
του Πιότρ Ακόπωφ
Ο Τούρκος πρόεδρος
δήλωσε ότι η επιχείρηση στη Συρία απειλεί τη φιλία της χώρας του με τη Ρωσία.
Οι κακές σχέσεις του Ρετζέπ Ερντογάν
με τον Άσαντ είναι γνωστές, αν και
όχι με τον κατηγορηματικό τρόπο που ήταν πριν λίγο, αλλά άραγε θα επιδεινωθούν
οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Μόσχα χάριν της Συρίας; H Ρωσία από τη μεριά της δεν επιθυμεί να επιφέρει κάποια ζημιά στα τουρκικά συμφέροντα – και επιπλέον
προτείνει στη Τουρκία συνεργασία πότε για τη συριακή κρίση, πότε ακόμη και στο
παγκόσμιο παιχνίδι.
Το τουρκικό ΥΠΕΞ εκ
νέου διαμαρτύρεται στη Ρωσία σχετικά με την παραβίαση του εναέριου χώρου της από
ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη –η Μόσχα κάνει λόγο για τυχαίο περιστατικό.
Βεβαίως στην Άγκυρα αντιλαμβάνονται ότι με την έναρξη των επιχειρήσεων από
τη ρωσική αεροπορία στη Συρία είναι πολύ δύσκολο να μην περάσεις τα σύνορα, έστω
και για μερικά δευτερόλεπτα –οι αποστάσεις στη Συρία δεν είναι μεγάλες.
Έτσι η δυσαρέσκεια της
Τουρκίας δεν προκλήθηκε απ’ αυτό αλλά από το ίδιο το γεγονός των ρωσικών
επιχειρήσεων που βάζει τέλος στις ελπίδες της Άγκυρας για πτώση του Άσαντ. Ο
στόχος της ανατροπής του καθεστώτος στη γειτονική χώρα είχε τεθεί από καιρό
και τώρα ο Ερντογάν πρέπει να συνηθίσει στην ιδέα ότι ο Άσαντ δεν θα φύγει.
Ωστόσο, η διαφορετική αντιμετώπιση προς τον Άσαντ δεν εμπόδισε Μόσχα και
Άγκυρα, όλα αυτά τα τελευταία χρόνια, να συσφίξουν τις σχέσεις τους σε διάφορους
τομείς, και αυτό καθίσταται πιο επίκαιρο τώρα που ο ρόλος της Ρωσίας ενισχύεται
και ως παίχτης στο μεσανατολικό. Παρ' όλα αυτά, στις Βρυξέλλες τη Τρίτη, ο Ερντογάν έκανε
ηχηρές δηλώσεις ότι «η επίθεση στην Τουρκία σημαίνει επίθεση στο ΝΑΤΟ» και
προειδοποίησε τη Ρωσία για πιθανή επιδείνωση των σχέσεων: «Σε όλους είναι γνωστές οι καλές μας σχέσεις με τη Ρωσία. Αλλά εάν η
Ρωσία χάσει τέτοιον φίλο, όπως η Τουρκία με την οποία συνεργάζεται σε πολλούς
τομείς, θα χάσει πολλά, η Μόσχα πρέπει να το γνωρίζει αυτό».
Όχι τυχαία, αυτά
ειπώθηκαν στις Βρυξέλλες –εκεί ο Ερντογάν συναντήθηκε με την ηγεσία της Ε.Ε.
και του ΝΑΤΟ. Θέλει από την Ευρώπη συνεργασία για το πρόβλημα των προσφύγων από
τη Συρία (στη Τουρκία είναι 2 εκ.), όπως και υποστήριξη των σχεδίων του για τη
δημιουργία ουδέτερης ζώνης στη βόρεια Συρία, όπου αυτοί οι πρόσφυγες θα
εγκατασταθούν. Την ιδέα για τη «ζώνη ασφαλείας» ο Ερντογάν την προβάλλει εδώ και
καιρό – αλλά ούτε οι Ευρωπαίοι ούτε οι Αμερικανοί δεν έσπευσαν να τη στηρίξουν,
επειδή θα έπρεπε να εγγυηθούν την ασφάλειά της, που δεν μπορεί να συμβεί χωρίς
στρατιωτική παρέμβαση εκεί που πολεμούν μεταξύ τους Κούρδοι, Χαλιφάτο και
άλλοι ισλαμιστές, και αυτό κανείς δεν το επιθυμεί στη Δύση.
Έπειτα από την έναρξη
των στρατιωτικών επιχειρήσεων της Ρωσίας, στη σκέψη της ουδέτερης ζώνης αλλά και
γενικότερα, θα πρέπει να συμφωνήσουν η Δαμασκός και η Μόσχα – κάτι που ο Ερντογάν καθόλου δεν επιθυμεί. Έχει επενδύσει πολύ στην ανατροπή του Άσαντ –και τώρα που πρέπει
να τον αναγνωρίσει ως συνομιλητή της Τουρκίας δεν είναι εύκολο. Ωστόσο, η Ρωσία
δεν σκοπεύει να εκτοπίσει τη Τουρκία από τη συμμετοχή της στην διευθέτηση της συριακής
κρίσης –κατά πρώτον αυτό θα ήταν αδύνατο και κατά δεύτερο η Ρωσία ενδιαφέρεται
για την κοινή με τους Τούρκους «αναγέννηση» της Συρίας. Το ερώτημα είναι μόνον
εάν πράγματι η Άγκυρα θέλει τη διατήρηση της Συρίας. Και ακόμη πιο καίριο ερώτημα –πράγματι ο Ερντογάν είναι έτοιμος λόγω του Άσαντ να θέσει υπό αίρεση τις
φιλικές σχέσεις με τη Μόσχα;