Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2014

Ομιλία στη συζήτηση "Η Ελλάδα και οι γεωπολιτικές προκλήσεις"

gevpolitika
Το γεωπολιτικό πλαίσιο της σύγκρουσης ΗΠΑ-Ρωσίας
Η σημερινή συζήτηση περιλαμβάνει μια σειρά από επιμέρους καυτά μέτωπα και γεωπολιτικές υπο-περιφέρειες σε αναταραχή. Η ορθή ανάλυση, όμως, για την κάθε μια από αυτές δεν μπορεί να μη λάβει υπ’ όψη της τα τεκταινόμενα στις άλλες. Μια σαφής απόδειξη του κρίσιμου σημείου που βρίσκεται σήμερα η παγκοσμιοποίηση.
Ανάμεσά τους ο πόλεμος στην Ουκρανία συνιστά επιπλέον το σημείο καμπής, όπου ο νέος ψυχρός πόλεμος ΗΠΑ-Ρωσίας πήρε και επίσημη μορφή.
Για τον μη δογματικό και εμποτισμένο από ιδεολογήματα του συρμού που κατέκλυσαν μετά το ’90, η πορεία αυτή ήταν περίπου προδιαγεγραμμένη. Η προφητεία του αν-ιστορικού και υπερ-ιστορικού «παγκόσμιου χωριού» ήταν πρωτίστως μια επινόηση για την επιβολή της αμερικανικής ηγεμονίας και της εξουσίας συγκεκριμένων πολυεθνικών ελίτ.
Οι ΗΠΑ, βεβαίως, ποτέ δεν άφησαν τα πράγματα στη τύχη τους. Φρόντιζαν με συνέπεια να εξαπλώνουν τις σφαίρες επιρροής τους, κάνοντας χρήση κάθε εθνικιστικού ή θρησκευτικού κινήματος που τις εξυπηρετούσε στα Βαλκάνια, τον Καύκασο, την ανατολική Ευρώπη, την Κ. Ασία, την Μέση Ανατολή.
Η ιμπεριαλιστική ή «νέο-ιμπεριαλιστική» -λόγω των νέων χαρακτηριστικών που τη συνιστούν- πολιτική είναι μια εκ των ων ουκ άνευ συνθήκη για τον αμερικανικό μονοπολισμό.
Στον στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ η Ρωσία αποτελεί πάντοτε τον απειλητικότερο αντίπαλο, απειλητικότερο και από το εξτρεμιστικό ισλάμ –για λόγους μεγεθών, στρατιωτικής ισχύος, πλουτοπαραγωγικών πηγών, αυτοκρατορικής ιδεολογίας της κρατικής ελίτ. Και είχαν υπόψη τους την επικινδυνότητα από μια πιθανή οικονομική ή/και στρατηγική σύμπραξη με άλλες περιφερειακές υπερδυνάμεις, όπως η Γερμανία και η Κίνα.

Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου 2014

Ρωσία-Τουρκία: ευρασιατικός άξονας ή συνεργασία με ημερομηνία λήξης;



Στην νέα ψυχροπολεμική αντιπαράθεση της Δύσης με τη Ρωσία, εξ αφορμής την ουκρανική κρίση, η Άγκυρα φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να ακολουθήσει τη δική της πορεία. Αν και οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ουκρανία ήταν στενότατες σε όλα τα επίπεδα, και σαφώς σε κεκαλυμμένη αντι-ρωσική κατεύθυνση, εντούτοις, οι αντιδράσεις της στη πολιτική του Πούτιν απέναντι στο Κίεβο, είναι τουλάχιστον υποτονικές. Η διαπίστωση αυτή αποκτά μεγαλύτερη σημασία όσον αφορά στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Ως γνωστόν, στη, στρατηγικής σημασίας, χερσόνησο η Τουρκία στήριξε πολιτικά και οικονομικά την μειονότητα των Τατάρων (300 χιλ., 12 % του πληθυσμού), που επανήλθε μετά από τον σταλινικό εκτοπισμό του 1944. Να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι στη Τουρκία οι καταγόμενοι από τους Τατάρους της Κριμαίας, σύμφωνα με τουρκικές εκτιμήσεις, ανέρχονται στα 5 εκατομμύρια! Ωστόσο, η Άγκυρα κράτησε χαμηλούς τόνους για το ζήτημα όλο το προηγούμενο διάστημα. Ακόμη και όταν απαγορεύτηκε, τον περασμένο Μάιο, η είσοδος στην Κριμαία του ηγέτη των Τατάρων Μουσταφά Ντζεμίλεφ, οι διαμαρτυρίες της Άγκυρας ήταν απρόσμενα χλιαρές. Κι όχι μόνον αυτό αλλά οι «Turkish Airlines» επανέλαβαν τον Ιούνιο τις πτήσεις προς την Συμφερούπολη ενώ, παράλληλα, προωθούνται μεγάλα τουρκικά επιχειρηματικά σχέδια στην Κριμαία, που αγνοούν επιδεικτικά την Ουάσιγκτον και το δυτικό «αντι-ρωσικό» στρατόπεδο.

Έκρηξη οικονομικών συναλλαγών
Ο πανίσχυρος, Πρόεδρος πλέον, Ταγίπ Ερντογάν είναι φανερό ότι κινείται με δική του ατζέντα, στο πλαίσιο πάντα του στόχου της ανάδειξης, μέχρι το 2023, της Τουρκίας σε κραταιά περιφερειακή υπερδύναμη. Γνωρίζει ότι για να τα καταφέρει χρειάζεται τη συνέχιση της αλματώδους οικονομικής ανάπτυξης της χώρας του. Εν ανάγκη, παραμερίζοντας, προσωρινά, κάποιες γεωπολιτικές φιλοδοξίες του νεοθωμανικού οράματός του. Και οι οικονομικές σχέσεις της Άγκυρας με τη Μόσχα είναι πραγματικά πολύ επικερδείς, καθώς οι ρωσο-τουρκικές εμπορικές συναλλαγές πλησιάζουν τα 40 δις δολάρια και ετησίως επισκέπτονται την Τουρκία 4 εκατομμύρια Ρώσοι, που αφήνουν τουλάχιστον 4 δις δολ. Ταυτόχρονα, οι ρωσικές επενδύσεις στη Τουρκία για το 2013 άγγιξαν τα 850 εκ. δολ., ενώ τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες συμμετείχαν στα φαραωνικά έργα για την Χειμερινή Ολυμπιάδα του Σότσι.

Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2014

Ρωσσικά στοιχήματα στην Εγγύς Ανατολή


Η τριχοτόμηση της Συρίας και η επέλαση των Ισλαμιστών στο Ιράκ δεν αφήνει αμφιβολία ότι ο επίσημος χάρτης της Μέσης Ανατολής βαίνει προς ριζική επαναχάραξη. Η αποικιοκρατική συμφωνία Sykes-Picot είναι σε κάθε περίπτωση ξεπερασμένη, καθώς οι εθνοτικές και θρησκευτικές διαφορές των λαών της περιοχής έχουν αναδυθεί με τον πλέον οξύ τρόπο. Η αντίθεση των σουνιτών με το σιιτικό τόξο, που εκτείνεται από τις ακτές της Μεσογείου μέχρι το Ιράν και το Πακιστάν, έχει πάρει την μορφή της καθολικής αντιπαράθεσης. Εν μέσω αυτής της σύγκρουσης, ο κουρδικός παράγων προβάλει πλέον ως τον νέο σημαντικό παίκτη της Μέσης Ανατολής.
Η τρέχουσα πράξη του μεσανατολικού δράματος συμπίπτει χρονικά με ένα νέο γύρο αντιπαράθεσης, ανάλογη του ψυχρού πολέμου, μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Η έναρξη αυτής της περιόδου σηματοδοτείται τυπικά από τις εξελίξεις στην Ουκρανία -στις ανατολικές περιφέρειες της οποίας διεξάγεται εμφύλιος πόλεμος. Τα γεγονότα, όμως, που την επίσπευσαν σχετίζονται άμεσα με τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα στη Συρία. Η αντοχή του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ, στενού συμμάχου της Μόσχας, απέναντι σε φιλοδυτικές, κοσμικές και ισλαμιστικές, οργανώσεις, σε έναν σκληρό εμφύλιο που κρατά από το 2011, σήμανε το τέλος της «αραβικής άνοιξης» αλλά συνιστά και μια έμμεση νίκη της Ρωσίας. Και αυτό τη στιγμή που ο πρόεδρός της επιδιώκει να εμφανίσει τη χώρα του ότι επανακάμπτει ως παγκόσμιος πόλος ισχύος. Οι επιπτώσεις για την Ουάσιγκτον, αν άφηνε αναπάντητη την πρόκληση, θα ήταν πολύ πιο αρνητικές από τη μείωση του γοήτρου της. Η απάντηση δόθηκε, επομένως, κατευθείαν στη ρωσική αυλή. Κοινό και καθοριστικό στοιχείο και στις δύο κρίσεις η άμεση σχέση τους με τον σκληρό ανταγωνισμό για τον έλεγχο των ροών πετρελαίου και φυσικού αερίου.