Οι Πατριάρχες της Ανατολής συναντήθηκαν στη Δαμασκό, μετά από συνεννόηση της Μόσχας με το Βατικανό

 

του Jean Aziz*

Οι Πατριάρχες της Ανατολής συναντήθηκαν στη Δαμασκό, στις 8 Ιουνίου, για να συζητήσουν την κατάσταση των Χριστιανών στην περιοχή, έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες μεταξύ του Λιβανέζου Μαρωνίτη Πατριάρχη Bechara al-Rai και του Βατικανού και του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Ιωάννη Χ Yazigi και της Μόσχας.

Ο Λίβανος παρακολούθησε τις δραστηριότητες της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Όταν ο απεσταλμένος του πάπα στο Λίβανο, καρδινάλιος Dominique Mamberti, συναντήθηκε με Λιβανέζους αξιωματούχους και πολιτικούς κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στη Βηρυτό στις 29 Μαΐου, συνεχίζονταν και οι προετοιμασίες για την ετήσια συνάντηση των πατριαρχών της Ανατολής στη Δαμασκό στις 8 Ιουνίου, μετά από πρόσκληση του Ελληνορθόδοξου πατριάρχη Ιωάννη Ι΄ Yazigi. Φαίνεται να μην υπάρχει κάποια άμεση σχέση μεταξύ των δύο γεγονότων, όμως και στις δύο περιπτώσεις συζητήθηκαν τα ίδια θέματα.

Η συνάντηση των πατριαρχών της Ανατολής πραγματοποιήθηκε στην έδρα του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου στη χριστιανική γειτονιά Bab Tuma (Πύλη του Θωμά) στην καρδιά της Δαμασκού. (Η γειτονιά οφείλει την ονομασία της στον  Απόστολο Θωμά, έναν από τους 12 Αποστόλους που πέρασε από τη Δαμασκό.) Η ατζέντα της εκκλησιαστικής συνάντησης περιελάμβανε την κατάσταση των Χριστιανών στην περιοχή, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και το μέλλον των χριστιανικών μειονοτήτων στη Συρία και στο Λίβανο. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι πατριάρχες δέχθηκαν την πρόσκληση, παρά την πολιτική κατάσταση και τις επικίνδυνες συνθήκες ασφάλειας στο δρόμο μεταξύ της Βηρυτού και της Δαμασκού.

Ο Γρηγόριος ΙΙΙ Laham, πατριάρχης των Μελκιτών της Ελληνο-Καθολικής Εκκλησίας, είπε στο Αλ-Μόνιτορ ότι οι πέντε πατριάρχες και ένας μεγάλος αριθμός επισκόπων και εκκλησιαστικών αξιωματούχων αποδέχθηκε την πρόσκληση του Yazigi. Πέρα από το Yazigi και τον Laham οι άλλοι πατριάρχες είναι πατριάρχης τη Συριακής Ορθόδοξη Εκκλησίας Ιγνάτιος Εφραίμ ΙΙ, ο πατριάρχης της Συριακής Καθολικής Εκκλησίας Ιγνάτιος Εφραίμ Ιωσήφ ΙΙΙ Younan και o Bechara al-Rai, ο Μαρωνίτης πατριάρχης της Αντιόχειας και επικεφαλής της Εκκλησίας των Μαρωνιτών στο Λίβανο. Σύμφωνα με τον Laham, οι πατριάρχες αμέσως αποδέχθηκαν την πρόσκληση για την ετήσια συνάντηση στη Δαμασκό, εφόσον οι έδρες των τριών από αυτούς ο Laham, Yazigi και Εφραίμ βρίσκονται στη συριακή πρωτεύουσα. Ο Laham είπε ότι καθώς η επικίνδυνη κατάστασης πλήττει όλη την περιοχή, οι εκκλησιαστικές αρχές τακτικά συζητούν τρόπους για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις εναντίον των Χριστιανών, ιδιαίτερα την μετανάστευση των χριστιανών της Συρίας που λαμβάνει χώρα αυτή τη περίοδο, και αποτέλεσε τη βασική αιτία που ο Yazigi ζήτησε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση στη Δαμασκό.

Ωστόσο, το γεγονός αυτό έχει και πολιτικές προεκτάσεις. Η παρουσία των πατριαρχών στη Δαμασκό σε αυτή την ιδιαίτερη στιγμή μπορεί να ειδωθεί από τους αντιπάλους του συριακού καθεστώτος και ως υποστήριξη από τις ανατολικές εκκλησίες στη συριακή κυβέρνηση. Οι εκκλησιαστικές ηγέτες, παρ’ όλα αυτά, ήσαν προσεκτικοί στη διαχείριση του ζητήματος, ιδιαίτερα υπό το φως και των παρελθόντων εμπειριών. Στις 9 Φεβρουαρίου 2013, ο Yazigi ενθρονίστηκε πατριάρχης του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου στη Δαμασκό, παρουσία του Rai και πολλών άλλων πατριαρχών. Τότε, Λιβανέζοι πολιτικοί, που αντιτίθενται στον Άσσαντ, εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους στη παρουσία του Rai κατά τη τελετή της ενθρονίσεως στη Δαμασκό, θεωρώντας τη ως κίνηση που θα μπορούσε να την εκμεταλλευτεί το συριακό καθεστώς στην πολιτική αρένα και στα ΜΜΕ.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2014, κάποιοι πατριάρχες της Ανατολής συμμετείχαν σε μια διάσκεψη στην Ουάσιγκτον, που είχε ως θέμα την προστασία των Χριστιανών του Λεβάντε. Στο περιθώριο της διάσκεψης οι πατριάρχες συναντήθηκαν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Η ατζέντα της συνάντησης προκάλεσε σάλο στη Βηρυτό, επειδή οι πατριάρχες και οι επίσκοποι είχαν πει στον Ομπάμα ότι ο Σύριος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσσαντ παρείχε προστασία στους Χριστιανούς στη Συρία, από τον εξτρεμισμό που εκδηλωνόταν από τους αντιπάλους του. Τότε, ανακοινώθηκε ότι ο Ομπάμα διαβεβαίωσε τους εκκλησιαστικούς ηγέτες ότι είχε επίγνωση αυτού του πράγματος, κάτι που έκανε τους αντίπαλους του Άσσαντ να κατηγορήσουν τους ηγέτες της Ανατολικής Εκκλησίας.

Τα γεγονότα αυτά φαίνεται ότι παραμένουν υπ’ όψιν των συμμετεχόντων της ετήσιας συνάντησης. Εκκλησιαστικές πηγές έλεγαν ότι η συνάντηση και η επίσκεψη του Rai στη Δαμασκό δεν θα έχει πολιτικό αντίκτυπο, καθώς καμία συνάντηση δεν έγινε με Σύριο αξιωματούχο και οι σκοποί της ήσαν καθαρά εκκλησιαστικοί. Ο Laham είπε ότι η ατζέντα της συνάντησης επικεντρώθηκε στην κατάσταση των Χριστιανών και σε ζητήματα της Εκκλησίας στην περιοχή, και δεν έθιξε πολιτικά θέματα. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η συνάντηση περιορίστηκε σε εκκλησιαστικά θέματα, καθώς οι Ανατολικές Εκκλησίες αντιμετωπίζουν πολυεπίπεδες προκλήσεις.  

Ο Laham ρώτησε: «Πώς θα διασφαλίσουμε την παρουσία μας; Πώς θα διατηρήσουμε το ρόλο μας; Πώς θα χειριστούμε τη μετανάστευση των χριστιανών παιδιών μας από τις χώρες της περιοχής;». Είπε ότι οι εκκλησιαστικοί ηγέτες στη Δαμασκό θα προσπαθήσουν να βρουν κοινές λύσεις να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους, να αναπτύξουν κοινά σχέδια δράσης να προστατεύσουν τη χριστιανική παρουσία στις χώρες τους και να εξασφαλίσουν της συνύπαρξή τους με τους μη-χριστιανούς.

Ωστόσο, η πολιτική πτυχή της συνάντησης στη Δαμασκό φαίνεται να είναι σαφής παρά τις διαβεβαιώσεις του Laham. Η πρόσκληση του Yazigi προς τους Ανατολικούς πατριάρχες στη Δαμασκό, εμπίπτει στο πεδίο συντονισμού μεταξύ της εκκλησίας του με τη Μόσχα, και η επίσκεψη του Rai στη συριακή πρωτεύουσα έγινε δυνατή μέσω των συντονισμένων προσπαθειών μεταξύ αυτού και του Βατικανού. Ως εκ τούτου, η συνάντηση στη Δαμασκό μπορεί να ειδωθεί και ως μια προσπάθεια να βρεθεί μία ακόμη πηγή προστασίας για τους Χριστιανούς. Όμως, η παροχή προστασίας στους Χριστιανούς από τους εξτρεμιστές συνιστά μια τεράστια πρόκληση. Μάλιστα, η συνάντηση στη Δαμασκό συνέπεσε με την πρώτη επέτειο από τη εκτόπιση των Χριστιανών από τη Μοσούλη, τις πεδιάδες της Νινευή και πολλά χωριά στο Ιράκ, λόγω της εισβολής του Ισλαμικού Κράτους.

*αρθρογράφος της Λιβανέζικης εφημερίδας "Al-Akhbar"

Πηγή: http://www.al-monitor.com/