Σωτήρης Δημόπουλος: ΗΠΑ και Τουρκία βρήκαν κοινό έδαφος συνεργασίας στη Συρία;

της Gönül Tol

Για εβδομάδες, τα δυτικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι Τουρκία και Σαουδική Αραβία συμφώνησαν να υποστηρίξουν τις ομάδες των τζιχαντιστών στη Συρία και ότι οι ΗΠΑ ήσαν δυσαρεστημένες με αυτή τη συμφωνία. Ίσως, όμως, να μην είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Αντιθέτως, οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν βρει επιτέλους μια μέση λύση στη Συρία απέναντι στη Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. Για χρόνια οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία ενοχλούνταν από τη στήριξη που παρείχαν η Τουρκία και το Κατάρ σε ομάδες όπως η Αλ-Νούσρα στη Συρία. Αλλά η κατάληψη της Ιντλίμπ, από τον Στρατό της Κατάκτησης που ηγείται η Τζαμπχάτ Αλ-Νούσρα, και οι στρατιωτικές επιτυχίες που σημείωσε η αντιπολίτευση ενάντια στο καθεστώς τους τελευταίους μήνες, έχουν σηματοδοτήσει την αλλαγή της κατάστασης.

Ας ρίξουμε μια ματιά στις λεπτομέρειες της επιχείρησης στην Ιντλίμπ. Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι αυτή η επιχείρηση απαίτησε ένα στενό συντονισμό μεταξύ των ομάδων στο πεδίο της μάχης και των διεθνών παραγόντων που τους υποστηρίζουν. Αλλά υπάρχει κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Τα δυτικά μέσα ανέφεραν ότι, η επιχείρηση στην Ιντλίμπ διεξήχθη από τις οργανώσεις των τζιχαντιστών, όπως η Αλ Νούσρα, αλλά και ότι ο «Ελεύθερος Συριακός Στρατός»(ΕΣΣ), που υποστηρίζεται από την Ουάσιγκτον, έπαιξε επίσης ένα σημαντικό ρόλο στην επιχείρηση.

Ο Charles Lister, ειδικός για την Μέση Ανατολή στο Brookings Institution, ένα διακεκριμένο αμερικανικό think tank, έχει μιλήσει με μερικές πηγές του ΕΣΣ, που πήραν μέρος στην επιχείρηση της Ιντλίμπ. Οι πηγές αυτές του μετέφεραν ότι η απόφαση για την συμμετοχή του ΕΣΣ στην επιχείρηση που ηγείτο η Αλ-Νούσρα ελήφθη από την κοινό κέντρο επιχειρήσεων ΗΠΑ-Τουρκίας στην Αντιόχεια. Με άλλα λόγια οι ΗΠΑ δείχνουν να έχουν μεταβάλει τη θέση τους για τις ομάδες των τζιχαντιστών στη Συρία. Προηγουμένως, οι Ηνωμένες Πολιτείες εφοδίαζαν με οπλισμό τις ομάδες που υποστήριζαν, υπό την προϋπόθεση ότι θα αποστασιοποιούνταν από τους τζιχαντιστές και θα απείχαν από οποιαδήποτε κοινή δράση με αυτούς. Η επιχείρηση στην Ιντλιμπ δείχνει, όμως, ότι η Ουάσιγκτον είναι τώρα πιο ευέλικτη σε πιθανή συνεργασία της με τους τζιχαντιστές.

Υπάρχει ακόμη μια αλλαγή στην προσέγγιση της Ουάσιγκτον. Έως πρόσφατα, αρνιόταν να προμηθεύσει την αντιπολίτευση με αντι-αεροπορικά όπλα, φοβούμενη ότι μπορεί να κατέληγαν στο οπλοστάσιο των τζιχαντιστών. Ωστόσο, πριν από λίγες ημέρες ο επικεφαλής της Συριακού Εθνικού Συνασπισμού Χάλεντ Χότζα ανακοίνωσε, στη σελίδα του στο Facebook, ότι οι ΗΠΑ έχουν αλλάξει τη θέση τους για τον εξοπλισμό της αντιπολίτευσης με αντι-αεροπορικά όπλα. Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι η αλλαγή στάσης από τις ΗΠΑ θα επιτρέψει στην αντιπολίτευση να δημιουργήσει προστατευμένες ζώνες ασφάλειας.

Με τη φόρμουλα αυτή, η διαφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός στη Συρία φαίνεται να υποχωρεί. Η Τουρκία θα πολεμά το Ισλαμικό Κράτος(ΙΚ), όπως θέλουν οι ΗΠΑ, και οι ΗΠΑ θα στηρίζουν το ισλαμικό μέτωπο που έχει οργανωθεί από τη Τουρκία για να ανατρέψουν το καθεστώς. Μετά από μήνες συζητήσεων και συνομιλιών εάν ο εχθρός είναι το ΙΚ ή το καθεστώς, η αναφορά του Υπουργού Άμυνας Άστον Κάρτερ, πριν από λίγες ημέρες, ότι η εκπαίδευση και το πρόγραμμα εξοπλισμού θα αρχίσει αυτή εβδομάδα στη Τουρκία, αποκτά νόημα.

Το ότι η Ουάσιγκτον είναι εγγύτερα στη θέση των σουνιτών συμμάχων στη Συρία δεν σημαίνει ότι οι φόβοι των ΗΠΑ για τους τζιχαντιστές έχουν εκλείψει ή ότι έχουν αλλάξει εντελώς τη πολιτική τους στη Συρία. Αυτές είναι τακτικές κινήσεις των ΗΠΑ για μειωθούν οι εντάσεις με τους σουνίτες συμμάχους και για να παραμείνει στο συριακό παιχνίδι. Σε αυτή την περίπτωση, πώς αυτή η συμφιλίωση μεταξύ της Ουάσιγκτον, της Σαουδικής Αραβίας, της Τουρκίας και του Κατάρ μπορεί να επηρεάσει τη σύγκρουση στη Συρία; Εδώ και κάποιιο καιρό, η συριακή αντιπολίτευση έχει σημαντικά στρατιωτικά κέρδη ενάντια στο καθεστώς. Αυτές οι επιτυχίες έγιναν δυνατές όταν οι ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης κατάφεραν τελικά να εργαστούν μαζί κάτω από τις πιέσεις της Σαουδικής Αραβίας, της Τουρκίας και του Κατάρ. Εάν η Τουρκία και το Κατάρ θα μπορέσουν να ενώσουν το ισλαμικό μέτωπο, εάν η αντιπολίτευση εξοπλιστεί με αντι-αεροπορικά όπλα, όπως αναφέρθηκε, εάν οι Σαουδάραβες αυξήσουν την οικονομική τους υποστήριξη στην αντιπολίτευση, και εάν ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός που στηρίζεται από τη Δύση συνεχίζει να εργάζεται με τον συνασπισμό, τότε το στρατιωτικό ισοζύγιο θα μπορούσε να γυρίσει υπέρ της αντιπολίτευσης. Αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς να διατυπωθεί ότι οι πρόσφατες στρατιωτικές επιτυχίες της αντιπολίτευσης σημαίνουν την αρχή του τέλους για τον Άσαντ. Το καθεστώς φαίνεται αποφασισμένο να πολεμήσει όσο έχει τη στήριξη της Ρωσσίας και του Ιράν.