Σωτήρης Δημόπουλος: Η επιστροφή του σερβικού στρατού στο Κοσσυφοπέδιο θα αποτελέσει πρόκληση για τη Ρωσία

Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου 15.6 1389)

ρωσική μικρογραφία του 16ου αι.

Του Dmitri Bavirin

Το Βελιγράδι, επισήμως, δηλώνει ότι η Σερβία θα αναπτύξει τα στρατεύματά του στο Κοσσυφοπέδιο, εφόσον συνεχιστεί η τρομοκρατία εναντίον του σερβικού πληθυσμού. Και αυτή θα συνεχιστεί, και οι "Δυτικοί εταίροι" δεν θα παρεμβαίνουν, αφού έχουν ήδη επιτρέψει στους Αλβανούς να τους παγιδεύσουν. Πολλά σε αυτήν την κατάσταση εξαρτώνται από τη Μόσχα και το κύριο ερώτημα τώρα διατυπώνεται κάπως έτσι: όλα όσα συμβαίνουν συνιστούν μια ευκαιρία για τη Σερβία ή μια παγίδα για τη Ρωσία;

"Εάν η διεθνής κοινότητα δεν ανταποκριθεί όπως ορίζεται από το ψήφισμα του ΟΗΕ, εάν οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου υποβάλλονται σε πογκρόμ, εάν δέχονται επιθέσεις, τότε το Βελιγράδι θα πρέπει να αντιδράσει και η Σερβία είναι έτοιμη γι’ αυτό", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Ίβιτσα Ντάτσιτς στην εφημερίδα "Ιζβέστια’’. Ταυτόχρονα, εξέφρασε την ελπίδα ότι το Βελιγράδι δεν θα απευθυνθεί στη Μόσχα για βοήθεια. Κι αυτό μπορείτε να το εκλάβετε όπως θέλετε.

Για παράδειγμα, μπορούμε να το δούμε ως μια τυπική δήλωση Σέρβου διπλωμάτη σε Ρώσο δημοσιογράφο, χάρη των πολλών αφορμών για συνομιλίες σχετικά με το Κοσσυφοπέδιο - επίσημων και ανεπίσημων.

Μέχρι στιγμής, για να το θέσουμε ήπια, δεν έχει τελειώσει το περιστατικό με τον ξυλοδαρμό του ρωσικού διπλωμάτη Μιχαήλ Κρασνοσέκοφ από τους Κοσοβοαλβανούς (θα χρησιμοποιήσουμε την ορολογία που πρότεινε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στον ΟΑΣΕ Αλεξάντερ Λουκασέβιτς) αστυνομικούς. Το γεγονός της παραβίασης της ασυλίας του στο ΟΗΕ έχει ήδη αναγνωριστεί, αλλά το θέμα δεν έχει προχωρήσει περαιτέρω. Οι ένοχοι δεν έχουν τιμωρηθεί, συγνώμη δεν έχει διατυπωθεί.

Κι ενώ διαδραματίζονται όλα τα ανωτέρω αναφερθέντα, στη Σερβία ξεκινούν από κοινού στρατιωτικές ασκήσεις με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, με την επονομασία «Σλαβική Αδελφότητα 2019», στις οποίες συμμετέχουν 600 στρατιωτικοί, περισσότερες από 50 μονάδες εδάφους και αεροσκάφη μεταφοράς. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος προειδοποίησης προς την ηγεσία του Κοσόβου. Ακριβέστερα, έτσι είναι απαραίτητο να το αντιληφθούμε.

Εν τω μεταξύ, εορτάζονται διαδοχικές σημαντικές επέτειοι. Την Τετάρτη (12.6), εορτάσαμε μια μάλλον θλιβερή ημερομηνία - 20 χρόνια από την ημέρα που ρωσικές ειδικές δυνάμεις κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Κοσσυφοπεδίου Σλάτινα (θλιβερή, μιας και η κεραυνοβόλα επιχείρηση θα μπορούσε να αλλάξει πολλά, αλλά δεν άλλαξε σχεδόν τίποτα).

Οι Κοσοβοαλβανοί έχουν τους δικούς τους εορτασμούς. Η εικοστή επέτειος της εμφάνισης στρατιωτών του ΝΑΤΟ στην επαρχία γιορτάζεται περίπου τις ίδιες μέρες, και για το λόγο αυτό ο πρώην πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και η πρώην υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ προσκλήθηκαν στην Πρίστινα για τα επίσημα αποκαλυπτήρια της προτομής της Ολμπράιτ (άγαλμα του Κλίντον υπάρχει ήδη εδώ και καιρό στην Πρίστινα ). Η ανέγερση μνημείων για ανθρώπους που δεν έχουν ακόμη αποβιώσει δεν είναι κάτι το συνηθισμένο και στα μάτια πολλών θεωρείται και αφύσικο, αλλά εδώ πρόκειται για ειδικές περιπτώσεις ανθρώπων- δεν μπορούν όλοι να ασκήσουν πιέσεις και να εκτελέσουν μια επιχείρηση για τον βομβαρδισμό ειρηνικών πόλεων της Ευρώπης, και αυτοί το μπόρεσαν.

Τέλος, το Σάββατο εορτάζεται η επέτειος των 620 χρόνων της Μάχης του Κοσσυφοπεδίου - γεγονός για τους Σέρβους εξίσου θρυλικό ορόσημο όσο για τους Ρώσους η μάχη με τους Μογγόλους στο Κουλίκοβο. Είναι αλήθεια βέβαια ότι υπάρχει η θεμελιώδης διαφορά ότι εμείς κερδίσαμε τη μάχη, αλλά οι Σέρβοι έχασαν τη δική τους. Πράγματι, οι Οθωμανοί δεν μπορούσαν να πετύχουν το στόχο τους, και ο πρώτος σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Μουράτ Α΄ σκοτώθηκε. Ωστόσο, οι τεράστιες απώλειες αποψίλωσαν την σερβική αριστοκρατία, προκάλεσαν τεράστια αιμορραγία στο στρατό των Σέρβων και την απώλεια των εδαφών του τελευταίου ανεξάρτητου ηγεμόνα πρίγκηπα Λάζαρου Χρεμπελιάνοβιτς. Εξαιτίας αυτού, η επικείμενη κατάκτηση του ήδη κατακερματισμένου σερβικού κράτους κατέστη αναπόφευκτη, και το Κοσσυφοπέδιο απέκτησε για το έθνος αυτή τη συμβολική σημασία, η οποία έως και σήμερα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πεποίθηση «Kosovo je Srbija» (Το Κόσοβο είναι Σερβία).

Πρόσφατα, το σύνθημα αυτό ο ίδιος ο Ίβιτσα Ντάσιτς το ανέγραψε με μαρκαδόρο σε ένα χαρτονόμισμα αξίας 100 δολαρίων. Ωστόσο, μιλώντας για την πιθανή είσοδο στρατευμάτων στο Κοσσυφοπέδιο, δεν είχε ασφαλώς κατά νου τη συμβολική σημασία του Κοσσυφοπεδίου. Η κατάσταση στην επαρχία έχει υπερθερμανθεί φθάνοντας σε οριακά σημεία, έτσι ώστε η έκκληση προς τη Ρωσία για βοήθεια, από τον Ντάτσιτς, δεν είναι επιλογή που μπορεί να αναβληθεί για το μακρινό μέλλον. Πρόκειται για μια απολύτως πιθανή, επείγουσα ανάγκη για το εγγύς μέλλον. .

Η Ρωσία βοηθά ήδη τη Σερβία - όχι μόνο διπλωματικά, αλλά και με τον επανεξοπλισμό του στρατού της. Αλλά μόνο με τον επανεξοπλισμό μπορεί και να μην προλάβει - ο επικείμενος πόλεμος στην επαρχία μυρίζει επικίνδυνα στον αέρα. Περιγράφουμε συνοπτικά την κατάσταση. Πριν λίγο καιρό, ΕΕ και ΗΠΑ σχεδόν με τη βία κάθισαν τη σερβική κυβέρνηση και την κυβέρνηση των Κοσοβοαλβανών σε ένα τραπέζι, διατάζοντάς τους να συμφωνήσουν. Ως αποτέλεσμα της συμφωνίας βλέπουν την αμοιβαία αναγνώριση των συνόρων και την "οριστική επίλυση της σύγκρουσης", η οποία θα εδραιώσει το δυτικό μύθο για τους Σέρβους φασίστες και την νεαρά Κοσοβάρικη δημοκρατία. Οι αδιόρθωτοι αισιόδοξοι θεωρούν ότι, κατόπιν τούτου, Σερβίας και Κόσοβο εκ νέου θα ενωθούν στο πλαίσιο της Ε.Ε., αλλά γι’ αυτό είναι και αδιόρθωτοι αισιόδοξοι.

Το ίδιο το γεγονός αυτών των διαπραγματεύσεων μπορεί να αντιμετωπιστεί κατά το δοκούν, που σημαίνει όσο κακό μπορεί κάποιος να το θεωρήσει, αλλά δεν υπάρχει κανένας ορθολογικός κόκκος, και στο Βελιγράδι άρχισαν μάλιστα να «προετοιμάζουν το έδαφος», αναγνωρίζοντας στο ανώτατο επίπεδο την πλήρη απώλεια ελέγχου πάνω στο Κοσσυφοπέδιο. Λένε ότι έχουν ήδη έτσι κι αλλιώς τα έχουν χάσει, ας πάρουμε τουλάχιστον κατιτίς πίσω.

Πράγματι, η «αμοιβαία αναγνώριση για την τελική επίλυση της σύγκρουσης», καθώς και γενικά η «επίλυση των συγκρούσεων» είναι απολύτως αδύνατη χωρίς την ανταλλαγή εδαφών. Η Πρίστινα, θεωρητικά, πρέπει να παραχωρήσει τον βορρά της επαρχίας τον οποίο δεν ελέγχει, και ο οποίος κατοικείται από τους Σέρβους, ενώ το Βελιγράδι μέρος της κοιλάδας του Πρέσεβο, που κατοικείται από τους Αλβανούς. Αυτό από μόνο του είναι ένα δυσεπίλυτο έργο, αλλά μια περίσταση το καθιστά εντελώς άλυτο- οι Αλβανοί δεν διαπραγματεύονται.

Το μόνο που κάνουν πρόσφατα είναι εκβιασμούς και προβοκάτσιες, σκοπός των οποίων είναι να πάρουν το μέγιστο, χωρίς να παραχωρήσουν τίποτε. Δεν δίνουν δυάρα τσακιστή και για τη γνώμη της "διεθνούς κοινότητας", είτε της ΕΕ είτε του ΝΑΤΟ. Δημιούργησαν επίσημα το δικό τους στρατό (όλοι εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιτάχθηκαν σε αυτό). Επιβάλλουν δασμούς 100% σε προϊόντα από τη Σερβία και την Βοσνία Ερζεγοβίνη, και υπόσχονται να τα ακυρώσουν μόνον αφού αναγνωριστεί η ανεξαρτησία τους (όλοι αντιτάχθηκαν, αλλά οι ΗΠΑ σιώπησαν). Σε αντίθεση με όλες τις συμφωνίες, πραγματοποιήσαμε αρκετές επιδρομές στο βορρά, χτυπώντας έναν Ρώσο διπλωμάτη και συλλαμβάνοντας περίπου 30 άτομα (σ’ αυτό αντιτάχθηκαν όλοι, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών).

Και να και το "κερασάκι στην τούρτα": κατά την επίσκεψή του στην Αλβανία, ο πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι, γνωστός κατά το παρελθόν του ως γκάνγκστερ με την προσωνυμία «φίδι», στην πραγματικότητα υποσχέθηκε στους Αλβανούς (πιο συγκεκριμένα, «αδέλφια στα όπλα») και στις δύο πλευρές των συνόρων ένα «ενιαίο Κοσοβο-αλβανικό κράτος», για το οποίο υπάρχει ήδη η "βούληση του λαού" και τώρα χρειάζεται μόνο η βούληση των δύο κοινοβουλίων.

Για να καταλάβουμε πού ακριβώς οι Κοσοβάροι είδαν τη γνώμη των δυτικών προστατών τους, διευκρινίζουμε τα εξής. Κατά την εκτέλεση της μακροπρόθεσμης επιχείρησης «ανεξάρτητο Κόσοβο» απαγορεύτηκε αυστηρά στους Κοσοβοαλβανούς η χρήση των αλβανικών εθνικών κρατικών συμβόλων, ακόμα και η νύξη για ένωση με την Αλβανία – αυτό ήταν γραμμένο απευθείας στο νέο σύνταγμα του Κοσόβου. Οι «σεβαστοί δυτικοί εταίροι» - ακόμη και οι πιο κυνικοί τυχοδιώκτες, αντιλαμβάνονται ότι η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας συνεπάγεται τοπικό αλυτρωτισμό - πολέμους στη Βοσνία, στην Ελλάδα, στην πΓΔΜ, στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο ταυτόχρονα ή διαδοχικά.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας Γκεντ Τσάκαι, παρά την «θέληση του λαού», σχολίασε την πρόκληση Θάτσι με ιδιαίτερη ασάφεια, χρησιμοποιώντας φράσεις για την εμβάθυνση της συνεργασίας και σε άλλες αβλαβείς παρατηρήσεις, που δεν ερεθίζουν τους δικούς του και τη Δύση, αλλά και δεν στενοχωρούν τους Κοσοβάρους. Εξάλλου, η «ενοποίηση» αυτή κατά τον Θάτσι συνιστά εναλλακτική λύση και για την ανταλλαγή εδαφών με τη Σερβία, από την οποία ο ίδιος είχε ήδη αποφασίσει να παραιτηθεί, και για τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ, η οποία έχει βαλτώσει εκ μέρους της Ε.Ε. Δηλαδή, πρόκειται για ευθύ εκβιασμό προς τις ευρωπαϊκές χώρες, ή μας δίνετε ό, τι θέλουμε, ή αλλιώς θα το πάρουμε μόνοι μας.

Θα τα πάρουν. Και το σύνταγμα θα το ξαναγράψουν, εάν είναι απαραίτητο. Για να το επιβεβαιώσουμε αυτό, δεν είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε την ψυχοπαθητική ταυτότητα της προσωπικότητας του πρωθυπουργού του Κοσσυφοπεδίου Ραμούς Χαραντινάι (άλλος κακοποιός, κατά έναν θαυμαστό τρόπο αθωωμένος από τη Χάγη). Ας γνωρίζουμε ότι την ένωση των αλβανικών εδαφών, ο ίδιος την υποσχέθηκε ευθέως στους ψηφοφόρους του.

Αυτό που θα συμβεί στη συνέχεια είναι λίγο πολύ κατανοητό. Η Κοσοβοαλβανική πλευρά θα επιμηκύνει αέναα τις τόσο πολύτιμες στα μάτια της Δύσης διαπραγματεύσεις με το Βελιγράδι, συμπιέζοντας παράλληλα τους Σέρβους στο Βορρά μέσω ένοπλων προκλήσεων και άλλων τρόπων που καθιστούν την καθημερινή τους ζωή αφόρητη. Επειδή, αν δεν υπάρχουν Σέρβοι στα βόρεια της επαρχίας, δεν υπάρχει τίποτα να προσφερθεί στη Σερβία.

Η εξέλιξη αυτή συνιστά πολιτική πρόκληση για το Βελιγράδι και ταυτόχρονα ένας σοβαρός λόγος όχι μόνο για άλλη μια φορά να θέσει το στρατό σε πλήρη ετοιμότητα αλλά να τον στείλει με πλήρη εξοπλισμό στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο για να συνδράμει τους Σέρβους της επαρχίας. Στα σύνορα, βρίσκονται δυνάμεις του ΝΑΤΟ, αλλά το 1999 οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ αντικατέστησαν τον σερβικό στρατό και την αστυνομία με βάση συμφωνία, η οποία αναφέρει ότι το καθήκον τους είναι να προστατεύουν τους Σέρβους της περιοχής.

Εάν δεν τηρηθεί αυτή η συμφωνία, ο σερβικός στρατός αποκτά το δικαίωμα επιστροφής.

Στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς δήλωσε ο Ντάτσιτς. Κανείς δεν ακύρωσε το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο οποίο ορθώς παρέπεμψε, έστω και αν οι διατάξεις του παραβιάστηκαν σοβαρά από τις χώρες που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου.

Αν το Βελιγράδι απλώς τα «καταπιεί» όλα αυτά, τίποτα δεν θα σώσει την πολιτική καριέρα του προέδρου Αλέξανδρου Βούτσιτς. Αν σερβικός στρατός κινηθεί προς το Κοσσυφοπέδιο, το ΝΑΤΟ θα τον χτυπήσει. Ή δεν θα χτυπήσει, εάν η Ρωσία παρέμβει άμεσα (όχι διπλωματικά, αλλά άμεσα - και αυτό, επίσης, μπορείτε να το καταλάβετε όπως θέλετε).

Το εάν η Ρωσία θα παρέμβει, το ερώτημα είναι θεωρητικό. Ακριβώς το ίδιο θεωρητικό ζήτημα συζητήθηκε σε σχέση με τη Γεωργία, την Ουκρανία και τη Συρία και κάθε φορά η Ρωσία εξέπληξε πολλούς. Αλλά εδώ τίποτα δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα: το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι Κριμαία, ούτε καν Λατάκεια.

Ταυτόχρονα, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι όλες αυτές οι πολυεπίπεδες προκλήσεις δεν δημιουργούνται ακριβώς για να παρέμβει η Ρωσία. Το ότι η επόμενη αντιπαράθεση μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης θα λάβει χώρα στην περιοχή των Βαλκανίων, το υποσχέθηκαν δυτικοί αναλυτές πριν από τρία χρόνια. Αυτό που υποσχέθηκαν συμπληρώνει ήδη τρία χρόνια και ακόμη το αναμένουν.