Ψυχροπολεμικό
κλίμα μεταξύ Τουρκίας – Ιράν λόγω της Συρίας
του Αλ Χασσέμ
Στην
ομιλία του για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά, στις 13
Οκτωβρίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ
Ερντογάν, αναρωτήθηκε: «Τι είδους
θρησκευτικός ηγέτης είναι αυτός [που] λέει ότι ‘‘ο Άσσαντ είναι ο μόνος που αμφισβητεί το Ισραήλ’’; Ο Άσσαντ δεν έριξε
ούτε μια σφαίρα στο Ισραήλ. Ο Άσσαντ σκότωσε 250.000 και εσείς ακόμη τον
στηρίζετε, στέλνοντάς του χρήματα και όπλα». Ο θρησκευτικός ηγέτης που
μπήκε στο στόχαστρο του Ερντογάν ήταν ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν Αγιατολλάχ Αλί Χαμενεΐ.
Η
ομιλία στο Μαρμαρά ήταν, πιθανώς, η πρώτη φορά, από το ξέσπασμα της συριακής
κρίσης, που ο Ερντογάν κατέκρινε ευθέως την ιρανική πολιτική στη Συρία. Και το
πλέον περίεργο από όσα είπε ήταν η κριτική προς τον Χαμενεΐ, σαφής ένδειξη ότι οι κάποτε στενοί δεσμοί μεταξύ των χωρών
έχουν μεταβληθεί ριζικά λόγω της σύγκρουσης των συμφερόντων τους, που έφερε
στην επιφάνεια ο εξελισσόμενος εμφύλιος
πόλεμος. Παρά το γεγονός ότι θα άξιζαν να προβληθούν στις ειδήσεις, οι
παρατηρήσεις του Ερντογάν δεν έτυχαν της μιντιακής κάλυψης που θα έπρεπε ούτε στο
Ιράν, ούτε στον αραβικό κόσμο ή διεθνώς.
Συζητώντας
για τον Ερντογάν, ένας Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε τηλεφωνικώς στο «Αλ-Μόνιτορ»:
«Ο θάνατος των 250.000 στη Συρία προκλήθηκε
από τα έθνη που στηρίζουν του τρομοκράτες στη Συρία. Η Τουρκία είναι ένα από αυτά τα κράτη, και έχει πλήρη την ευθύνη για
την σημερινή κατάσταση. Ο κ. Ερντογάν προσωπικά γνωρίζει ότι το Ιράν είναι
αθώο. Το Ιράν βοηθά μια νόμιμη κυβέρνηση να αποκαταστήσει τον έλεγχο στην επικράτειά
της και να πολεμήσει τους τρομοκράτες, που έρχονται από όλο τον κόσμο να
εξοντώσουν και να τρομοκρατήσουν τους πολίτες».
Η
πηγή είπε, επίσης, ότι η Τεχεράνη έχει αποφασίσει ότι τώρα δεν είναι ακόμη ο
σωστός χρόνος για να απαντήσει δημοσίως σε αυτό που αποκάλεσε «ανεύθυνα» σχόλια
του Ερντογάν. Δήλωσε πως «θα απαιτηθούν ώρες ομιλίας για να του
υπενθυμίσουμε την τελευταία του επίσκεψη (στο Ιράν) και τι είπε στον [ανώτατο]
ηγέτη. Δεν έχουμε χρόνο γι’ αυτό
αυτή τη στιγμή, και γνωρίζουμε πώς αυτά είναι μόνο για εσωτερική κατανάλωση».
Ο
αξιωματούχος είπε ακόμη για τον Ερντογάν: «Πρέπει
να ρωτήσει τον εαυτόν του, ποιος άνοιξε τα σύνορα; Ποιος
έδωσε όπλα σε αυτούς τους εξτρεμιστές; Ποιος είναι αυτός που μετέτρεψε τη χώρα
του σε ένα τεράστιο στρατόπεδο εκπαίδευσης;». Εξήγησε πως το Ιράν εξεπλάγην από τη ρητορική
του Ερντογάν. «Αυτό συνιστά ακόμη μια
ένδειξη ότι η Άγκυρα στην πραγματικότητα δεν είναι σοβαρή στη συνεργασία της για
το τέλος της κρίσης στη Συρία. Είναι πολύ κρίμα που μια τόσο σημαντική χώρα για
τη περιοχή δεν είναι ακόμη αποφασισμένη να καταπολεμήσει τη τρομοκρατία, είναι
διστακτική να βοηθήσει τους Κούρδους γείτονές της με οποιονδήποτε τρόπο και τη
ίδια ώρα επιτίθεται σε όσους είχαν προειδοποιήσει από την αρχή για την κατάληξη
που θα είχαν τα πράγματα»
Ο
Ερντογάν πραγματοποίησε την τελευταία του επίσκεψη στη Τεχεράνη στις 29
Ιανουαρίου, ως πρωθυπουργός. Υποτίθεται ότι, όπως είπε στις 8 Οκτωβρίου στους
δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Εξωτερικής
Πολιτικής Νακάβι Χοσσεϊνί, έχοντας πληροφόρηση από τον
Υπουργό Εξωτερικών Μοχάμματ Τζαβάτ Ζαρίφ,
ο Ερντογάν θα πραγματοποιούσε νέα επίσκεψη ως πρόεδρος και θα συναντούσε τον
ομόλογό του και άλλους υψηλούς αξιωματούχους του Ιράν. Δεν είναι γνωστό εάν η
επίσκεψη θα πραγματοποιηθεί μετά τα επικριτικά σχόλια του Ερντογάν.
Οι
τουρκο-ιρανικές σχέσεις φάνηκαν να κορυφώνονται κατά την επίσκεψη του Ερντογάν
τον Ιανουάριο και την υπογραφή τότε μιας συμφωνίας στρατηγικής συνεργασίας. Τα
λόγια του Χαμενεΐ ήσαν ξεκάθαρα, με την ιδιότητά του φέρεται να είπε πώς οι ιρανο-τουρκικές
σχέσεις ήσαν στο καλύτερο σημείο εδώ και αιώνες και ότι οι δύο χώρες πρέπει να αδράξουν
την ευκαιρία για να στερεώσουν αυτή τη σχέση. Και ο Ερντογάν δήλωνε ότι το Ιράν
το αισθανόταν σαν δεύτερη πατρίδα. Λοιπόν τι συνέβη; Γιατί οι τουρκο-ιρανικές σχέσεις
εμφανίζονται τώρα να τραβάνε προς την αντίθετη κατεύθυνση;
Όπως
συμβαίνει με τις περισσότερες ανακατατάξεις στην περιοχή, φαίνεται ότι και εδώ
το πρόβλημα είναι η Συρία. Και οι δύο χώρες είχαν παλαιότερα εκφράσει την θερμή
τους διάθεση να προχωρήσουν σε ένα συμβιβασμό, αλλά τα γεγονότα που έλαβαν χώρα
έβαλαν μεγάλα εμπόδια σε αυτήν την πορεία. Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ)
και η διαμόρφωση της, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, συμμαχίας δημιούργησε σε όλα τα
μέρη την ανάγκη να κινηθούν με σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του νέου «ασθενή»
της Μέσης Ανατολής, δηλαδή της Συρίας. Δεν υπήρχε πλέον χρόνος για διπλωματία ή
ευγενικά λόγια, καθώς ο χάρτης των περιφερειακών συμμαχιών γινόταν σαφέστερος
μέρα με τη μέρα. Όπως αποδείχθηκε, η
Τουρκία και το Ιράν δεν ήσαν στην ίδια βάρκα. Κάθε ένας υποστήριζε
διαφορετικό συνδυασμό συμμάχων στο πεδίο της μάχης αλλά και σε όλη την
περιφέρεια. Ο στρατηγικός αναλυτής και πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, έχει σκεφθεί πολύ σοβαρά για το ρόλο της χώρας του
στην νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων. Στις 19 Οκτωβρίου διακήρυξε ότι η Τουρκία
δεν θα γινόταν ο «φύλακας» των συνόρων της συμφωνίας Sykes-Picot. Η
Άγκυρα είναι βέβαιη ότι η κατάσταση που υφίστατο πριν από τον πόλεμο εναντίον
του ΙΚ και τους συμμαχικούς αεροπορικούς
βομβαρδισμούς έχει πλέον αλλάξει. Ως εκ τούτου, στοχεύοντας να εξασφαλίσει
κάποια κέρδη πριν ρίξει έστω και μια σφαίρα, γνωρίζει καλά ότι αυτό που μπορεί να
ζητά σήμερα –που η συμμαχία χρειάζεται να χρησιμοποιήσει τα σύνορά της και τη
θέση της- δεν θα μπορεί να το ζητά κατόπιν, όταν η συμμαχία θα έχει επικρατήσει
(εφόσον συμβεί αυτό).
Η
απομάκρυνση του Άσσαντ είναι η πρώτη προτεραιότητα της Τουρκίας. Αυτό δεν είναι
ανάγκη να επιτευχθεί άμεσα, αλλά η Άγκυρα πιστεύει ότι θα πρέπει να
αναγνωριστεί ως αναγκαιότητα για την επίλυση της κρίσης. Ο απόλυτος έλεγχος από τους συμμάχους της
Τουρκίας της βόρειας Συρίας, από τα σύνορα με το Ιράκ μέχρι τη Μεσόγειο, θα κατεύναζε την ανησυχία της Άγκυρας για
την πιθανή εγκαθίδρυση ενός κουρδικού κράτους στα σύνορά της, και επιπλέον
θα αποτελούσε έναν ουσιαστικό παράγοντα για την ήττα του καθεστώτος Άσσαντ και
την επίσπευση της πτώσης του.
Η βόρεια Συρία θα γινόταν ένα
ασφαλές ορμητήριο για την υποστηριζόμενη από τη Τουρκία συριακή αντιπολίτευση, αφού
τη θέσουν υπό τον έλεγχό τους μετά να επεκταθούν κάτω από τους συμμαχικούς
βομβαρδισμούς.
Εδώ
βρίσκεται και το πρόβλημα της Τουρκίας με το Ιράν. Οι Ιρανοί θέλουν να
απαλλαγεί η περιοχή από το ΙΚ με οποιοδήποτε κόστος. Αν και είναι αλήθεια ότι
αρνούνται να στηρίξουν ή να «ευλογήσουν» την υπό αμερικανική ηγεμονία συμμαχία
και έχουν ασκήσει κριτική για την αποτελεσματικότητά της, γνωρίζουν ότι τα
κτυπήματα πετυχαίνουν να κρατούν το ΙΚ κάπως σε έναν έλεγχο. Και αυτοί, επίσης,
σκέφτονται για το μετά Sykes-Picot status, ή τουλάχιστον πώς να κρατήσουν τον
«ασθενή» ζωντανό και στο μέτρο του δυνατού να εμποδίσουν πολύ μεγάλες απώλειες στα
εδάφη που κέρδισαν την τελευταία δεκαετία. Για το Ιράν, η πτώση του Άσσαντ θα
σήμαινε την απώλεια της Συρίας στο σύνολό της και την απομόνωση της Χεζμπολλάχ
στα όρια του Λιβάνου.
Θα
σήμαινε επίσης ότι το Ιράκ, που είναι στην επιρροή του Ιράν, και όπου οι
περισσότερες περιοχές που κατοικούν σουνίτες και Κούρδοι, είναι εκτός του κυβερνητικού
ελέγχου, θα βρεθεί υπό απειλή. Σε ένα τέτοια σενάριο, η επιρροή του Ιράν στο
Λεβάντε θα υποχωρούσε κατά πολύ. Αυτή η πιθανότητα έχει ωθήσει το Ιράν να εγκαταλείπει
τη συνηθισμένη «πολιτική της αμφισημίας» όσον αφορά την παρουσία του στην περιοχή.
Σήμερα, οι εικόνες και οι δηλώσεις που διαλαλούν το στρατιωτικό του ρόλο στο
Ιράκ έχουν γίνει πολύ κοινές, ακόμη και με υπερβολές, στέλνοντας ένα καθαρό
μήνυμα ότι διαθέτει στρατό στην περιοχή και ότι είναι έτοιμο να κάνει οτιδήποτε
είναι αναγκαίο για να πετύχει τους σκοπούς του.
Η
σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και της Τουρκίας είναι πιθανό να ενταθεί, αλλά μόνον
όσον αφορά στα πεδία των μαχών στη Συρία και στο Ιράκ. Αυτό οι απόγονοι των αυτοκρατοριών των Σαφαβιδών
και των Οθωμανών θα κρατούν πάντοτε τις διαφορές τους μακριά από τα σύνορά τους
και τα αμοιβαία συμφέροντά τους. Έτσι είναι απίθανο να πληγούν οι τουρκο-ιρανικές
οικονομικές σχέσεις. Οι μπίζνες πρέπει να συνεχίζονται, ως συνήθως.
Δημοσιεύθηκε
στο al-Monitor 23.10.14
Απόδοση
στα ελληνικά: Σωτήρης Δημόπουλος
http://www.defence-point.gr/news/?p=114900
Μητροπολίτης Βαγδάτης και Κουβέιτ: έχει εκτοπισθεί
το 90% των Ορθοδόξων Χριστιανών του Ιράκ
Δημοσιεύθηκε
στην εφημερίδα «As-Safir» του Λιβάνου (18.10.14)
Ο νέος Μητροπολίτης Βαγδάτης και Κουβέιτ, κ. Ghattas Hazim,
συνειδητοποιεί ότι η θέση που του ανετέθη από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου
Αντιοχείας, στην οποία προεξάρχει ο Πατριάρχης
Ιωάννης Ι΄ Yazigi, δεν είναι εύκολη.
Ο κ. Χαζίμ
αναγνωρίζει ότι η αποστολή του θα μπορούσε να πάρει θρυλική διάσταση, και ότι απαιτείται
μεγάλη προσπάθεια για να επουλωθούν οι πληγές των Χριστιανών στην αραβική
περιφέρεια, ιδιαίτερα στη Βαγδάτη και στο υπόλοιπο Ιράκ. Η αποστολή αυτή ξεκινά
ήδη από το 1991, κατά τη διάρκεια της εισβολής του Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ, και συνεχίζεται έως σήμερα με διάφορες
μορφές. Η αποστολή συνίσταται στην παροχή κατάλληλων συνθηκών για την ασφάλεια
των Χριστιανών στον τόπο τους και τη συνέχιση της παρουσίας τους, ιδιαίτερα της
Ορθόδοξης παρουσία στη Μεσοποταμία.
Ο κ. Χαζίμ κατάγεται από
την πόλη Mhardeh στην επαρχία της Χάμα της Συρίας,
η οποία είναι και η πατρίδα άνω των 20 χιλιάδων Χριστιανών. Είναι ο ανιψιός του
αείμνηστου Πατριάρχου Αντιοχείας Ιγνατίου
Δ΄ και κανονικά επρόκειτο να εγκατασταθεί στην επισκοπή του πριν από το
τέλος του έτους, από τον Πατριάρχη που τον διόρισε στη θέση αυτή, με τη
δικαιοδοσία και της ορθόδοξης επισκοπής του Κουβέιτ.
Ο κ. Χαζίμ τόνισε την
ανάγκη να μην αφεθούν ο Χριστιανοί του Ιράκ να αισθάνονται μόνοι. Περιέγραψε
τους ιερείς των εκεί ενοριών ως ήρωες και αληθινούς μαχητές, μιας και ουδέποτε
εγκατέλειψαν τους Ορθόδοξους κατοίκους, αλλά νοιάζονταν γι’ αυτούς και
επεδίωκαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους, παρά τις αντίξοες συνθήκες.
Ο κ. Χαζίμ αποκάλυψε στην
«Ασ-Σαφίρ» συγκλονιστικά στοιχεία για
την ορθόδοξη παρουσία στο Ιράκ. Μόνον 30
από τις 600 οικογένειες έχουν παραμείνει στην Βαγδάτη, ενώ οι υπόλοιποι
εκτοπίστηκαν μετά την εισβολή στο Κουβέιτ, και στη Μοσούλη υπάρχουν λιγότερες από 10 οικογένειες.
Στη Βασόρα όλες οι Ορθόδοξες οικογένειες έχουν εκτοπιστεί, έπειτα από τις σφαγές
που έγιναν στα μέλη τους και τις απειλές που δέχθηκαν. Στην πραγματικότητα,
το 90% των Ορθοδόξων Χριστιανών του Ιράκ έχουν φύγει εξαιτίας του χάους και της
έλλειψης ασφάλειας που επικρατεί στη χώρα, σε όλο το χρονικό διάστημα της
τελευταίας γενιάς.
Ο κ. Χαζίμ ελπίζει
ότι η Ερμπίλ, στην κουρδική
περιφέρεια του Ιράκ, θα μπορούσε να γίνει ένα καταφύγιο για τους Χριστιανούς,
καθώς φαίνεται ως μια πολλά υποσχόμενη περιφέρεια λόγω του μεγέθους των
οικονομικών και εμπορικών επενδύσεων που πραγματοποιούνται εκεί. Αλλά και το
ότι «καλωσορίζει όλους τους γιούς μας που μετακινούνται σ’ αυτήν από το Ιράκ,
τη Συρία και το Λίβανο», όπως δηλώνει ο Χαζίμ.
Ο κ. Χαζίμ λέει πως
«το Ορθόδοξο δόγμα αναγνωρίζεται από την ιρακινή νομοθεσία και το σύνταγμα. Η
κατάστασή μας είναι ίδια με αυτή στο Λίβανο και στη Συρία. Έχουμε δύο Εκκλησίες,
ένα Σχολείο, που θεωρείται από τα εξέχοντα σχολεία της Βαγδάτης, Οίκο Ευγηρίας,
Ορφανοτροφείο, και ένα κέντρο για αθλητικές, πολιτιστικές και μορφωτικές
δραστηριότητες».
Και συνέχισε: «είναι
δύσκολο να μιλήσω εκ του μακρόθεν για την επικρατούσα κατάσταση. Μόλις φθάσω
εκεί και εξετάσω την πραγματική κατάσταση θα είμαι σε θέση να θέσω τις
στρατηγικές μας και να προσδιορίσω τις προτεραιότητες που θα εξυπηρετήσουν τους
ανθρώπους και τις ενορίες μας, για να τους βοηθήσω να παραμείνουν στην πατρίδα
τους. Η επιστροφή, όσων έχουν εκτοπιστεί, στις οικίες τους εξαρτάται από την
πολιτική κατάσταση και την αίσθημα ασφάλειας. Δεν μπορούμε να παροτρύνουμε
κάποιον να επιστρέψει σε συνθήκες εξελισσόμενου πολέμου σε διάφορες περιοχές
του Ιράκ».
Σχετικά με το ερώτημα
εάν η Δύση συμβάλλει στην εκκένωση του Ιράκ από τους Χριστιανούς λόγω των
διευκολύνσεων που τους παρέχει, ο κ. Χαζίμ είπε: «Δεν είναι αλήθεια ότι η Δύση
διευκολύνει την μετανάστευση των Χριστιανών. Γνωρίζω πολλούς Χριστιανούς, και
Ορθοδόξους ιδιαίτερα, που πήγαν σε πρεσβείες και δεν πήραν βίζα. Άλλοι
κατέφυγαν στα Ηνωμένα Έθνη και άλλους διεθνείς οργανισμούς με σκοπό να
μεταναστεύσουν και ούτε αυτό προχώρησε».
Ο κ. Χαζίμ πιστεύει ότι οι Χριστιανοί σφαγιάζονται στο Ιράκ και η
Δύση δεν σηκώνει το δακτυλάκι της για να τους προστατεύσει. Ό,τι έκανε η Γαλλία
ήταν απλά «από υποχρέωση».
Ο ανησυχίες του κ. Χαζίμ
δεν περιορίζονται στην πιθανότητα αρνητικών εξελίξεων στην παρουσία των Χριστιανών
στο Ιράκ. Ο φόβος του επεκτείνεται για ανάλογες εξελίξεις σε όλη την αραβική
περιφέρεια. Μας είπε πώς ανησυχεί για τον πολιτισμό της Μεσοποταμίας και του
Ευφράτη: «Εμείς έχουμε μια ισχυρή κληρονομιά, πριν και από τον Χριστιανισμό και
κατά τη διάρκεια του Χριστιανισμού και του Ισλάμ. Αυτή η κληρονομιά είναι σε
κίνδυνο και εμείς το βλέπουμε μέσα και από τις παραβιάσεις που γίνονται στους
Ναούς και σε άλλους χώρους λατρείας. Φοβόμαστε για την κουλτούρα της αποδοχής
και της συνύπαρξης επειδή είναι επίσης σε κίνδυνο. Δεν πιστεύω ότι η διαίρεση
είναι η ορθή οδός της σκέψης, καθώς και το Ισλάμ βρίσκεται σε κίνδυνο. Δεν
πιστεύω ότι η σημερινή εκστρατεία είναι μόνον ενάντια στους Χριστιανούς· το
Ισλάμ είναι μια αποκλίνουσα θρησκεία που επίσης απειλείται». Ο κ. Χαζίμ παρ’
όλους τους κινδύνους προτρέπει να μην επικρατήσει πανικός. «Είμαστε βασικό
συστατικό του πολιτισμού της περιοχής. Απειλούνται Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι,
όλων των κλάδων Θα μεταφέρω το λόγο του Θεού στο ποίμνιό μου στη Βαγδάτη και
στο Κουβέιτ: Μη φοβού το μικρόν ποίμνιον.
μετά σου γαρ ειμί. ει εμέ εδίωξαν, και υμάς διώξουσιν. Δεν θα φοβηθούμε,
επειδή δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Θα μείνουμε, όσο η πίστη παραμένει και όσο
ο Θεός μας υπάρχει θα εξακολουθούμε να είμαστε παρόντες».
*http://assafir.com/Article/1/378726, αναδημοσίευση στα αγγλικά στο www.al-monitor.com 21.10.14, απόδοση
στα ελληνικά: Σωτήρης Δημόπουλος
http://www.defence-point.gr/news/?p=114844
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου