Ο Αλεξέι Φιοντόριβιτς Λόσεφ, υπήρξε ένας
από τους μεγαλύτερος Ρώσσους φιλόσοφους και φιλόλογους του 20ού αιώνα. Ήταν ένας
από τους κορυφαίους του ρεύματος της «θεολογικής φιλοσοφίας», που ήκμασε στην προεπαναστατική
Ρωσσία και στη συνέχεια από τους εμιγκρέδες Ρώσσους φιλοσόφους. Ο
σημαντικότερος Ρώσσος μελετητής του Πλάτωνα, επέζησε των στρατοπέδων
συγκέντρωσης και της καταστολής, και κράτησε μυστικό μέχρι το θάνατό του, για
59 συναπτά έτη, ότι εκάρη μοναχός!
Ο Λόσεφ γεννήθηκε στο
Νοβοτσερκάσκ το 1893. Γιός ενός Κοζάκου του Ντον, καθηγητή της Φυσικής και των Μαθηματικών,
και της κόρης ενός ιερέα. Το 1915 αποφοίτησε από το τμήμα Φιλοσοφίας και Κλασσικής
Φιλολογίας της Σχολής Ιστορίας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Μόσχας. Γνωρίζεται
με τους Θεολόγους-Φιλόσοφους, συμμετέχοντας στις συναντήσεις της «Ψυχολογικής
Εταιρείας» και της «Θρησκευτικο-φιλοσοφικής Εταιρείας ‘‘Βλ. Σολοβιώφ’’». Ανάμεσα
τους ξεχωρίζουν οι Σεμιόν Φρανκ, Νικολάι Μπερντιάγιεφ, Βαλεντίν
Άσμους και ο Πάβελ Φλορένσκι, ο οποίος ασκεί ιδιαίτερη επιρροή στη
σκέψη του.
Από τα πρώτα του έργα (όπως το «Ο Έρως στον Πλάτωνα» το
1916) γίνεται εμφανής η στενή και βαθιά σχέση του με την πλατωνική παράδοση, την
οποία θα υπηρετήσει μέχρι το τέλος. Τη σφραγίδα τους στη σκέψη του Λόσεφ θα αφήσουν επίσης η μεταφυσική της «Παν-ενότητας»
του Βλαδίμηρου Σολοβιώφ, η φαινομενολογία
του Χούσερλ, η διαλεκτική του Χέγκελ, τα πατερικά κείμενα και ο
νεοπλατωνισμός.
Καθώς,
μετά την Οκτωβριανή επανάσταση, δεν του επετράπη να διδάξει φιλοσοφία,
υπηρέτησε ως καθηγητής Φιλολογίας (1919) στο Πανεπιστήμιο του Νίζγκοροντ και
καθηγητής Αισθητικής στο Ωδείο της Μόσχας (1922-1929). Το 1922 νυμφεύεται την Βαλεντίνα
Μιχαΐλοβνα Σοκολόβα.
Το
1929, όπως και η σύζυγός του, εκάρη μυστικά μοναχός από στάριετς του Αγίου Όρους.
Τα μοναχικά ονόματα που έλαβαν ήταν Ανδρόνικος και Αθανασία. Έκτοτε θα φορούσε
πάντοτε τον μοναχικό σκούφο.