Συνέντευξη του Επισκόπου Κοσσυφοπεδίου, κ. Αρτεμίου

Για την επαρχία του Κοσσυφοπεδίου, η χρονική περίοδος είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς, μέσα στο τρέχον έτος, προβλέπεται η επίσημη ανεξαρτητοποίησή της. Το αν και πότε αυτό το δεύτερο αλβανικό κράτος θα προχωρήσει στην ένωσή του με την Αλβανία θα εξαρτηθεί πρωτίστως από τα συμφέροντα των ΗΠΑ και τις εσωτερικές ισορροπίες των Αλβανών.

Για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος του ανεξάρτητου αλβανικού Κοσόβου, στα χρόνια που προηγήθηκαν, μετά τη Νατοϊκή επέμβαση, πραγματοποιήθηκε μια σχεδιασμένη και «σιωπηλή» εθνοκάθαρση. Ο μοναδικός θεσμός που απέμεινε να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των Σέρβων της επαρχίας του Κοσσυφοπεδίου είναι η Μητρόπολη της Ράσκας και Πριζρένης και ο Επίσκοπος Αρτέμιος ο οποίος, κάτω από τις πλέον αντίξοες συνθήκες, επιδιώκει απεγνωσμένα να ενημερώσει τη διεθνή κοινότητα για τα όσα συμβαίνουν στη μητρόπολή του. Στα πλαίσια αυτά έδωσε και μια συνέντευξη τύπου στην Αθήνα, παραθέτοντας σημαντικότατα στοιχεία για τη διαμορφωθείσα κατάσταση. Εκτενές απόσπασμα της συνέντευξης είναι το κείμενο που ακολουθεί.

Σωτήρης Δημόπουλος

[…] Το Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια είναι ένα ανοικτό τραύμα του σερβικού λαού. Αιμορραγεί εδώ και έξι χρόνια. Βέβαια, η ιστορία του Κοσσυφοπεδίου κρατά εδώ και 800 χρόνια, από τον 12ο αιώνα, και είναι η κοιτίδα του σερβικού πολιτισμού και του έθνους. Ό,τι είναι τα Ιεροσόλυμα για τους Εβραίους είναι για τους Σέρβους το Κοσσυφοπέδιο. Ό,τι είναι η καρδιά για το ανθρώπινο σώμα είναι το Κοσσυφοπέδιο για τους Σέρβους…
Δεν θα μιλήσω για την ιστορία του Κοσσυφοπεδίου αλλά για το τι έχει συμβεί στο Κόσοβο από τον Ιούνιο του 1999, που υπεγράφη η απόφαση 1214 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τελείωσε ο πόλεμος, τελείωσε ο βομβαρδισμός και απομακρύνθηκε ο στρατός και η αστυνομία και ήλθε το ξένο στοιχείο, δηλαδή το ΝΑΤΟ, η KFOR, η UNMIC, για να φροντίσουν την ειρήνη, την ασφάλεια, την ομαλή ζωή σε όλους τους κατοίκους του Κοσσυφοπεδίου.

Όμως δεν το έκαναν μέχρι σήμερα. Την ειρήνη, την ασφάλεια, την ελευθερία την έφεραν μόνο για τους Αλβανούς, ενώ για τους Σέρβους και για τις άλλες εθνότητες συνεχίζεται η τραγωδία μέχρι σήμερα. Από τον Ιούνιο του ’99, οι ουτσεκάδες και οι άλλες ομάδες τρομοκρατών έχουν εκδιώξει από το Κοσσυφοπέδιο τα 2/3, περίπου 250 χιλιάδες, του ορθοδόξου σερβικού στοιχείου. Όλες οι πόλεις στο Κόσοβο και τα Μετόχια έχουν υποστεί εθνοκάθαρση, καθώς στις πόλεις ο πληθυσμός ήταν μεικτός και σήμερα δεν υπάρχουν πια καθόλου Σέρβοι. Τους έχουν διώξει όλους και από πολλές περιοχές και χωριά. Δηλαδή, πρώτα τι χτύπησαν; Χτύπησαν τη ζώσα εκκλησία, το ποίμνιό μου, τον λαό, και τους διασκόρπισαν σαν λύκοι τα πρόβατα που μένουν χωρίς ποιμένα.

Εκτός του ότι εκδίωξαν τόσους πολλούς, έγιναν και πολλοί σκοτωμοί. Τα πέντε χρόνια που πέρασαν, δολοφονήθηκαν περισσότερα από 1.300 άτομα, αθώοι άνθρωποι, χωρίς καμία ευθύνη, απλώς και μόνο διότι δεν ήσαν Αλβανοί. Τόσοι άλλοι είναι οι αγνοούμενοι, που δεν γνωρίζομε τη μοίρα τους. Εκατοντάδες χωριά έχουν ισοπεδωθεί, είναι εντελώς κατεστραμμένα. Εβδομήντα χιλιάδες σπίτια Σέρβων είναι κατεστραμμένα και καμμένα. Χιλιάδες είναι τραυματίες και οι κλοπές και οι βιασμοί συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Έως τον Μάρτιο του 2004 [16/17 Μαρτίου, πογκρόμ από τους Αλβανούς κατά του σερβικού στοιχείου], που έγινε το μεγάλο κακό, είχαν καταστρέψει 115 εκκλησίες και μοναστήρια. Το ένα τρίτο των Σέρβων, περίπου 130 χιλιάδες, παρέμειναν και ακόμα μένουν στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια, και ζουν σε μικρούς και μεγάλους θύλακες, ξεχωριστά από το αλβανικό στοιχείο και χωρίς κανένα ανθρώπινο δικαίωμα. Ούτε αυτό στην ζωή. Εκτός των θυλάκων, θα βρεθούν σκοτωμένοι, τραυματισμένοι…

Δεν έχουμε ελευθερία κινήσεων, χωρίς συνοδεία της αστυνομίας των Ηνωμένων Εθνών δεν μπορούμε να πάμε πουθενά μέσα στο Κόσοβο, ούτε να βγούμε από το Κόσοβο, ούτε να γυρίσουμε μέσα. Εγώ, ήδη 5 ½ χρόνια, κυκλοφορώ με θωρακισμένο όχημα της αστυνομίας του Ο.Η.Ε. Δηλαδή συνοδεία ένα αμάξι πάει μπροστά, ένα πίσω και εγώ σε τρίτο αμάξι και έτσι μπορώ να πηγαίνω στα μοναστήρια, στα χωριά, να γυρίζω να βλέπω το ποίμνιό μου, να τους βοηθάω όσο μπορώ με τέτοιες συνθήκες.

Επίσης οι Σέρβοι διώχθηκαν από όλα τα εργοστάσια και τις επιχειρήσεις όπου εργάζονταν. Όλα τα νοσοκομεία είναι στα χέρια των Αλβανών και μόνο στην πόλη Μιτρόβιτσα, βόρεια, υπάρχει νοσοκομείο όπου περιθάλπονται Σέρβοι.

Δεν έχομε δυνατότητα κανονικής εκπαίδευσης για τα παιδιά, διότι όλα τα σχολεία είναι στα χέρια των Αλβανών και τα Σερβόπουλα πηγαίνουν σε ιδιωτικά σπίτια, όπως εδώ επί τουρκοκρατίας, σαν το «κρυφό σχολειό».

Όταν ήρθαν τα Η.Ε., στο πρόσωπο της UNMIC και του KFOR, εμείς οι Σέρβοι δείξαμε καλή διάθεση για συνεργασία, ελπίζοντας ότι αυτοί όντως ήλθαν για να φέρουν κάποια δικαιοσύνη για όλους. Όταν έγιναν οι πρώτες εκλογές στο Κόσοβο, το 2001, οι Σέρβοι έλαβαν μέρος στη Βουλή του Κοσόβου αλλά τα αποτελέσματα ήσαν μηδενικά. Δεν μπορούσαμε δια των εκπροσώπων μας να βρούμε κανένα δίκιο για τον σερβικό λαό. Η βουλή του Κοσόβου έπαιρνε αποφάσεις μόνο σε βάρος των Σέρβων και υπέρ των Αλβανών και με σκοπό να κάνουν το Κόσοβο το δεύτερο αλβανικό κράτος των Βαλκανίων.

Και τότε, στις 16 και 17 Μαρτίου 2004, σε δύο μόνο ημέρες, έδιωξαν από τα σπίτια τους 4.000 Σέρβους, 19 άτομα δολοφονήθηκαν, 950 τραυματίσθηκαν, 900 σπίτια κάηκαν και 35 εκκλησίες και μοναστήρια κατεστράφησαν εντελώς. Όχι μόνο τα έκαψαν και τα γκρέμισαν αλλά με μπουλντόζες τα ισοπέδωσαν. Αυτή η προσπάθεια για εθνοκάθαρση, να διώξουν όλους τους Σέρβους, δεν σταμάτησε τον Μάρτιο αλλά συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ενώ, τον Μάρτιο που έκαψαν την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Πρίστινα, είχε μείνει ο τρούλος και ο σταυρός, προχθές [17/1/05] έβγαλαν και τον σταυρό και πήραν και τη σιδερένια περίφραξη γύρω από την εκκλησία. Επόμενο βήμα θα είναι η μπουλντόζα. Και εάν γίνεται έτσι στην πρωτεύουσα, στην Πρίστινα, όπου εδρεύει όλη η εξουσία των Η.Ε. και της KFOR, τι μπορούμε να περιμένουμε στα άλλα μέρη, στα χωριά κ.λπ.;

Ακόμη επινόησαν έναν άλλο τρόπο για να πιέζουν τους Σέρβους. Κόβουν το ρεύμα στα σερβικά χωριά και για 25-30 ημέρες οι άνθρωποι δεν έχουν ρεύμα. Χωρίς δυνατότητα να έχουν φαγητό και θέρμανση, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το Κόσοβο. Έτσι ολοκληρώνεται η εθνοκάθαρση.

Εμείς για αυτά μιλήσαμε σε όλο τον κόσμο. Πήγαμε στην Αμερική τόσες φορές… Εγώ πήγα, μέσα στο 2004, τέσσερις φορές. Με δέχονται, με ακούνε και δίνουν υποσχέσεις. Τόσες υποσχέσεις μας έχουν δώσει, και στην Αμερική και στην Ευρώπη και στη Ρωσία, αλλά τίποτε περισσότερο. Έργα και βοήθεια δεν υπάρχουν.

Είναι η πρώτη φορά, νομίζω, που συμβαίνει στον κόσμο, σε περίοδο ειρήνης, να γίνεται διωγμός ενός ολόκληρου λαού από την περιοχή όπου ζούσε 1.000 χρόνια. Και μάλιστα υπό την εξουσία των Η.Ε. Αυτοί, που έπρεπε να φέρουν τα δικαιώματα και την υπεράσπιση όλων των διωγμένων, επιτρέπουν να γίνονται όλα αυτά. Μας έχουν καταστρέψει όλα τα μνημεία του πολιτισμού του σερβικού λαού, τα εκκλησιαστικά μνημεία, μοναστήρια, εκκλησίες και όλα αυτά στο Κοσσυφοπέδιο, διότι θέλουν να εκριζώσουν το χριστιανικό και μάλιστα το ορθόδοξο στοιχείο από αυτή την περιοχή και να το κάνουν μουσουλμανικό κράτος, τη «Μεγάλη Αλβανία».

Βέβαια, όταν άρχισε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, το ’41, οι Αλβανοί με τους κατακτητές Ιταλούς, Γερμανούς κ.λπ. ήδη είχαν κάνει τη «Μεγάλη Αλβανία» και, αν και κράτησε λίγο, κατόρθωσαν, σε 4 χρόνια, να διώξουν 100 χιλιάδες Σέρβους˙ και ο Τίτο, το 1945, πριν τελειώσει ο Παγκόσμιος Πόλεμος, πήρε απόφαση να απαγορεύσει στους διωγμένους Σέρβους να γυρίσουν στα σπίτια τους μετά τον πόλεμο. Και έτσι άρχισε το κακό. Άνοιξε τα σύνορα μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και Αλβανίας και πάρα πολλοί από την Αλβανία ήλθαν στο Κόσοβο και, ερχόμενοι, πίεζαν τους Σέρβους και τους έδιωχναν τα χρόνια μετά τον πόλεμο.

Τώρα μας λένε ότι εντός του 2005 θα πρέπει να πάρουν οριστική απόφαση τι θα γίνει με το Κόσοβο. Εμείς θέλουμε το Κόσοβο να παραμείνει όπως ήταν και όπως λέει η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, μέρος του σερβικού κράτους αλλά με δημοκρατία για όλους, ελευθερία για όλους, δυνατότητα ζωής για όλους. Αυτό θέλουμε. Δεν θέλουμε ανεξάρτητο Κόσοβο, διότι εάν κοπεί το Κόσοβο από την Σερβία δεν μπορεί πια να υπάρχει ούτε η Σερβία ως κράτος, όπως δεν μπορεί να υπάρχει άνθρωπος εάν του βγάλουν την καρδιά από τα στήθη του. Γι’ αυτό θα δούμε τι θα κάνουν και πώς. Μέχρι τώρα δεν είπε κανείς ανοικτά πως θα τους δώσει ανεξαρτησία. Αλλά βλέπουμε να γίνεται προετοιμασία σε αυτή την κατεύθυνση.

Υπάρχουν ορισμένοι που ακολουθούν τη σκέψη της διχοτόμησης, μια περιοχή της σερβικής πλειοψηφίας να ενωθεί με τη Σερβία και το υπόλοιπο να πάρει τον δικό του δρόμο. Εγώ είμαι κατά. Διότι σε κάθε βήμα βρίσκονται τόποι, εκκλησίες, μονές, μνημεία κ.λπ., δεν είναι ένας άδειος τόπος. Δεν νομίζω ότι πρέπει να μοιραστεί.

Εγώ προσωπικά και πολλοί άλλοι, που είδαμε πού θα οδηγούσαν τα γεγονότα, από τότε είχαμε μιλήσει για την καντονοποίηση. Όμως, τότε, το καθεστώς Μιλόσεβιτς δεν το ήθελε. Καντονοποίηση εννοούμε ότι, εκεί που ζουν οι Σέρβοι, να έχουν την τοπική τους εξουσία αλλά όχι το Κόσοβο να κοπεί από τη Σερβία. Όμως οι Αλβανοί δεν το θέλουν, οι Αμερικανοί νομίζω δεν το θέλουν, και θα δούμε πού θα φθάσουμε.

Για μας τους ορθόδοξους Σέρβους, αυτό που παρέμεινε είναι η πίστη μας και η ελπίδα στη βοήθεια του Θεού. Άλλο δεν έχουμε να περιμένουμε. Και βέβαια από τους ανθρώπους καλής θελήσεως και εδώ στην Ελλάδα, όπως του «Διορθοδόξου Συνδέσμου». Θέλω να εκφράσω και την ευγνωμοσύνη μας, προσωπική και όλου του σερβικού λαού, για όλη τη βοήθεια που λάβαμε από τον ελληνικό λαό, που είναι ο μόνος λαός που στάθηκε στο πλευρό των διωγμένων Σέρβων.

Και ακόμη η ελπίδα μας είναι ότι όλα τα μοναστήρια που λειτουργούν στο Κόσοβο είναι γεμάτα από μοναχούς. Έχουμε σήμερα 105 μοναχούς και 50 μοναχές. Και όχι μόνο αυτό, αλλά έρχονται και νέοι μοναχοί, με αυτές τις συνθήκες, στο Κόσοβο. Τώρα, στις αρχές Δεκεμβρίου, για 5 μόνο ημέρες, οι διάφορες μονές έκαναν 11 κουρές. Έτσι το Κόσοβο, η Μητρόπολη Ράσκας και Πριζρένης, έχει περισσότερους αναλογικά μοναχούς απ’ όλη την υπόλοιπη σερβική εκκλησία. Είναι ένα θαύμα. Ακριβώς, όπως λέει ο Κύριος, όπου πληθύνεται η αμαρτία, πληθύνεται και η χάρις του Θεού. Επομένως, εκεί που είναι οι δυσκολίες, εκεί που βασανίζεται ο λαός, εκεί πληθύνεται η ευλογία του Θεού δια των μοναχών. Είναι η μόνη ελπίδα μας ότι θα επιζήσουμε.

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Άρδην", τεύχος. 53,  2005