετσμιατζίν [στμ. γνωστή και ως Βαγαρσαπάτ, πνευματικό κέντρο των Αρμενίων, έδρα του Καθολικού, του επικεφαλής δηλαδή της Αρμενικής Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας]. Εμφανίστηκε ορατή η απειλή πλήρους καταστροφής του αρμενικού κράτους αλλά και των Αρμενίων ως έθνος, καθώς ο στρατός του Καραμπεκίρ, και των Κούρδων που προσχώρησαν σε αυτόν, άφηναν πίσω τους μόνο στάχτες και πτώματα.

Η 11η στρατιά του Κόκκινου Στρατού υπό τη διοίκηση του Μιχαήλ Λεβαντόφσκι καταλαμβάνει το Ορντουμπάντ και το Ναχιτσεβάν, όπου συγκρούεται με τα στρατεύματα του Καραμπεκίρ.

Ο Λεβαντόφσκι, αν και εκρωσισμένος Πολωνός, ήταν ντόπιος - γεννήθηκε στην Τιφλίδα και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Γκρόζνι [Τσετσενία] και το Βλαδικαβκάζ [Β.Οσετία]. Γνώριζε την τοπική πραγματικότητα και ήξερε πώς να συνεννοηθεί με τους κατοίκους. Σταμάτησε την προέλαση των Τούρκων και έπεισε τους Αρμένιους να διαπραγματευτούν. Όπως πάντα, οι Γεωργιανοί χτύπησαν στην πλάτη των Αρμενίων την «κατάλληλη» στιγμή. Ο γεωργιανός στρατός κατέλαβε την περιοχή Λόρι, όπου πραγματοποιήθηκε ένα βιαστικό δημοψήφισμα μεταξύ εκείνων των ντόπιων που καταλάβαιναν τα γεωργιανά γράμματα και προσάρτησε αυτό το έδαφος στη Γεωργία.

Στις 14 Σεπτεμβρίου 1920, στο περικυκλωμένο Ερεβάν φθάνει μια σοβιετική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Μπορίς Λεγκράντ, επίσης καταγόμενο από την Τιφλίδα, παιδικό φίλο του ποιητή Νικολάι Γκουμιλιόφ, και στη συνέχεια του Όσιπ Μαντελστάμ. Στη δεκαετία του 1930, ο Μπορίς Λεγκράντ έγινε διευθυντής του Ερμιτάζ και, σύμφωνα με μια εκδοχή, επέβλεπε προσωπικά την πώληση ανεκτίμητων έργων ζωγραφικής, όπως των Ρέμπραντ, Τιτσιάνο, Ραφαήλ και Μποτιτσέλι, στη Δύση, ενώ σύμφωνα με μια άλλη, τα διέσωσε. Ο Λεγκράντ επέδωσε ένα τελεσίγραφο στους Αρμένιους Ντασνάκ. «Αρνείστε να συμμετάσχετε στη Συνθήκη των Σεβρών για τη διαίρεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και αφήνετε να περάσουν τα σοβιετικά στρατεύματα από το υπόλοιπο έδαφός σας. Στο μέλλον, όλες οι διαφορές στα σύνορα θα επιλυθούν μόνο με τη συμμετοχή της Σοβιετικής Ρωσίας». Από τη πλευρά της η 11η στρατιά του Λεβαντόφσκι δεσμευόταν να ξεκαθαρίσει το Ζανγκεζούρ και το Καραμπάχ, να εκδιώξει τον Καραμπεκίρ από την Γκιουμρί και να εγγυηθεί την ακεραιότητα του εδάφους της Αρμενίας, όποιο κι αν ήταν αυτό.

Οι Αρμένιοι αρνήθηκαν για μερικές μέρες. Δεν τους άρεσε το πρώτο σημείο - η απόρριψη της Συνθήκης των Σεβρών. Ας επαναλάβουμε: ο αρμενικός στρατός δεν υπήρχε, η αρμενική έκταση συρρικνώθηκε στην περιοχή του Ερεβάν και σε μερικά χωριά στα βουνά, οι Τούρκοι σκότωσαν χιλιάδες ανθρώπους και έδιωξαν δεκάδες χιλιάδες από τα εδάφη τους. Και οι Ντασνάκ παρέμεναν προσκολλημένοι στις υποσχέσεις του Γούντροου Γουίλσον να οικοδομήσουν την Αρμενία από θάλασσα σε θάλασσα. Συμπεριλαμβανομένου του Λιβάνου.

Στις 15 Δεκεμβρίου, μια αντιπροσωπεία των Ντασνάκ έφτασε στην Αλεξανδροπόλ (Γκιουμρί), στην έδρα του Καραμπεκίρ, για να υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία, η οποία έμεινε στην ιστορία ως Συνθήκη της Αλεξανδροπόλ. Ακόμα νωρίτερα, στις 4 Δεκεμβρίου, ο Κόκκινος Στρατός εισήλθε στο Ερεβάν, και έγινε δεκτός ως σωτήρας.

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι το πρώτο πράγμα που έκανε η νέα, σοβιετική κυβέρνηση της Αρμενίας, ήταν να αρνηθεί την αναγνώριση αυτής της συνθήκης. Έπρεπε να εξηγηθεί εκ νέου η πολιτική του κόμματος και της κυβέρνησης, καθώς και τι θα συνέβαινε σε όλους τους, εάν η 11η Στρατιά είχε καθυστερήσει τουλάχιστον μία εβδομάδα. Επομένως, από πολλές απόψεις, απαιτήθηκε η "διπλή" Συνθήκη του Καρς, βάσει της οποίας απαιτούνται και οι υπογραφές της αρμενικής πλευράς. Οι Τούρκοι στέλνουν τον υπουργό Εξωτερικών τους, Μπεκίρ Σάμι-μπέη, στη Μόσχα για να συνάψουν «συνθήκη αιώνιας φιλίας και αδελφοσύνης» με τη Σοβιετική Ρωσία.

Ο Μπεκίρ Μουσάεβιτς Κουντούχοφ γεννήθηκε στο οσέτικο χωριό Σανίμπα. Ήταν γιος του Ρώσου Ταγματάρχη Μουσά Κουντούχοφ, μουσουλμάνου Οσετού που υπηρέτησε στο ρωσικό στρατό, και ηγήθηκε του κινήματος των ΜΟχατζίρ - της εγκατάστασης μουσουλμάνων Οσετών στην Τουρκία. Ο Μπεκίρ Σάμι-μπέης ήταν ένα εξαιρετικά μορφωμένο άτομο, μιλούσε επτά γλώσσες, και πέρασε όλη του τη ζωή στην Ευρώπη. Ένα όμως ήταν το πρόβλημα: ήταν σφόδρα αντιρώσος. Στη συνέχεια, ακόμη και τουρκικές πηγές ανέφεραν ότι ο Σάμι Μπέης παραπλάνησε τον Κεμάλ σχετικά με την πορεία των διαπραγματεύσεων στη Μόσχα και, γενικά, τις προοπτικές των τουρκορωσικών σχέσεων. Απολάμβανε την υποστήριξη των Βρετανών. Οι βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών τον είχαν στρατολογήσει στο τέλος του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο Μπεκίρ Σάμι Μπέης υπηρετούσε ως κυβερνήτης της Βηρυτού. Πιθανότατα, ο Σάμι Μπέης επρόκειτο να οργανώσει ένα αντιμπολσεβίκικο μέτωπο των λαών του Καυκάσου υπό την αιγίδα των Βρετανών. Η καταπολέμηση του μπολσεβικισμού είναι ένα πράγμα. Αλλά η επιθυμία να προσαρτηθεί ολόκληρος ο Καύκασος «απαλλαγμένος από μπολσεβίκους» στην Τουρκία ήταν ένα εντελώς διαφορετικό θέμα.

Στη Μόσχα, ο Σάμι Μπέη έκανε διαπραγματεύσεις για κάθε κομμάτι γης, και ήταν έξαλλος για το γεγονός ότι ένας Αρμένιος (ο Λεβόν Καραχανιάν) εργαζόταν ως Αναπληρωτής Λαϊκός Επίτροπος Εξωτερικών Υποθέσεων της Σοβιετικής Ρωσίας και έπρεπε να ασχοληθεί μαζί του, και γι’ αυτό απαιτούσε συνάντηση με τον Λένιν. Ο Βλαντιμίρ Ίλιτς δέχτηκε την τουρκική αντιπροσωπεία, μετά από επίμονα αιτήματα, και αμέσως μετά η υπόθεση προχώρησε. Είναι αξιοσημείωτο ότι δεν συμφωνούσαν όλοι στη σοβιετική κυβέρνηση να υπογράψουν αυτές τις συμφωνίες. Ως αποτέλεσμα, εκ μέρους της ΡΣΟΣΔ η Συνθήκη του Καρς υπογράφεται από τον Γιάκοβ Γκανέτσκι (Firstenberg). Ναι. Είναι αυτός - το δεξί χέρι του Πάρβους [στμ. Αλεξάντερ -μέλος του ΡΣΔΕΚ, συνεργάτης του Λένιν και του Τρότσκι, πράκτορας της Γερμανίας, επίσημος εκπρόσωπος της Krupp, οικονομικός σύμβουλος των Νεότουρκων, προμηθευτής όπλων στην Τουρκία κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων], του κύριου προσώπου που προωθούσε το ξέπλυμα χρήματος της γερμανικής υπηρεσίας πληροφοριών στην ιστορία της χρηματοδότησης του Λένιν και της "σφραγισμένου βαγονιού" [που τον μετέφερε από την Ελβετία στην Πετρούπολη]. Το 1919, παρεμπιπτόντως, έγινε διευθυντής του ΓΚΟΧΡΑΝ [Κρατικό ίδρυμα για το σχηματισμό του Κρατικού Ταμείου πολύτιμων μετάλλων και πολύτιμων λίθων της Ρωσικής Ομοσπονδίας]. Υπάρχουν ακόμη πολλά κενά στην ιστορία.

 

Οι διαφωνούντες της σοβιετο-τουρκικής συμφωνίας

Οι φωνές εκείνων που επέμεναν να διατηρήσουν τουλάχιστον κάποια μορφή αναφοράς στα σύνορα του 1878 στη συνθήκη πνίγηκαν από την «επαναστατική σκοπιμότητα».Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι, παρατηρώντας την ρωσική αδυναμία, δεν βιάζονταν να εφαρμόσουν στην πράξη τις διατάξεις της Συνθήκης της Μόσχας, που αργότερα έγινε Συνθήκη του Καρς, οι οποίες δεν ήταν ευνοϊκές για αυτούς. Ο διοικητής Λεβαντόφσκι παραπονέθηκε στη Μόσχα ότι ο Καραμπεκίρ Καζίμ Πασάς αποχωρούσε από την Αλεξανδροπόλ με πολύ αργούς ρυθμούς. Τότε, ο Ορτζονικίντζε διέταξε να παραμείνει στο σταθμό το επίσημο τρένο, στο οποίο είχε επιβιβαστεί ήδη ο Μπεκίρ Σάμι-Μπέης με τις βαλίτσες γεμάτες με ράβδους χρυσού για να επιστρέψει στην Τουρκία. Και δεν το άφησε μέχρι που ο διοικητής της 11^ης στρατιάς να επιβεβαιώσει ότι όλα τα τουρκικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την πόλη Γκιουμρί και ολόκληρο το έδαφος της Αρμενίας.

 

Η «ομάδα των διαφωνούντων» με την εξέλιξη των πραγμάτων στην Υπερκαυκασία, σιώπησε, αλλά όχι για πολύ. Τον Μάρτιο του 1945, όταν τα σοβιετικά στρατεύματα είχαν ήδη εισβάλει στο Βερολίνο, ο Στάλιν κατήγγειλε τη Σοβιετοτουρκική Συνθήκη Φιλίας και Αδελφοσύνης του 1925, η οποία υποστήριζε νομικά τις διατάξεις της Συνθήκης της Μόσχας του 1921. Στον Τούρκο πρέσβη στη Μόσχα, Σελίμ Σαρπέρ, δίνουν να καταλάβει ότι έφθασε το τέρμα. Αργότερα, στη Διάσκεψη του Πότσδαμ, ο Στάλιν εξήγησε στον Βρετανό πρωθυπουργό Ήντεν ότι οι Τούρκοι διατηρούσαν έως και 23 μεραρχίες στην περιοχή των Στενών. Δηλαδή, το «μικρό κράτος», το οποίο κατέχει τα Στενά και υποστηρίζεται από την Αγγλία, «κρατά από το λαιμό το μεγάλο κράτος και δεν του δίνει κανένα πέρασμα».

Η πρώτη αντίδραση της Άγκυρας ήταν σχεδόν ένας πανικός. Την άνοιξη του 1945 πραγματοποιήθηκαν μόνο άτυπες «διαβουλεύσεις για τη σύναψη νέας συνθήκης φιλίας». Ο Σελίμ Σαρπέρ παρουσίασε την πρώτη τουρκική πρόταση στον Μολότοφ τον Μάιο του 1945. Η Τουρκία συμφωνεί «σε περίπτωση πολέμου» να παρέχει απρόσκοπτη διέλευση στα σοβιετικά στρατεύματα και το ναυτικό μέσω του εδάφους της. Αυτό σκέφτηκαν ως πρόταση. 

Μέχρι τώρα, κατά μήκος των πρώην σοβιετικοτουρκικών συνόρων στην Υπερκαυκασία, υπάρχει μόνο ένας «καθαρός» δρόμος - κατά μήκος της ακτής από το Μπατούμι στην Τραπεζούντα. Δεν υπάρχουν καθόλου δρόμοι στη Μεσχετία [στμ. συνοριακή περιοχή της Γεωργίας] και στο αρμενικό τμήμα και, προφανώς, δεν θα υπάρξουν. Στο σημερινό σύνορο Γεωργίας-Τουρκίας στο Σαρπί, το πέρασμα, από την άκρη της θάλασσας στο κάθετα ανερχόμενο βουνό, δεν υπερβαίνει τα εκατό μέτρα και όλο καταλαμβάνεται από ένα κατάστημα αφορολόγητων ειδών. Πώς θα έπρεπε, λοιπόν, να περάσουν τα στρατεύματα από εκεί «σε περίπτωση πολέμου»; Από το φθινόπωρο του 1944 (θυμίζουμε ότι εξακολουθούσε ο πόλεμος στην Ευρώπη και κάθε πόρος ήταν πολύτιμος), στην Ατζαρία [στμ. ηπεριοχή της Γεωργίας δίπλα στην Τουρκία] εκτυλίσσονται οδικά έργα μεγάλης κλίμακας. Χτίζονται τσιμεντένιες γέφυρες στον ποταμό Τσόροχ. Παραμένουν όρθιες μέχρι σήμερα, γιατί έπρεπε αρχικά να αντέξουν το βάρος των βαρέων αρμάτων μάχης IS-2 στην σχεδιαζόμενη απελευθερωτική εκστρατεία ενάντια στην Άγκυρα.

Ο Μολότοφ ενημερώνει ανεπίσημα τον πρέσβη Σαρπέρ ότι η τουρκική πρόταση δεν είναι λειτουργική. Τα σοβιετικά στρατεύματα πρέπει να εγκατασταθούν μόνιμα στην Κωνσταντινούπολη σε στρατιωτική βάση για τον πλήρη έλεγχο των Στενών. Λαμβάνεται ως πρότυπο συνθήκη Hünkâr İskelesi του 1833. Τότε, θυμίζουμε ότι ρωσικό στρατιωτικό σώμα των 30.000 ατόμων, μετά μια δακρύβρεχτη παράκληση του Σουλτάνου Μαχμούντ Β, αποβιβάστηκε μέσα και γύρω από την Κωνσταντινούπολη, παίρνοντας την οθωμανική πρωτεύουσα υπό προστασία ενάντια στα στρατεύματα του επαναστατημένου Αιγύπτιου ηγεμόνα Μωχάμετ Άλι. Αυτή την ιστορία σπάνια την θυμούνται τώρα, αλλά ήταν πρακτικά ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα: τα ρωσικά στρατεύματα κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη χωρίς μάχη, στρατοπέδευσαν εκεί (στην πραγματικότητα, δημιούργησαν μια "στρατιωτική βάση"), η Ρωσία απέκτησε τον πλήρη έλεγχο των Στενών και μόνο η στρατιωτική της δύναμη διατήρησε την ύπαρξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία διαλυόταν τότε μπροστά στα μάτια όλων. Η σύμβαση υπογράφηκε από τον ναύαρχο Λαζάρεφ (αυτό ήταν μια μορφή ταπείνωσης για τους Τούρκους) και ο Ρώσος πρέσβης, ο πρίγκιπας Αλεξέι Ορλόφ (ο μελλοντικός αρχηγός της χωροφυλακής) απλώς κυβερνούσε την αυλή του Σουλτάνου. Στους ευρωπαϊκούς διπλωματικούς κύκλους έλεγαν ότι δεν έμεινε ούτε ένας Τούρκος αξιωματούχος και πολιτικός στην Κωνσταντινούπολη που να μην είχε δωροδοκηθεί από τον Ορλόφ, εκτός ίσως από τον ίδιο τον Σουλτάνο Μαχμούντ. Και αυτό γιατί ο Ορλόφ το θεωρούσε περιττή δαπάνη. Αυτό το ειδύλλιο κράτησε οκτώ χρόνια, όσα είχαν υπολογιστεί στο συμβόλαιο. Υπό την πίεση του Λονδίνου και του Παρισιού το 1841, τα ρωσικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη και σύμφωνα με τη νέα σύμβαση, απαγορεύτηκε ρητά στη Ρωσία ο έλεγχος των Στενών με στρατιωτικά μέσα. Στη συνέχεια έγινε ο πόλεμος της Κριμαίας ...

 

Ο Μολότοφ εξέφρασε επίσης στους Τούρκους το καλοκαίρι του 1945 μια σχεδόν τελεσιγραφική απαίτηση: να επιστρέψουν τα πάντα όπως ήταν πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε συνομιλίες με τον πρέσβη Σαρπέρ και άλλους Τούρκους, ο Μολότοφ αποκαλεί τις συνθήκες της Μόσχας και του Καρς «λανθασμένες» και προτείνει να «διορθωθούνι». Στη Διάσκεψη του Πότσδαμ, ο Στάλιν το διατυπώνει με αυτόν τον τρόπο: η Σοβιετική Ένωση πρέπει να λάβει πίσω όλα τα εδάφη που ανήκαν στη Ρωσική Αυτοκρατορία στην Υπερκαυκασία από το 1878. Δηλαδή, ολόκληρη την περιοχή του Καρς, την περιοχή Σουρμαλί, την πρώην επαρχία Εριβάν, νότια της περιοχής Μπατούμι έως και την Τραπεζούντα, συμπεριλαμβανομένης. Όλα αυτά συμπεριλαμβανομένου του όρους Αραράτ και να λένε ευχαριστώ που το Ερζερούμ και το Βαν δεν απαιτούνται από κανέναν. Επιπλέον, ο Μολότοφ είπε στην Ήντεν ότι οι Τούρκοι πρέπει να «επιστρέψουν» ένα εκατομμύριο Αρμένιους στη Σοβιετική Αρμενία.

Ο Στάλιν και ο Μόλοτοφ στην επίσημη ρητορική τους θα αποκαλούν όλα αυτά τα εδάφη "παρανόμως αφαιρεθέντα". Οι συνθήκες του 1921 (Μόσχα και Κάρσκ) με κάποιο τρόπο εξαφανίζονται από τη σοβιετική ιστοριογραφία, αν και ο Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν συμμετείχε προσωπικά, άμεσα ή έμμεσα, στην υπογραφή τους.

Ταυτόχρονα, το 1945, ξεκίνησε μια άτυπη «κούρσα για έδαφος» στο Ερεβάν και την Τιφλίδα. Οι πρώτοι γραμματείς της Γεωργίας και της Αρμενίας (ειδικά ο Καντίντε Τσαρκβιάνι) γράφουν επιστολές στην Κεντρική Επιτροπή, επιμένοντας ότι ορισμένα εδάφη πρέπει να μεταβιβαστούν στις δημοκρατίες τους. Ο Τσαρκβιάνι και ο Κικνάτζε μάλιστα κάνουν ένα ειδικό ταξίδι στη Μόσχα για να επισκεφτούν τον προστάτη τους Λαβρέντι Μπέρια, φέρνοντας μαζί τους «έργα Γεωργιανών επιστημόνων» που τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς τους για την περιοχή του «Λαζιστάν» (ανατολικός Πόντος). Παραστάσεις, ακόμη και όπερες για τον ηρωικό αγώνα των Γεωργιανών ενάντια στους Τούρκους καταπιεστές ανεβαίνουν στην Τιφλίδα. Ένα μεθύσι ελπίδας λαμβάνει χώρα και στο Ερεβάν, πολλαπλασιασμένο από τον μαζικό επαναπατρισμό Αρμενίων της Διασποράς στη Σοβιετική Αρμενία που έχει ήδη ξεκινήσει. Ο Καθολικός Γκεβόργκ ΣΤ΄ γράφει μια επιστολή στον Στάλιν (υποστηρίζεται από τον πρώτο γραμματέα Γκριγκόρι Αρουτίνοφ), στην οποία λέει στον «πατέρα των λαών» ότι όλα αυτά ήταν αρχικά αρμενικά εδάφη, αλλά «μετά έπεσαν κάτω από τον τουρκικό ζυγό».

Οι κεντρικές εφημερίδες, Πράβντα και Ιζβέστια, δημοσιεύουν άρθρα Σοβιετικών ακαδημαϊκών που απαξιώνουν τις συνθήκες της Μόσχας και του Καρς. Η επίσημη δικαιολογία είναι το γεγονός ότι η αρχική Συνθήκη της Αλεξανδροπόλ υπογράφηκε από την αρμενική κυβέρνηση των Ντασνάκ. Από την άποψη του σοβιετικού καθεστώτος, η κυβέρνηση των Ντασνάκ δεν υπήρχε πλέον και ο στρατηγός Ντρο και η ομάδα του απλώς δεν είχαν δικαίωμα να υπογράψουν τίποτα. Κανείς δεν ρώτησε τον ίδιο τον Ντρο - το 1945 βρισκόταν σε αμερικανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου ως άτομο που συνεργάστηκε με τη ναζιστική Γερμανία. Αν εκδιδόταν στην ΕΣΣΔ, θα είχε εκτελεστεί.

Ένας αριθμός ιστορικών πιστεύει ότι ήταν ακριβώς η πίεση που άσκησε ο Στάλιν στην Τουρκία την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1945 που έγινε ο επίσημος λόγος για την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου και μάλιστα αποτέλεσε την αφορμή της ομιλίας του Τσώρτσιλ στο Φούλτον. Υπάρχει βέβαια μια υπεραπλούστευση σε αυτό. Υπήρχαν περισσότεροι από ένας λόγοι για τον Ψυχρό Πόλεμο. Αλλά σε γενικές γραμμές, όλες αυτές οι συμφωνίες του 1920-1921, όπως και τα ίδια τα δραματικά γεγονότα εκείνης της περιόδου της ιστορίας, δεν θα μπορούσαν να περάσουν χωρίς συνέπειες.

Υπήρξαν, ωστόσο, περίεργες συνέπειες. Για παράδειγμα, ο Χρουστσόφ στο 20^ο  Συνέδριο συμπεριέλαβε τα γεγονότα του 1945 στο κατηγορητήριο εναντίον του Στάλιν. Ότι ήθελε να πυροδοτήσει έναν πόλεμο ενάντια στην Τουρκία. Τελικά, η ανεπίλυτη διαφωνία για τα σύνορα κράτησε την περιοχή υπό ένταση σχεδόν μέχρι την ύφεση που σημειώθηκε από το καθεστώς Μπρέζνιεφ, όταν ο σοβιετικός πρωθυπουργός Κοσίγκιν υπέγραψε μια νέα συμφωνία με τους Τούρκους για τη φιλία και την επίλυση των συνοριακών διαφορών.

Τώρα, ολόκληρη αυτή η δομή έχει καταρρεύσει, αφού δεν υπάρχει οντότητα που υπέγραψε αυτές τις συνθήκες - η σοβιετική εξουσία, η μεγαλύτερη Ρωσία, ακόμη και αν αποτελεί εικόνα της ΕΣΣΔ. Και το Ερεβάν αποστασιοποιείται από τις συνθήκες της Αλεξανδροπόλ και του Καρς, γιατί δεν του είναι επωφελές. Κανείς δεν θυμάται τις ιδιαιτερότητες της ιστορίας, και ότι, στην πραγματικότητα, καμία Αρμενία και κανένα αρμενικό έθνος δεν θα υπήρχε σήμερα αν η 11η στρατιά δεν έφτανε εγκαίρως πριν από εκατό χρόνια. Είναι άλλο, βεβαίως, ζήτημα ότι το Καρς, το Αρνταχάν και το Μπαγιαζέτ είναι εδάφη ποτισμένα με άφθονο ρωσικό αίμα και κατακτήθηκαν στην εποχή τους για κάποιο λόγο. Αυτό πρέπει επίσης να το θυμόμαστε.

 

Πηγή: https://vz.ru/society/2021/10/13/1123722.html