Συνέντευξη Πούτιν για την παγκόσμια τάξη και τη ρωσική εξωτερική πολιτική

Ο Βλαδίμηρος Πούτιν, στο ενημερωτικό πρόγραμμα του Βλαδίμηρου Σολοβιώφ «Παγκόσμια Τάξη», μίλησε για το πως βλέπει την υφιστάμενη διεθνή κατάσταση και την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας.

Ανασύσταση της Σοβιετικής Ένωσης;

Κατά την άποψή του προέδρου της Ρωσίας, ένα από τα βασικά σημεία της μακροπρόθεσμης στρατηγικής των ΗΠΑ και των χωρών της Δυτικής Ευρώπης αποτελεί η εξάλειψη ακόμη και της υποθετικής δυνατότητας της αποκατάστασης της Σοβιετικής Ένωσης, κάτι το οποίο εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και τις θέσεις των «δυτικών εταίρων» για την Ουκρανία. «Όσον αφορά την Ουκρανία και τον μετασοβιετικό χώρο, γενικά είμαι πεπεισμένος, ότι η θέση των δυτικών εταίρων μας, Ευρωπαίων και Αμερικανών, δεν σχετίζεται με την υπεράσπιση των συμφερόντων της Ουκρανίας, αλλά συνδέεται με την προσπάθεια να παρεμποδίσουν την επανασύσταση της Σοβιετικής Ένωσης, και κανείς δεν μας πιστεύει, ότι δεν έχουμε στόχο να επανασυστήσουμε τη Σοβιετική Ένωση. Ακόμη και αυτή η υποθετική δυνατότητα, όπως φαίνεται, δεν επιτρέπει στους εταίρους μας να έχουν ένα βαθύ και ήρεμο ύπνο». Ωστόσο η οικονομική συνεργασία της Ρωσίας με την Ουκρανία θα έκανε τις χώρες πιο ανταγωνιστικές: «θα επέτρεπε στην Ουκρανία και στη Ρωσία να καταλάβουν πιο αξιόλογη θέση στο σύγχρονο σύστημα του καταμερισμού της εργασίας, στην παγκόσμια αγορά. Αλλά το κύριο καθήκον της Δύσης είναι να μην επιτρέψει αυτήν την ένωση δυνάμεων».

Η Ευρώπη δεν αποφασίζει ανεξάρτητα

Όσον αφορά τις κυρώσεις, ο Πούτιν τόνισε ότι «δεν πρόκειται να κρατήσουμε θυμό λόγω των κυρώσεων. Εμείς περιμένουμε, τους περιμένουμε όλους» υπογράμμισε. Εξέφρασε, όμως, την άποψη ότι οι χώρες της Ευρώπης δεν έχουν επαρκή ανεξαρτησία στην επεξεργασία των τελικών αποφάσεων: «Δεν περιμένουμε από τους εταίρους μας στην Ευρώπη, να απαρνηθούν τον ευρωατλαντικό τους προσανατολισμό. Αλλά θεωρώ ότι θα ήταν ορθότερο, οι εταίροι μας χωρίς να τον αρνηθούν αυτόν τον προσανατολισμό, να έπαιρναν μέρος έστω στην επεξεργασία των αποφάσεων. Και όχι απλώς κάθε φορά, όταν έρχονται οδηγίες από κάπου πέρα από τον ωκεανό, να κρύβονται πίσω από ένα προσωπείο».  

Τόνισε ότι οι αποφάσεις των χωρών είναι απαραίτητο να καθορίζονται είτε από τα εσωτερικά τους συμφέροντα είτε από τα διεθνή συμφέροντα των κρατών «Αλλά μου φαίνεται ότι προς των συμφερόντων των ευρωπαϊκών χωρών -μπορεί να λαθεύω, ας με διορθώσουν αν δεν είναι έτσι- θα ήταν να ενώσουν τις προσπάθειές τους στην οικονομία, στην πολιτική, στην μάχη κατά της τρομοκρατίας, και στην μάχη για την επίλυση των οικολογικών προβλημάτων και ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα, να ενώσουν τις προσπάθειές τους με τη Ρωσία» είπε ο Πούτιν.

Το εθνικό ζήτημα στη ρωσική αυτοκρατορία και η «ανατολική» στροφή του Λένιν

Μια "Ανατολική Ορχήστρα" παίζει για τους συμμετέχοντες
στο "Συνέδριο των Λαών της Ανατολής", Μπακού, 1920

Το εθνικό ζήτημα στη ρωσική αυτοκρατορία υπήρξε κομβικό για τη διαμόρφωση της κρατικής της συγκρότησης, ενώ επηρέασε καταλυτικά το σύνολο των ιδεολογικών ρευμάτων που εκδηλώθηκαν στην επικράτειά της. Ως εκ τούτου, η αδήριτη ανάγκη να βρεθεί η κατάλληλη ιδεολογική φόρμουλα που θα επέτρεπε στους Ρώσους κομουνιστές να απαντήσουν στο πρόβλημα της συνύπαρξης δεκάδων, ανόμοιων μεταξύ τους, εθνοτήτων εντός ενός κράτους, ήταν αυτή που επέβαλε στον Λένιν τη σταδιακή αλλά ριζική αναπροσαρμογή των σχετικών με το εθνικό ζήτημα μαρξιστικών θέσεων. Οι μπολσεβίκοι, λοιπόν, κατέληξαν, κατά τη διαδικασία της εδραίωσης του επαναστατικού τους καθεστώτος, εν μέσω σοβαρών διαφωνιών μεταξύ των ηγετικών τους στελεχών, να προσανατολίζονται όχι προς την ανεπτυγμένη καπιταλιστική Δύση, με το πολυπληθές προλεταριάτο, αλλά προς τους «Λαούς της Ανατολής». Η στροφή αυτή δεν συνιστούσε μόνον την αναζήτηση διεθνών συμμαχιών και ερεισμάτων, αλλά, πρωτίστως, την επιδίωξη της εσωτερικής συνοχής του πολυεθνικού και πολυθρησκευτικού κράτους που κάλυπτε την τεράστια καρδιά του ευρασιατικού όγκου. Το όραμα της δημιουργίας της κομμουνιστικής «Μέκκας», κέντρο εξαγωγής ενός «ιερού πολέμου» για την απελευθέρωση των υπόδουλων αποικιοκρατούμενων κατοίκων της περιφέρειας, περιείχε ως ουσιαστική πρόθεση να συρρικνώσει τα πολυάριθμα εσωτερικά αποσχιστικά εθνο-θρησκευτικά κινήματα. Ο Λένιν αντιλαμβάνεται σταδιακά ότι πιθανή αποτυχία στη διαχείριση του εθνικού ζητήματος θα σήμαινε αναπόδραστα και την αποτυχία της επανάστασης στο σύνολό της. Το ενδεχόμενο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση που είχε δημιουργήσει η ολέθρια για τη Ρωσία εξέλιξη του πολέμου, συνεπαγόταν, αντί την παλινόρθωση της απολυταρχίας ή τη μετάβαση σε μια αστική δημοκρατία, τη διάλυση και τον οριστικό κατακερματισμό του ρωσικού κράτους. Ό,τι δηλαδή συνέβη τη συγκεκριμένη περίοδο με τις αυτοκρατορίες των Αψβούργων και των Οθωμανών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εμφανίζεται η Γεωπολιτική να επιβάλλεται εμμέσως αλλά αποφασιστικά τόσο στην Ιδεολογία όσο και στην Πολιτική και οι Ρώσοι κομμουνιστές να καταλήγουν «διασώστες» της παραπαίουσας ρωσικής αυτοκρατορίας.     

Η επέκταση της Ρωσίας ξεκινά, με πυρήνα το Δουκάτο της Μοσκοβίας, από τα μέσα του 16^ου αι.-συμβατικά με τη πτώση του ταταρικού φρουρίου στο Καζάν από τον Ιβάν τον Τρομερό το 1552- και κρατά μέχρι και τον 19^ο αι.. Στα όριά της, εκτός τους ορθόδοξους Σλάβους, συμβίωναν λαοί με εντελώς διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά: από τους καθολικούς και ευαγγελιστές κατοίκους των δυτικών περιοχών έως τους μουσουλμάνους και βουδιστές του νότου και της ανατολής. Το 1914, οι λεγόμενοι «αλλογενείς» αντιπροσώπευαν «το 57% του συνολικού πληθυσμού της αυτοκρατορίας».[1] Η τσαρική εξουσία είχε προσπαθήσει, ιδιαίτερα μετά την ανάρρηση στην εξουσία του Αλεξάνδρου ΙΙΙ, να διαχειριστεί το πρόβλημα της ανομοιογένειας με μια ευρεία πολιτική πολιτισμικού και εκπαιδευτικού εκρωσισμού, καθώς και με το μαζικό αποικισμό Ρώσων ή άλλων χριστιανικών πληθυσμών στις εθνοτικές περιοχές. Σε συνθήκες, όμως, ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα ακραίων ταξικών αντιθέσεων, τα εθνοτικά κινήματα βρέθηκαν σε έντονο αναβρασμό. Ιδιαίτερα διεκδικητικοί εμφανίζονταν οι μουσουλμάνοι, η πλειοψηφία των οποίων ήταν τουρκικής προέλευσης: Τάταροι του Βόλγα και της Κριμαίας, Καζάχοι, Τουρκμένοι, Ουζμπέκοι, Κιργίζιοι, Αζέροι. Επίσης, οι Τατζίκοι, ιρανικής καταγωγής, και διάφοροι γηγενείς λαοί του βορείου Καυκάσου, όπως οι Τσερκέζοι και οι Τσετσένοι. Σύμφωνα με την απογραφή του 1897, οι μουσουλμάνοι έφθαναν τα 13.600.000, σε σύνολο 125.600.000.[2] Ανάμεσά τους έβρισκαν εύφορο έδαφος πολιτικο-θρησκευτικές ιδεολογίες και κινήματα όπως ο «παντουρκισμός» και ο «παντουρανισμός», που υπονομευτικά προωθούσαν αρχικά, στο πλαίσιο του «Μεγάλου Παιχνιδιού», οι Βρετανοί και στη συνέχεια οι Γερμανοί.[3]

Το εθνικό πρόβλημα καθίστατο ακόμη πιο σύνθετο καθώς είχε σαφή ταξικά χαρακτηριστικά, κυρίως στην αγροτική παραγωγή, στην οποία ανήκε και η πλειοψηφία του πληθυσμού. Στην περιφέρεια, συγκεκριμένα, οι κυρίαρχες τάξεις των γαιοκτημόνων αλλά και των κεφαλαιοκρατών προέρχονταν ως επί το πλείστον από διαφορετικές εθνότητες από αυτή του ντόπιου πληθυσμού, τον οποίον εκμεταλλεύονταν. Ταυτοχρόνως, η κρατική γραφειοκρατία σ’ αυτές τις περιοχές επανδρώνονταν σχεδόν αποκλειστικά από «αλλοεθνείς». Η πρακτική αυτή πήγαζε αφενός από τη δραματική έλλειψη επαρκών, για τις ανάγκες της διοίκησης, στελεχών μεταξύ των ντόπιων, αφετέρου από την επιδίωξη της κεντρικής εξουσίας να διαθέτει έμπιστους τοποτηρητές στις κατά τόπους διοικητικές δομές. Εν πάση περιπτώσει, το αποτέλεσμα ήταν η περαιτέρω αποξένωση των γηγενών πληθυσμών και η όξυνση των κοινωνικών και εθνοτικών αντιθέσεων.[4] Η οξύτητα του εθνικού ζητήματος θα καταγραφεί τόσο στην επανάσταση του 1905[5] όσο και στις επαναστάσεις του 1917 και στον εμφύλιο που ακολούθησε. Τα όρια, βεβαίως, μεταξύ των κυρίαρχων στόχων των επί μέρους κινημάτων ήταν συχνά δυσδιάκριτα, καθώς αλληλεπικαλύπτονταν ή εμφανίζονταν με διαφοροποιημένο ταξικό και ιδεολογικό-πολιτικο προκάλυμμα.[6]

Ο Λένιν από το 1903, στους κόλπους του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος, έκανε τις πρώτες απόπειρες να διαμορφώσει μια, όχι τόσο συστηματική, θεωρητική προσέγγιση επί του εθνικού ζητήματος. Αυτό που προσπαθούσε να πετύχει ήταν μάλλον να απαντήσει, διαφοροποιούμενος, στις ιδεολογικές τάσεις που εκδηλώνονταν στο εσωτερικό του κόμματος.  Το χαρακτηριστικότερο στοιχείο του μαχητικού αυτού επαναστάτη, από το Καζάν του Ταταρστάν, παρέμενε πάντοτε η «μαεστρία» του στην πολιτική τακτική. Γνώριζε πως να υποτάσσει τη θεωρία στις άμεσες και πρακτικές ανάγκες του πολιτικού αγώνα∙ πώς να τη χρησιμοποιήσει για να κερδίσει δυνάμεις, να κατάκτηση ή να στερεώσει την εξουσία. Για το λόγο αυτό και οι θέσεις του, ιδιαίτερα στο εθνικό ζήτημα, δεν θα είναι ούτε σταθερές ούτε αποτέλεσμα απαράβατων ιδεολογικών αρχών. Έτσι δικαιολογούνται και οι αντιφάσεις που παρουσιάζουν τα δημοσιευμένα κατά καιρούς κείμενά του.

Πρώιμες σοσιαλιστικές ιδέες και αριστερά στην Ελλάδα έως το 1940

 

Ομιλία στο πλαίσιο των σεμιναρίων του «Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων» του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, στη Λευκωσία και τη Λεμεσό, με θέμα «Μια ιστορία των ιδεών στον Νέο Ελληνισμό», Οκτώβριος 2015

Είναι σαφές ότι, στο πλαίσιο μιας ομιλίας 45 λεπτών, μίας ώρας, είναι δύσκολο να παρουσιαστεί με επάρκεια ένα τόσο σύνθετο πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο όπως αυτό των σοσιαλιστικών ρευμάτων, σε όλες τις ιδεολογικές αποχρώσεις και εκφάνσεις του, που καλύπτει σχεδόν έναν αιώνα. Πολύ περισσότερο που οι ιδέες και οι δράσεις συνδέονται με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, τόσο την πολιτική όσο και αυτής των ιδεών, ενώ καταλυτικές θα είναι και οι διεθνείς επιρροές.

Ωστόσο, θα επιδιώξουμε να κάνουμε μια συνοπτική περιγραφή της περιπέτειας των αριστερών ιδεών, σκιαγραφώντας πρωτίστως τις βασικές του κατευθύνσεις και τις μεγάλες τομές, που εντέλει θα σφραγίσουν την μετέπειτα πορεία του, ίσως ακόμη και τις σημερινές κατευθύνσεις και τάσεις.

Θεωρώ ότι αυτή η πρώτη περίοδος έχει ένα περισσότερο ενδιαφέρον καθώς είναι ελάχιστα γνωστή στους περισσότερους, όπως και άγνωστοι παραμένουν και οι πρωταγωνιστές αυτών των κινήσεων. Οπότε, μιλούμε και για μια απόπειρα αποκατάστασης της ιστορικής δικαιοσύνης.  

Επιχειρώντας μια γενική περιοδολόγηση στην ιστορία των σοσιαλιστικών ιδεών και του αριστερού κινήματος θα πρότεινα να τη χωρίσουμε σε δύο περιόδους, οι οποίες με τη σειρά τους διαχωρίζονται σε δύο υποπεριόδους.

Όπως, θα δούμε, η δεύτερη περίοδος δεν τελειώνει το 1940, αλλά συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της επερχόμενης δεκαετίας. Στη φάση αυτή, όμως, λαμβάνει χώρα ένα άλμα της επιρροής του ΚΚΕ και των αριστερών ιδεών, η απόπειρα κατάληψης της εξουσίας, μέσα από επαναλαμβανόμενους γύρους εμφυλίου πολέμου, και η ήττα τους. Τα γεγονότα αυτά συνιστούν εξ αντικειμένου το θέμα μιας ειδικής παρουσίασης, λόγω της πυκνότητάς τους και της περίπλοκης σύνθεσης που τα χαρακτηρίζει.

Ο στρατός της Συρίας είναι έτοιμος να ακυρώσει το σχεδιασμό της Τουρκίας

Η πορεία των μαχών στο συριακό πόλεμο

του Γιεβγένι Κρούτικωφ

Οι ένοπλες δυνάμεις της Συρίας απέκτησαν τον έλεγχο σε όλα τα στρατηγικά υψώματα γύρω από την πόλη Salma στην επαρχία της Λαττάκειας, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την πρόσβαση στα τουρκικά σύνορα. Ταυτοχρόνως, συνεχίζεται η επίθεση στην περιοχή του Χαλεπιού σε δύο μέτωπα, γεγονός που μας δίνει τη δυνατότητα να μιλήσουμε για την εφαρμογή ενός στρατηγικού σχεδίου με μακροπρόθεσμες συνέπειες.

Υπάρχει πλέον λόγος να υποθέσουμε ότι, το Γενικό Επιτελείο των Ενόπλων Δυνάμεων της Συρίας επιτέλους καθόρισε τους βασικούς στόχους των επιθετικών του ενεργειών. Κι αυτό το σχέδιο φαίνεται εξαιρετικά συνετό και πρακτικό από στρατιωτικής απόψεως, αν και είναι πιθανό να δεχθεί την κριτική των «δυτικών μας εταίρων» εξ απόψεως πολιτικής.  Το γεγονός είναι ότι οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις άρχισαν σταθερά να προωθούνται προς τα τουρκικά σύνορα, εκμεταλλευόμενες την υφιστάμενη «αλληλοεπικάλυψη».

Η αποκατάσταση του ανεφοδιασμού και της απευθείας σύνδεσης με την περιοχή του Χαλεπιού επέτρεψε την ενίσχυση των εκεί δυνάμεων (περιλαμβάνουν και ιρανικές δυνάμεις, που ενεργούν δραστήρια και με αυτοθυσία), τον σχεδιασμό και την έναρξη δύο ταυτόχρονων επιθετικών επιχειρήσεων, που δεν συνδέονται γεωγραφικά μεταξύ τους. Προηγουμένως, τέτοιοι πειραματισμοί δεν είχαν καλό τέλος, και αυτή ακριβώς η «διασπορά δυνάμεων» και η αναποτελεσματικότητα της τακτικής της συριακής διοίκησης είχαν γίνει στόχος κριτικής. Τώρα, προστίθεται και ένας επιπλέον παράγοντας η αποκατάσταση της επαφής με την αεροπορική βάση Kweires, η οποία για πρώτη φορά τα τελευταία δύο χρόνια χρησιμοποιείται ως τέτοια. Τη Τετάρτη πέταξαν από εκεί συριακά ελικόπτερα, κάτι που διευκολύνει πολύ και το έργο της ρωσικής αεροπορίας.

ΧΑΛΕΠΙ- ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Το ένα μέτωπο βρίσκεται στα νοτιο-δυτικά της περιοχής του Χαλεπιού, και κατευθύνεται προς την πόλη Idlib, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Ωστόσο, δεν είναι η Ιντλίμπ, που σταθερά εμφανίζεται στις επιχειρησιακές αναφορές, που αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο. Όπως και η απελευθερωμένη αεροπορική βάση, δύο πληθυσμιακά κέντρα με πλειοψηφία αλαουιτικού και χριστιανικού πληθυσμού –η Kafarya  και η Al Fu’ah, που βρίσκονται σε απόσταση 30-50 χλμ. από την Ιντλίμπ- ήδη για σχεδόν δύο χρόνια υπερασπίζονται αποκλεισμένα τα εδάφη τους από την «Ντζεμπχάτ αλ-Νούσρα» και τις άλλες οργανώσεις σαν κι αυτήν. Από τη σημερινή γραμμή του μετώπου μέχρι τις πόλεις αυτές η απόσταση είναι αρκετά μακριά, αλλά η αποκατάσταση της επικοινωνίας με αυτούς τους θύλακες δεν είναι μόνον θέμα πολιτικής και ιδεολογικής αρχής, αλλά και ανάγκη για μια σοβαρή στρατιωτική επιτυχία, που θα διασπάσει το ενιαίο μέτωπο των τζιχαντιστών προς αυτήν την κατεύθυνση, που θεωρείτο ως τώρα το πιο ισχυρό, σταθερό και καλά υπερασπιζόμενο.

Το μίσος του Ερντογάν έχει οικονομικά κίνητρα

Το λαθρεμπόριο πετρελαίου
του ΙΚ με την Τουρκία

Μπορεί ο πόλεμος να επεκταθεί ακόμη και στην Αλεξανδρέττα;

του Σαΐντ Γκαφούρωφ

Την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της Συρίας δήλωσε ότι τον πιλότο του ρωσικού Su-24 τον δολοφόνησαν οι πολιτικές φιλοδοξίες του Ερντογάν. «Η απώλεια της τουρκικής επιρροής στη Συρία θα σημάνει και τη δύση της καριέρας του» υπογράμμισε ο Άσαντ. Και έχει δίκιο: την παρέμβαση της Άγκυρας στη συριακή σύγκρουση την καθόρισε η πίεση που άσκησαν οι Τούρκοι βιομήχανοι στον προστατευόμενό τους Ερντογάν.  

Η «αυτοκρατορική» στάση της Τουρκίας έναντι της Συρίας συνήθως εξηγείται από την ίδια την ιστορία: η εμφάνιση στον χάρτη της Συριακής Αραβικής Δημοκρατίας έγινε δυνατή μόνον έπειτα από την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Βασικό ρόλο στη χάραξη των συνόρων έπαιξε και η αποικιοκρατία: κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, η περίφημη συμφωνία Σάικς-Πικώ έκανε το μοίρασμα της Μέσης Ανατολής μεταξύ του Παρισιού και του Λονδίνου, δίδοντας τη Συρία και τον Λίβανο στη γαλλική Εντολή, και τη δεκαετία του 1930 οι Γάλλοι, στηριζόμενοι στην αρχή του εθνικού κράτους, μεταβίβασαν μέσω της, ελεγχόμενη από αυτούς, Κοινωνίας των Εθνών την Ισκαντερούν (Αλεξανδρέττα) με τον μεικτό αραβο-τουρκικό πληθυσμό στον πρόεδρο της Τουρκίας, και διάδοχο του Ατατούρκ, Ισμέτ Ινονού. Έτσι η Ισκαντερούν έγινε η τουρκική επαρχία Χατάι.

Το γεγονός αυτό αποτέλεσε τον λόγο συνεχών συγκρούσεων, πολύ περισσότερο που στη Τουρκία παρέμεινε μεγάλος αριθμός Αράβων∙ όσο για τους εναπομείναντες στη Συρία Τουρκομάνους, που σκότωσαν τον Ρώσο πιλότο, τώρα έχουν μάθει οι πάντες. Για μεγάλο χρονικό διάστημα οι ηγεσίας της Συρίας και της Τουρκίας κρατούσαν μια ισορροπημένη στάση, και δεν έφθασαν μέχρι τη στρατιωτική αναμέτρηση ωστόσο το «επιχείρημα της Αλεξανδρέττας» πάντοτε ήταν δημοφιλές ανάμεσα στους Τούρκους στρατιωτικούς, όταν πίεζαν για την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Οι Τούρκοι στήριζαν τους Τουρκομάνους στη Συρία και οι Σύριοι, με τη σειρά τους, παρείχαν καταφύγιο και ευκαιρία να διεξάγουν τον πόλεμό τους οι επαναστάτες του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν.

Ρωσία και Ισραήλ για τη Συρία και σχέδια για συνεργασία Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας-Τουρκίας

του Ben Caspit

«Εμείς [το Ισραήλ] διενεργούμε περιστασιακά επιχειρήσεις στη Συρία με σκοπό να εμποδίσουμε τη δημιουργία ενός μετώπου εναντίον μας… και  για να αποτρέψουμε τη μεταφορά φονικών όπλων, κυρίως από τη Συρία στο Λίβανο» είπε ο πρωθυπουργός Μπένζαμιν Νετανιάχου σε μια δημόσια εκδήλωση στην Άκρα το απόγευμα της 1^ης Δεκεμβρίου. Ήταν η πρώτη φορά που επίσημη ισραηλινή πηγή, και μάλιστα ο πρωθυπουργός, παραδέχθηκε δημοσίως ότι το Ισραήλ δραστηριοποιείται στρατιωτικά στο συριακό έδαφος.   

Στις 29 Νοεμβρίου, ο Υπουργός Άμυνας Moshe Ya’alom είπε στο κρατικό ραδιόφωνο του Ισραήλ ότι ένα ρωσικό στρατιωτικό αεροσκάφος πρόσφατα διείσδυσε στον ισραηλινό εναέριο χώρο «κατά λάθος». Ο Ya’alom είπε: «το αεροσκάφος εισήλθε περίπου ένα μίλι στο χώρο μας». Και πρόσθεσε, «επικοινωνήσαμε δια ασυρμάτου μαζί του και αμέσως επέστρεψε στο συριακό εναέριο χώρο». Σε μια εκδήλωση του «Πολιτισμού του Σαββάτου» στις 28 Νοεμβρίου ο Διευθυντής του πολιτικο-στρατιωτικού γραφείου του Υπουργείου Άμυνας, Υποστράτηγος Amos Gilad, είπε ότι «τέτοιες σύντομες διεισδύσεις από τους Ρώσους πιλότους έχουν συμβεί κάποιες φορές πρόσφατα. Οι Ρώσοι πιλότοι ενημερώνονται άμεσα από τον ασύρματο και επιστρέφουν πίσω, χωρίς να σημειωθεί κανένα επεισόδιο».

Τα πράγματα έχουν θερμανθεί κατά μήκος του ρωσο-τουρκικού μετώπου, με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν και τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν να ανταλλάζουν βέλη και απειλές. Την ίδια ώρα, ενδιαφέροντα πράγματα συμβαίνουν σε ένα εξίσου ευαίσθητο και καθόλου λιγότερο ενδιαφέρον μέτωπο, δηλαδή εκεί όπου ο συριακός και ο λιβανέζικος εναέριος χώρος συναντούν το Ισραήλ. Σαν να μην υπήρχαν ήδη αρκετοί παίκτες στην περιοχή να μπερδεύουν τα πράγματα και να τα κάνουν πιο σύνθετα, πρόσφατα προστέθηκε σε αυτούς και ο ρωσικός στρατός σε πλήρη ισχύ, με πολλή μεγάλη αεροπορική δύναμη, σημαντική ναυτική δύναμη και, προσφάτως, συστοιχίες του αντι-αεροπορικού S-400. Το εύρος των τελευταίων καλύπτει όλη την περιοχή, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε ισραηλινό αεροσκάφος που απογειώνεται εντοπίζεται και μπορεί να καταρριφθεί από τους Ρώσους.

Εντούτοις, και παρ’ όλα αυτά, οι Ρώσοι και οι Ισραηλίτες είναι στην ίδια πλευρά, τουλάχιστον για την ώρα. Βλέπουν με τον ίδιο τρόπο την κατάσταση, συντονίζουν τις δραστηριότητές τους σε πραγματικό χρόνο, σέβονται ο ένας τον άλλο, και δίνουν ο ένας στον άλλο το χώρο που χρειάζεται. Το Ισραήλ το κάνει γιατί δεν έχει άλλη επιλογή. Η Ρωσία το κάνει επειδή ούτε χρειάζεται ούτε θέλει να ανοίξει ακόμη ένα μέτωπο, σε αυτά που είναι ήδη ανοιχτά στην περιοχή.

Ο κατήφορος συνεχίζεται…

Η κατάσταση της  χώρας περιέρχεται πλέον σε μια δραματική φάση. Και δεν είναι μόνον το εσωτερικό αδιέξοδο, το οποίο αποτυπώθηκε σ’ αυτήν την καταθλιπτική φωτογραφία του πρόσφατου συμβουλίου των «αρχηγών». Το πλέον ανησυχητικό στοιχείο είναι η θέση της Ελλάδας στο διεθνές σύστημα. Εκεί ο κατήφορος δείχνει να μην έχει τέρμα. Μετά την εικόνα του χρεωκοπημένου «ζήτουλα», τώρα εμπεδώνεται και αυτή της χώρας-μαύρης τρύπας των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης.

Ο φράχτης που ύψωσαν τα Σκόπια -αύριο ίσως και η Βουλγαρία- οι λοιδορίες της Ουγγαρίας, οι παραινέσεις από την Σλοβακία για αποβολή της Ελλάδας από τη συνθήκη Σένγκεν, η απαξίωση από τα υπόλοιπα κεντροευρωπαϊκά και βαλκανικά κράτη, των οποίων οι κάτοικοι μέχρι και από πριν λίγα χρόνια είχαν ως όνειρο την κάθοδο στην χώρα μας, η συμπεριφορά του Βερολίνου που μας αντιμετωπίζει ως οικόπεδο στο άθλιο παζάρι της με τη Τουρκία, η ποδοπάτηση από το ιερατείο των Βρυξελλών των ενστάσεων της Κύπρου στην ενταξιακή πορεία της Άγκυρας∙ αυτή είναι η «αλήθεια» του ελληνισμού σήμερα. Αλήθεια σκληρή, ίσως άδικη, αλλά η μόνη ισχύουσα.  

Τα όσα, ειδικότερα, συνέβησαν στη Σύνοδο Ε.Ε.-Τουρκίας κατέδειξαν με τον πιο επίσημο τρόπο τον υποβιβασμό της Ελλάδας στα όρια ενός σχεδόν ανυπόληπτου κράτους. Κι αυτήν την υποβάθμιση φρόντισε κι ο ίδιος ο πρωθυπουργός μας να την επιβεβαιώσει με τo φιάσκο των tweets. Έχει καταστεί προφανές ότι η κυβερνητική παραλυσία, εκκωφαντική από την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του συγκεκριμένου κυβερνητικού σχήματος, λόγω της εξοργιστικής ανεπάρκειας και της έλλειψης επαφής με την εν γένει πραγματικότητα, γίνεται ανεκτή, εκτός των ξένων και εξωθεσμικών κέντρων, και εκ της καθολικής καταρρεύσεως του πολιτικού συστήματος και της απουσίας αξιόπιστων εναλλακτικών λύσεων.

Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν αφορά μόνον στα πρόσωπα και στις ηγεσίες. Είναι πολύ βαθύτερο καθώς σχετίζεται με τις βασικές συνισταμένες που διέπουν το ιδεολογικό πλαίσιο των πολιτικών, οικονομικών και πνευματικών ελίτ της χώρας. Και οι οποίες αδυνατούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Τα τελευταία χρόνια, βιώνουμε μια συνεχή κατεδάφιση όλων των βασικών πολιτικών και ιδεολογικών βεβαιοτήτων που είχαν οικοδομηθεί με τεράστια επιμονή για είκοσι-εικοσιπέντε χρόνια. Κι αυτό συνέβη όχι μόνον εξαιτίας των εγχώριων παθογενειών αλλά και λόγω της δομικής κρίσης της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα υφίσταται μια εντεινόμενη αποσύνθεση, καθώς εκδηλώνει όχι μόνον βαθύτατη κόπωση από την παρατεταμένη οικονομική δυσπραγία αλλά και στοιχεία πανικού απέναντι στην τρομοκρατική απειλή και το μεταναστευτικό τσουνάμι.

Έτσι τόσο η προσπάθεια υποταγής στις απαιτήσεις της μνημονίων, και πολύ περισσότερο η ολιγόμηνη δονκιχωτική χίμαιρα της αλλαγής του ευρωπαϊκού μοντέλου πέραν της γερμανικής προτεσταντικής ορθότητας, δεν αρκούν πια να αποτρέψουν τη διολίσθηση της Ελλάδας στο ρόλο του διεθνούς παρία. Αν στην περίπτωση της αντιμετώπισης της ελληνικής χρεωκοπίας είχαν διατηρηθεί κάποιες αμυδρές ακόμη ελπίδες για την ενδοευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος τις εξαλείφει ολοκληρωτικά. Οι συρμάτινοι φράχτες και οι σκληροί όροι που επιβάλλουν στην Ελλάδα οι εταίροι μας μάς αφήνουν μόνους με εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες, τον μεγαλομανή «σουλτάνο» και τις …«ηθικοπλαστικές» μας φαντασιώσεις.

Το οικονομικό διακύβευμα στη ρωσο-τουρκική αντιπαράθεση

Τα τελευταία 15 χρόνια η Ρωσία και η Τουρκία πραγματοποίησαν ένα απίστευτο άλμα στις οικονομικές τους σχέσεις, καθώς ο όγκος των εμπορικών τους συναλλαγών δεκαπλασιάστηκε! Η κατάρριψη από τη Τουρκία του ρωσικού αεροσκάφους μπορεί να ακυρώσει ολοκληρωτικά αυτές τις επιτυχίες.

Τουρισμός

Το πρώτο σοβαρό κτύπημα θα το δεχθεί ο τουρκικός τουρισμός. Το ρωσικό Υπέξ (το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 25/11) δήλωσε ότι δεν συνιστά στους Ρώσους να επισκέπτονται τη Τουρκία καθώς έχει αυξηθεί η απειλή τρομοκρατικών επιθέσεων. «Εκεί οι κίνδυνοι δεν είναι λιγότεροι από την Αίγυπτο» δήλωσε ο Σεργκέι Λαβρώφ, ο οποίος ακύρωσε την επίσκεψή του στη Τουρκία. Ως αποτέλεσμα αυτού ήταν ότι το βράδυ της Τρίτης καταγράφηκε μαζική ακύρωση εισιτηρίων προς τη Τουρκία, και μια σειρά τουριστικών εταιρειών σταμάτησαν να πωλούν τουριστικά πακέτα για αυτήν τη χώρα.

Το 2014 η συμβολή των Ρώσων τουριστών στην οικονομία της Τουρκίας έφθασε τα 3,7 δις. δολ, ή στο 12% των εσόδων του τουρκικού τουριστικού κλάδου. Σύμφωνα με την Άννα Κοκοριέβα από την εταιρεία «Αλπάρι» εάν ο ρωσικός τουρισμός σταματήσει, τότε η Άγκυρα θα χάσει 2,77 δις δολ. Οι Ρώσοι είναι δεύτεροι σε αριθμό τουριστών στη Τουρκία μετά τους Γερμανούς. Στους 9 πρώτους μήνες του 2015 τη Τουρκία επισκέφθηκαν 2,78 εκατομμύρια Ρώσοι τουρίστες, έναντι 3,75 εκ Γερμανών τουριστών, ενώ το 2014 παραθέρισαν 4,4 εκ Ρώσοι. 

Ενέργεια – Φυσικό Αέριο

Τα τελευταία 15 χρόνια το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο κρατών ανήλθε από 4,36 δις δολ. που ήταν το 2001 στα 31 δις δολ. το 2014. Μπορούμε να αναφέρουμε δύο ορόσημα στην ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας των δύο χωρών. Αρχική ώθηση έδωσε η επίσκεψη του πρωθυπουργού Μιχαήλ Κασιάνωφ στη Τουρκία το 2000. Έπειτα σοβαρό βήμα στάθηκε η κατασκευή, το 2005, του αγωγού φυσικού αερίου «BLUE STREAM», το οποίο καλύπτει τις ανάγκες της χώρας σε φ.α. κατά 68%.

Στη συνέχεια οι σχέσεις της Ρωσίας και της Τουρκίας για κάποια χρόνια περιεπλάκησαν,  μεταξύ άλλων, λόγω του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Συζητήθηκαν πολλά και διάφορα ενεργητικά σχέδια. Αλλά το 2009. ο τότε πρόεδρος της Τουρκίας πήγε στη Μόσχα, και οι δύο πλευρές διακήρυξαν μια νέα φάση στενής συνεργασίας. Στη συνέχεια ο Πούτιν επισκέφθηκε την Άγκυρα και συμφώνησε για την έναρξη εργασιών στα τουρκικά χωρικά ύδατα του «South Stream», ώστε να παρακαμφθεί η Ουκρανία. Η Άγκυρα υποστήριξε το πρότζεκτ. Σε αντάλλαγμα η Ρωσία υποσχέθηκε να στηρίξει το τουρκικό σχέδιο για αγωγό πετρελαίου από τη Σαμψούντα στο Τσεϊχάν. Στην πραγματικότητα όταν, λόγω της στάσης της Ε.Ε. η Μόσχα αναγκάστηκε να ακυρώσει τον «South Stream», η Τουρκία κατέστη ο βασικός ωφελημένος από αυτή την άσχημη ιστορία. Η GAZPROM με τη πρόταση του «Turkish Stream» έδωσε στην Άγκυρα την ευκαιρία να γίνει ο μεγαλύτερος διακομιστής  ρωσικού φ.α. στην Ευρώπη.

Ρωσία και Τουρκία καταδικασμένοι σε θανάσιμη έχθρα

1790 -Κατάληψη του Ισμαηλίου από το ρωσικό στρατό

Η κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού στον ουρανό της Συρίας και οι κατηγορίες ότι δήθεν τα αεροσκάφη παραβίασαν το τουρκικό εναέριο χώρο, φέρνουν τον κόσμο στο κατώφλι ενός μεγάλου πολέμου, για πρώτη φορά, από την εποχή της κρίσης των πυραύλων στην Καραϊβική.

Δεν υπάρχει τίποτε το εκπληκτικό σ’ αυτό που συνέβη, αν και τα δύο τελευταία χρόνια η Μόσχα και η Άγκυρα επεδείκνυαν συνεχώς ο ένας στον άλλον φιλικές διαθέσεις. Αλλά ήταν μια φιλία αντιπάλων, που ενώ αντικειμενικά είναι καταδικασμένοι σε θανάσιμη έχθρα, ωστόσο θεωρούν εξαιρετικά ζημιογόνο να αντιπαρατεθούν.

Ιστορικά η Τουρκία κατέχει «τα κλειδιά του σπιτιού μας», όπως ονόμαζαν τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων τον 19^ο αιώνα οι πρώτοι Ρώσοι γεωπολιτικοί. Μόνον καταβάλλοντας μεγάλο κόπο από το 17^ο έως τον 19^ο αι. η Ρωσία μπόρεσε να εκδιώξει τη Τουρκία από το βόρειο Εύξεινο Πόντο –την Νεορωσία και την Κριμαία.  

Σε μια καταπληκτική σύμπτωση, η προβοκάτσια σημειώθηκε την ημέρα γέννησης του Αλέξανδρου Σουβόρωφ(Ρώσος στρατηγός που δοξάστηκε στους ρωσο-τουρκικούς πολέμους). Ωστόσο όλες οι προσπάθειες της ρωσικής αυτοκρατορίας να αποκτήσει τον έλεγχο των Στενών και της παλαιάς πρωτεύουσας του Βυζαντίου, της Κωνσταντινουπόλεως, αντιμετώπισαν την κοινή άρνηση των ευρωπαϊκών κρατών, με επικεφαλής την Αγγλία που υποστήριξαν τη Τουρκία. Η τελευταία προσπάθεια να τεθούν υπό έλεγχο τα στενά πραγματοποιήθηκε από τον Στάλιν,  και η απάντηση σε αυτό ήταν η καταφυγή της Τουρκίας υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ.

Έχοντας τον έλεγχο των στενών η Τουρκία κρατά στα χέρια της μεγάλο μέρος του εφοδιασμού των στρατευμάτων μας στη Συρία. Η Συνθήκη του Μοντρέ κάνει τη διέλευση των στενών σε ειρηνική περίοδο ελεύθερη, για όλα τα κράτη της Μαύρης Θάλασσας. Σε πολεμική περίοδο, όμως, η  Τουρκία έχει το δικαίωμα να κλείσει τα στενά για τους εχθρούς της και να τα ανοίγει για τους συμμάχους της. Σύμμαχοι της Τουρκίας είναι οι χώρες του ΝΑΤΟ, και εχθρός, κρίνοντας από το κτυπημένο αεροσκάφος, μπορεί να είναι η Ρωσία. Δηλαδή η προβοκάτσια με το Σουχόι 24 βάζει τον ανεφοδιασμό του στρατού μας στη Συρία σε κίνδυνο. Μένει μόνον ο πολύ λιγότερο βολικός δρόμος από το Ιράν και το δυνητικά προβληματικό Ιράκ, όπου έχουν μεγάλη επιρροή οι ΗΠΑ.

Τουρκομάνοι της Συρίας: νέο πεδίο αντιπαράθεσης Άγκυρας-Μόσχας

Έχουμε μια νέα εκδήλωση της κρίσης μεταξύ της Μόσχας και της Άγκυρας, σε σχέση με τη ρωσική στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία: η Τουρκία απαιτεί να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί στα χωριά που βρίσκονται κοντά στα τουρκικά σύνορα. Σ' αυτές τις περιοχές ζουν συμπαγείς πληθυσμοί των λεγόμενων Τουρκομάνων, λαού που εθνολογικά είναι συγγενικός των Τούρκων –ενώ η Τουρκία δηλώνει πως υπερασπίζει τα συμφέροντα τους. Οι πραγματικοί λόγοι του διαβήματος μπορεί, ωστόσο, να είναι διαφορετικοί.

Πριν συμβεί αυτό φαινόταν ότι η Τουρκία θα μπορούσε ακόμη και να ενταχθεί στο συνασπισμό της Ρωσίας με τη Γαλλία στη Συρία, παρά την προηγούμενη εγγύτητά της με το Ισλαμικό Κράτος. Αποδεικνύεται όμως ότι αυτές οι προσδοκίες δεν πρόκειται να επιβεβαιωθούν. Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου την Παρασκευή δημιούργησε νέο σκάνδαλο προς τη Μόσχα, κατηγορώντας τη Ρωσία για αεροπορικές επιθέσεις, οι οποίες υποτίθεται ότι κτυπούν σε περιοχές που κατοικούν Τουρκομάνοι, στη βόρεια Συρία. Ο πρωθυπουργός επίσης έκανε αναφορά σε «βόμβες διασποράς». Είπε ότι Υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε με αυτή την αφορμή τον Ρώσο πρέσβη.

«Στις επιθέσεις στα τουρκομανικά χωριά παίρνουν μέρος και ρωσικά αεροπλάνα. Σε σχέση με αυτό την προηγούμενη νύχτα έδωσα εντολή στον Υπουργό εξωτερικών να καλέσει το Ρώσο πρέσβη, τον ενημέρωσα γι’ αυτό και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα. Αναφέρθηκε με σαφήνεια στο Ρώσο πρέσβη ότι εάν οι δυνάμεις της ρωσικής αεροπορίας διεξάγουν πόλεμο με το ΙΚ, τότε οι στρατιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να κατευθύνονται εναντίον του ΙΚ. Αλλά εάν στα σύνορα με τη Τουρκία εναντίον πολιτών γίνεται χρήση βομβών διασποράς και μαζικής εξόντωσης, που θα έχουν ως αποτέλεσμα νέο ρεύμα προσφύγων στη Τουρκία, τότε θα απαντήσουν αυτοί, που δημιούργησαν όλη αυτή την κατάσταση» είπε ο Νταβούτογλου. Κατηγόρησε επίσης το στρατό του Άσαντ για  επιθέσεις σε χωριά Τουρκομάνων.

«Απεδείχθη ότι τα ρωσικά αεροπλάνα διεξήγαγαν εντατικό βομβαρδισμό εναντίον τουρκoμανικών χωριών στην περιοχή Bayir Bujak στην βορειο-δυτική Συρία, κοντά στη δική μας συνοριακή διέλευση Yayladaği» δήλωσε αργότερα το τουρκικό Υπουργείο εξωτερικών. «Στο πλαίσιο αυτό με απόφαση του υπουργού ο πρέσβης της Ρωσίας στην Άγκυρα Αντρέι Καρλώφ κλήθηκε στο Υπεξ. Τονίστηκε ότι οι ενέργειες της ρωσικής πλευράς δεν συνιστούν πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, πραγματοποιούνται βομβαρδισμοί ειρηνικών τουρκομανικών χωριών. Και αυτό μπορεί να επιφέρει σοβαρές συνέπειες. Ανακοινώθηκε ότι η πλευρά μας θέλει από την Ρωσική Ομοσπονδία να σταματήσει άμεσα αυτές τις επιχειρήσεις».

Στη δήλωση αναφέρεται επίσης ότι οι προειδοποιήσεις και τα αιτήματα είχαν επανειλημμένως επιδοθεί στον υφυπουργό εξωτερικών, ειδικό εκπροσώπου του Ρώσου προέδρου για την Μέση Ανατολή, Μιχαήλ Μπογκντάνωφ. «Επιβεβαιώνουμε ότι εχθές αργά το βράδυ στο Υπεξ της Τουρκίας πραγματοποιήθηκε συζήτηση του Ρώσου πρέσβη με τον υφυπουργό Ουμίτ Γιαλτσίν» δήλωσε ο εκπρόσωπος τύπου της διπλωματικής αποστολής Ίγκορ Μιτιάκωφ. «Δεν μπορούμε να σχολιάσουμε το περιεχόμενο αυτής της συζήτησης».  

Όπως υπενθυμίζει το Interfax οι Τουρκομάνοι, ή αλλιώς Σύροι Τούρκοι, είναι τουρκικός λαός που ζει στη Συρία και αποτελεί τη τρίτη εθνική ομάδα στη Συρία έπειτα από τους Άραβες και τους Κούρδους. 

Το Ισλαμικό Κράτος επιχειρεί «εξαγωγή» του πολέμου

Κάτι που φαίνεται να μην λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπ’ όψιν στις έως τώρα αναλύσεις σχετικά με τα τρομοκρατικά κτυπήματα του «Ισλαμικού Κράτους» (Daesh) στο Παρίσι είναι η κατάσταση στην οποία αυτό έχει βρεθεί το τελευταίο διάστημα στην Μέση Ανατολή. Για όποιον παρακολουθεί στενά την πορεία του πολέμου στη Συρία και στο Ιράκ διαπιστώνει ότι το ΙΚ για πρώτη φορά έχει περάσει σε θέση άμυνας. Η πίεση που δέχεται, μετά την έναρξη των ρωσικών βομβαρδισμών και την πρόσφατη εντατικοποίηση της παρέμβασης των ΗΠΑ, είναι πλέον αφόρητη από όλες τις πλευρές και καταγράφει σοβαρές ήττες. Ωστόσο, αυτό δεν συνεπάγεται μια ταχεία κατάρρευσή του, εφόσον διαθέτει ικανό ανθρώπινο δυναμικό, έτοιμο μάλιστα να πεθάνει πολεμώντας, αλλά και πολεμοφόδια αρκετά για να αντέξει για μεγάλο διάστημα. Τα κτυπήματα, όμως, στο Παρίσι, μπορούν να εκληφθούν ως κίνηση επιθετικού αντιπερισπασμού και «εξαγωγής» του πολέμου. Κτυπήματα που σίγουρα ήταν προετοιμασμένα από καιρό, όπως ασφαλώς είναι και σε άλλες χώρες, από πυρήνες τρομοκρατών, που απλώς αναμένουν την άνωθεν εντολή.

Οι ηγέτες του ΙΚ προχώρησαν σ’ αυτήν την απόφαση ακόμη και αν σε στρατιωτικό επίπεδο μπορεί να προκαλέσει τα αντίθετα αποτελέσματα με την περαιτέρω ένταση της πίεσης. Κι αυτό διότι οι Ισλαμιστές είχαν επειγόντως ανάγκη να αναπτερώσουν το ηθικό των μαχητών τους, που είχε καμφθεί μετά την έναρξη των ρωσικών βομβαρδισμών. Πολλοί ήσαν πλέον οι μαχητές που κατέφευγαν στη Τουρκία για να διασωθούν, όπως συνέβη πριν από λίγες μέρες ανατολικά του Χαλεπιού από δύο ολόκληρες μονάδες μαχητών του ΙΚ.

Στη λογική της «εξαγωγής» του πολέμου εντάσσονται επίσης η ανατίναξη του ρωσικού επιβατικού αεροπλάνου στο Σινά (31/10) και η διπλή βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στη Βηρυτό (12/11) με εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες -τα οποία όπως ήταν φυσικό δεν προκάλεσαν τα ίδια αισθήματα αποτροπιασμού στη διεθνή κοινότητα με αυτά του Παρισιού, και η πλέον πρόσφατη στο Μάλι της Αφρικής.

Οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις σε τεντωμένο σχοινί και ο Ερντογάν στα πρόθυρα νευρικής κρίσης

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρεντζέπ Ερντογάν έκανε μια σειρά από σκληρές δηλώσεις σε σχέση με τη Ρωσία. Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, μιλώντας για τους ρωσικούς βομβαρδισμούς στη Συρία, ο Ερντογάν απηύθυνε «φιλική προειδοποίηση» προς τη Μόσχα, λέγοντας ότι ρίχνοντας λάδι στη φωτιά της σύγκρουσης σύντομα θα βρεθεί και η ίδια στη φωτιά. Με την ίδια ευθύτητα, αλλά απευθυνόμενος προς την Ευρώπη, εκφράστηκε και ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου. Σε απάντηση στις δηλώσεις δυτικών πολιτικών ότι πρέπει να γίνουν συνομιλίες με τον Μπασάρ Άσαντ, ο επικεφαλής της τουρκικής κυβέρνησης τόνισε ότι εάν δεν ανατραπεί ο Άσαντ, τότε οι μετανάστες δεν θα γυρίσουν ποτέ στην πατρίδα τους...

Οι δηλώσεις των πολιτικών ηγετών φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, κάτι περισσότερο και από παράξενες, γράφει η εφημερίδα «Σβαμπόντναγια Πρέσσα».

Πρώτον, η Ρωσία και η Δύση έφθασαν σε έναν συμβιβασμό στο ότι πρέπει να καταπολεμηθεί το τρομοκρατικό «Ισλαμικό Κράτος». Ενώ το μέλλον του Άσαντ είναι δευτερεύον ζήτημα. Στην πραγματικότητα οι χώρες της Ευρώπης και οι ΗΠΑ αναγνώρισαν ότι η προηγούμενη πολιτική τους σε σχέση με τη συριακή κρίση δεν ήταν πολύ καλά μελετημένη. Αλλά ο Ερντογάν επιμένει στο ότι ο Άσαντ πρέπει να φύγει και ότι η Ρωσία δεν πολεμά τους τρομοκράτες. Και αυτό το κάνει ενώ πρόσφατα οι εκρήξεις στην Άγκυρα έδειξαν με σαφήνεια την απειλή της τρομοκρατίας για την ίδια τη Τουρκία.

Δεύτερον, η επιδείνωση των σχέσεων με τη Ρωσία είναι πολύ δυσμενής για τη Τουρκία. Η Ρωσία είναι πρώτος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Εκατομμύρια Ρώσοι παραθερίζουν στα τουρκικά θέρετρα. Για τους πρώτους επτά μήνες αυτού του χρόνου οι Ρώσοι τουρίστες έφθασαν το 1,4 και έως την υποτίμηση του ρουβλίου ήταν ακόμη περισσότεροι. Στην περίπτωση που οι σχέσεις χειροτερέψουν το τουριστικό ρεύμα θα στερέψει. Κα με αυτό και τα έσοδα του τουρκικού κράτους. Το πρώτο «καμπανάκι» ήδη κτύπησε. Οι βουλευτές της Κρατικής Δούμας Σεργκέι Ομπούχωφ και Βαλέρι Ράσκιν πρότειναν να παύσουν οι πτήσεις προς τη Τουρκία και ήδη βρήκαν υποστηρικτές μεταξύ των μελών του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας.

Η μάχη της Παλμύρας: Στρατηγική και Τακτική του συριακού στρατού

Τις τελευταίες ώρες οι δυνάμεις του Άσαντ, με τη συνδρομή της ρωσικής αεροπορίας, των στρατιωτικών τμημάτων της Χεζμπολλάχ του Λιβάνου, Ιρακινών πολιτοφυλάκων και Ιρανών στρατιωτών, κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην ευρύτερη περιοχή του Χαλεπιού, τόσο έναντι του Ισλαμικού Κράτους, προχωρώντας πέρα και από το αεροδρόμιο Κουβέιρις, όσο και των αντικαθεστωτικών δυνάμεων στον νότο και στα δυτικά. Για το λόγο αυτό, από τις περιοχές που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με τη Τουρκία (μέσα από την Τουρκία;) καταφθάνουν συνεχώς ενισχύσεις (λόγος γίνεται για 5 χιλιάδες μαχητές) για να μην καταρρεύσει το μέτωπο. Επιπλέον, σύμφωνα με ρωσικές στρατιωτικές πηγές, υπάρχει εντολή μαζικής μετάβασης των μαχητών της Αλ-Νούσρα και άλλων οργανώσεων από τη Λαττάκεια και τη Χάμα προς το Χαλέπι. Αν ο συριακός στρατός κερδίσει σε αυτή τη φάση, τότε ανοίγει ο δρόμος προς την Ιντλίμπ και τα συρο-τουρκικά σύνορα.

Ταυτόχρονα, βορείως της Ράκκα οι Κούρδοι και οι σύμμαχοί τους επιτίθενται με αξιώσεις εναντίον του ΙΚ, ενώ στο Ιράκ, οι Κούρδοι Πεσμεργκά μαζί με τους Γιεζίδι επανακτούν τον έλεγχο της περιοχής Σιντζάρ, από το ΙΚ.

Τέλος, κινητικότητα υπάρχει και στο μέτωπο της Παλμύρας, για το οποίο παραθέτουμε και σχετική ανάλυση. Το βέβαιο είναι ότι οι εξελίξεις στο συριακό είναι πλέον ραγδαίες, καθώς η επέμβαση της ρωσικής αεροπορίας έχει αλλάξει άρδην τα δεδομένα σε αυτόν τον πολύχρονο και αιματηρό πόλεμο.   

 Σ.Δ.

Τον Μάιο οι μαχητές της τρομοκρατικής οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος» κατέλαβαν τη πόλη Παλμύρα. Τα αρχαία μνημεία της πόλης αυτής είναι υπό την προστασία της «ΟΥΝΕΣΚΟ», αλλά αυτό φυσικά δεν εμπόδισε τους μαχητές να ισοπεδώσουν την ιστορική κληρονομιά. Εκτός αυτού, η συγκεκριμένη πόλη αποτελεί βασικό στρατηγικό σημείο στο χάρτη της Συρίας: βρίσκεται στο σταυροδρόμι των κύριων οδικών αξόνων στα ανατολικά της χώρας.

Η αντεπίθεση της «Αυτοκρατορίας» και ο ρόλος της Ελλάδας

Αν κάποιος βγαίνει απόλυτα κερδισμένος από την πρόσφατη οικονομικο-πολιτική περιπέτεια της Ελλάδας είναι, χωρίς αμφιβολία, οι ΗΠΑ. Έτσι η δήλωση της κας Βικτώριας Νούλαντ, κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Αθήνα, ότι αισθανόταν ενθουσιασμένη ήταν οπωσδήποτε ειλικρινής. Προφανώς ήταν ικανοποιημένη και με τον εαυτόν της, καθώς είχε και η ίδια βάλει το χέρι της στην «ευτυχή» για τα αμερικανικά συμφέροντα κατάληξη του ελληνικού δράματος…

Οι ΗΠΑ, έχοντας εξασφαλίσει όλα τα ισχυρά, φανερά και αφανή, εργαλεία για την επιτυχία των σκοπών τους, κινήθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα με τρόπο περίτεχνο, αποφασιστικό, ενίοτε μακιαβελικό. Στο νέο «Μεγάλο Παιχνίδι», που παίζεται στην ευρασιατική ήπειρο, η αμερικανική αυτοκρατορία είχε εδώ και καιρό εξαπολύσει γενική αντεπίθεση. Κύριος στόχος της είναι η διατήρηση του συστήματος του μονοπολικού κόσμου, υπό την ηγεμονία της Ουάσιγκτον και των πανίσχυρων διεθνών κύκλων του παγκόσμιου κεφαλαίου που πορεύονται μαζί της –τουλάχιστον έως έναν βαθμό με κοινά συμφέροντα. Για την ευρωπαϊκή ήπειρο αυτό μεταφράζεται με το γνωστό δόγμα από ιδρύσεως ΝΑΤΟ: η Αμερική «μέσα», η Γερμανία «κάτω» και η Ρωσία «έξω»…

Ποιος, όμως, ο ρόλος της χρεωκοπημένης οικονομικά, αλλά σε κομβικό γεωπολιτικό σταυροδρόμι Ανατολής-Δύσης και Βορράς-Νότου, Ελλάδας; Ήδη από τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21^ου αιώνα, το ελλαδικό κράτος και ο ελληνισμός άρχισαν να μετατρέπονται σε προβληματικό κρίκο για τον αμερικανικό παράγοντα. Σειρά εξελίξεων, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο ευρύτερο περιβάλλον, αν δεν αδυνάτιζαν την αμερικανική επιρροή κινούνταν πάντως στην αντίθετη κατεύθυνση από τις επιδιώξεις των ΗΠΑ. Κάνοντας, λοιπόν, μια μικρή αναδρομή στο χρόνο θα δούμε ότι έως το 2009 οι Αμερικανοί διαπίστωναν για την Ελλάδα:

α. Την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτησή της από Γερμανία και το γερμανικό κεφάλαιο, η οποία είχε ενταθεί κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Σημίτη. Η κατάσταση γινόταν πιο περίπλοκη από την προσπάθεια του Βερολίνου να χειραφετηθεί από την αμερικανική κηδεμονία, επιδιώκοντας πέρα από οικονομικά και γεωπολιτικά κέρδη –σε συνδυασμό με τις αλματωδώς αυξανόμενες οικονομικές σχέσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία.  

β. Τα παραδοσιακά φιλορωσικά αισθήματα του ελληνικού λαού άρχισαν να αποκτούν πρακτική εφαρμογή, όταν η κυβέρνηση Καραμανλή προχώρησε σε συμφωνίες, στον τομέα της ενέργειας, με την Μόσχα. Η τελευταία, ας σημειωθεί, ότι επανέκαμπτε στα Βαλκάνια -μετά τον ντροπιαστικό για το κύρος της πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας- με σοβαρές φιλοδοξίες, που αν πραγματοποιούνταν θα άλλαζαν δια παντός τις γεωπολιτικές ισορροπίες.

γ. Το φιάσκο του βρετανο-αμερικανικού «σχεδίου Αννάν» στην Κύπρο, που οδήγησε σε πρόσκαιρη αναβολή  της εφαρμογής του στρατηγικού στόχου της Ουάσιγκτον για την υπαγωγή της Κύπρου σε καθεστώς μειωμένης κρατικής κυριαρχίας υπό νατοϊκή/αμερικανική ομπρέλα.   

δ. Την επιμονή της Αθήνας στην μη αποδοχή απαράδεκτων για τα ελληνικά συμφέροντα υποχωρήσεων στις σχέσεις της με την πΓΔΜ. Η ελληνική στάση, που κορυφώθηκε στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008, αποτελούσε τεράστιο εμπόδιο στον άλλον στρατηγικό στόχο της Ουάσιγκτον. Στον πλήρη έλεγχο, δηλαδή, των Βαλκανίων μέσω της ένταξης όλων των χωρών της χερσονήσου στο ΝΑΤΟ και της ακύρωσης κάθε ρωσικής παρουσίας, ιδιαίτερα στις ενεργειακές διαδρομές.   

Ερχόμενοι λοιπόν στο σήμερα, έπειτα από πάνω από έξι χρόνια κατακλυσμιαίων αλλαγών, το τοπίο είναι εντελώς διαφορετικό. Η Αθήνα είναι δεμένη γερά στο άρμα της αμερικανικής πολιτικής, ουσιαστικά «όργανό» της εντός της Ε.Ε., σε διαδικασία ψύχους των σχέσεων της με τη Ρωσία, ενώ και οι ίδιες οι ΗΠΑ έχουν αποκτήσει πια το φωτοστέφανο του σωτήρα της χώρας, χωρίς να έχουν δώσει ούτε ένα δολάριο! Αν αυτό δεν είναι επιτυχία, τότε τι είναι;

Οι βασικές κατευθύνσεις της παρέμβασης Πούτιν στο “Valdai Club” -2015

Κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνάντησης στο «Valdai International Discussion Club» μίλησαν, όπως ήταν φυσικό, κυρίως για τη Συρία και τον πόλεμο με το Χαλιφάτο. Και για πρώτη φορά σε αυτό το κλαμπ, που εξ αρχής ήταν προσανατολισμένο προς τη Δύση, δίπλα στον Πούτιν εμφανίστηκε ένας ηγέτης του Ιράν –σύμμαχος της Ρωσίας στη συριακή επιχείρηση και βασικός εταίρος στην υπόθεση της δημιουργίας μιας νέας, δίκαιης παγκόσμιας τάξης. 

Το ίδιο το θέμα της συνάντησης «Πόλεμος και Ειρήνη» έδωσε αφορμή στον Πούτιν να μιλήσει για το ότι, η πολεμική ορολογία ακούγεται τώρα πρακτικά σε όλες τις σφαίρες της ζωής –αλλά το όριο της χρήσης βίας στο τελευταίο τέταρτο του αιώνα ήδη εμφανώς μειώθηκε. Την ίδια ώρα, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, ο Πούτιν ήδη μιλούσε όχι προειδοποιητικά για μελλοντικές βαριές συνέπειες, αλλά ως κάποιος που συμμετέχει στη σύγκρουση. 

Αυτό φάνηκε και στην πιο οξεία φράση της ομιλίας του: «πριν από 50 χρόνια οι δρόμοι του Λένινγκραντ με έμαθαν έναν κανόνα: εάν υπάρχει απειλή, πρέπει εσύ να κτυπήσεις πρώτος». Αυτό ειπώθηκε για τη τρομοκρατική απειλή ενάντια στη Ρωσία, ότι είναι καλύτερο να την κτυπήσεις σε ξένο έδαφος, και να μη περιμένεις να έλθουν στο δικό σου –αλλά γίνεται αντιληπτό ότι είχε σχέση γενικά με τις γεωπολιτικές προκλήσεις, που εγείρονται ενώπιον της Ρωσίας. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι αύριο κιόλας θα κινηθούν φάλαγγες τεθωρακισμένως προς το Κίεβο ή θα αρχίσουμε να βομβαρδίζουμε το Αφγανιστάν –δείχνει, όμως, πως αισθάνεται ο ίδιος ο Πούτιν και η Ρωσία έπειτα από την Κριμαία και τη Συρία. Γι’ αυτό ο πρόεδρος μίλησε για τον πόλεμο ως ρεαλιστής –«η στρατιωτική δύναμη, παραμένει, και αναμφίβολα, θα είναι για πολύ καιρό ακόμη όργανο της διεθνούς πολιτικής. Καλό κακό, αυτή είναι η πραγματικότητα». Παράλληλα, ο πρόεδρος κριτικάρει την χρήση της με όποια αφορμή «μερικές φορές απλά έτσι, ώστε να υπενθυμίσει στον κόσμο, ποιος είναι το αφεντικό, το οποίο δεν σκέφτεται ούτε την νομιμότητα της χρήσης βίας ούτε τις συνέπειες χρήσης της, μη λύνοντας προβλήματα αλλά μόνον πολλαπλασιάζοντάς τα».

Οι χριστιανοί της ανατολικής Συρίας πολεμούν για την υπεράσπιση της γης και της ταυτότητάς τους

Χριστιανοί μαχητές της "Sotoro" στη πόλη Qamishli

Jean Azziz*

Τα ένοπλα μέρη στον πόλεμο της Συρίας περιλαμβάνουν το στρατό του καθεστώτος, διάφορες παρατάξεις της αντιπολίτευσης, το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), το Μέτωπο Αλ-Νούσρα και άλλες ομάδες, όπως επίσης τις ομάδες των Κούρδων, όπως το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν και τις ένοπλες ομάδες της κουρδικής αυτόνομης διοίκησης. Ωστόσο, μόνον ελάχιστοι γνωρίζουν ότι υπάρχει επίσης μια ένοπλη χριστιανική πολιτοφυλακή στη Συρία που μάχεται σε διάφορα μέτωπα, μαζί με όλες αυτές τις ομάδες, σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τις μικρότερες μειονότητες της Συρίας που απειλούνται με εξαφάνιση.

Το Αλ-Μόνιτορ πήρε συνέντευξη από τον Αλικάρ Ίσσα, έναν αξιωματούχο της χριστιανικής πολιτοφυλακής, που μίλησε σχετικά με την ένοπλη δύναμη που ανήκει. Μίλησε για τις επιτυχίες της ομάδας του και τις πλέον πρόσφατες ένοπλες συγκρούσεις, και επέμεινε ότι θεωρεί τον εαυτόν του πρώτα απ’ όλα Σύρο, και έπειτα Σύρο Ορθόδοξο.

Ο Ίσσα με υπερηφάνεια είπε ότι ανήκει σε μια γηγενή ομάδα που συγκροτήθηκε στη Συρία πριν από 2.000 χρόνια –πολύ πριν από τις άλλες μειονότητες της Συρίας- και ότι αυτό είναι που τον οδήγησε αυτόν και την πολιτοφυλακή του να πάρουν τα όπλα και να υπερασπιστούν τη ταυτότητά και τη γη τους.

Η πορεία των χερσαίων επιχειρήσεων στον πόλεμο της Συρίας

του Εβγένι Κρούτικωφ 

Η σύγκρουση στη Συρία πήρε κατά τόπους τον χαρακτήρα ενός πολέμου «όλοι εναντίον όλων», αλλά αυτό δεν εμποδίζει τα κυβερνητικά στρατεύματα, έχοντας τη βοήθεια της ρωσικής αεροπορίας, να επιτίθενται σε μια σειρά κομβικών σημείων. Άλλο ζήτημα, όμως, αν οι επιτυχίες τους είναι ακόμη μη διακριτές ή και αμφιλεγόμενες. Παρά το γεγονός ότι οι στρατηγικοί στόχοι του συριακού Γενικού Επιτελείου είναι αρκετά προφανείς, οι μέθοδοι της επίτευξής τους εγείρουν ενίοτε κάποια ερωτήματα.

ΧΑΛΕΠΙ: Μετά από αρκετές ημέρες σιωπής, που προκλήθηκε από την εσκεμμένη παύση της επίθεσης των κυβερνητικών δυνάμεων, η στρατιωτική δραστηριότητα επαναλήφθηκε ταυτόχρονα σε μερικές κομβικές περιοχές. Η νέα εξέλιξη ήταν τα γεγονότα γύρω από το Χαλέπι, όπου, για πρώτη φορά από την έναρξη της ρωσικής επιχείρησης, οι αντιμαχόμενες πλευρές ανάγλυφα απέδειξαν τι σημαίνει στην πράξη «ο πόλεμος όλων εναντίον όλων» και που καταλήγει.

Όλα άρχισαν όταν οι φιλοδυτικοί αντάρτες (η ονομασία είναι εντελώς συμβατική, καθώς ανάμεσά τους είναι και ισλαμιστές, που υποδύονται του «δημοκράτες» και μισο-μυθικοί «κοσμικοί φιλελεύθεροι») ήταν αναγκασμένοι να αναδιπλώσουν τις δυνάμεις τους με τη μεταφορά τμημάτων τους από την περιοχή του Χαλεπιού στο μέτωπο της Χομς, όπου η επίθεση του κυβερνητικού στρατού αν ήταν λίγο καλύτερα οργανωμένη θα μπορούσε και να τους είχε διαλύσει εντελώς.

What motivated Moscow to launch its military intervention in Syria?

Sotirios Dimopoulos

Russia's military intervention in Syria, although it had implicitly announced through the massive transfer of Russian weapons and military personnel to Syria, has provoked a worldwide impression. During the past decades, Russia, as well as Soviet Union, had maintained a rather cautious stance on the Middle Eastern affairs. The risky decision of Vladimir Putin of the mission of the Russian army on a battlefield, far from the “near abroad”, represents a substantial shift in the Russian foreign policy. In any case, this step undertaken by the Russian president will have a serious impact on the global balance of power.

However, what were the underlying motives behind this move, and what Putin seeks to obtain through Russian involvement in the Syrian bloody war?

Bellow, we summarize possible motives behind this decision. 

1.           The vital necessity to protect, at all costs, its military presence in the Eastern Mediterranean Region. So far, Assad’s regime is the only one that might ensure Russian unimpeded activity in the Middle East. But recently, this foothold was found on the verge of being lost, due to the rapid advance of Islamist armed groups. Both in central areas, dominating by Daesh, and in northwest part of country, where al-Qaeda affiliated groups are fighting against the Syrian government had gained significant positions at the expense of Syrian Arab Army (SAA). In August 2015, Islamic Factions “Al-Nusra Front”, “Jaish al-Fatah”(Army of Conquest) and other small groups, as well as the “Free Syrian Army”, well equipped by the West, Gulf countries and Turkey, threatened Latakia, where Alawites constitute the majority. Islamists could reach the Mediterranean coast in a few days. For the rebels, gaining access to the sea was a strategic goal, but for the Syrian president and for Russia it would constitute a disaster. Tartus, in Latakia governorate, is the site of the last official Russian military base, outside of the former Soviet Union area. So, for Moscow last option to defend its geostrategic interests in Syria remained to start a military intervention in the Syrian civil war, consisting mainly of air strikes not only against ISIS but also “al-Nusra Front” and the “Army of Conquest”. The strategic aim of Russian bombing is to enable SAA, Hezbollah and Iranian troops to repel Islamic groups away from Latakia and Hama –if possible conquering Idlib and Aleppo- and to seal the border with Turkey.

Η κρίσιμη κατάσταση στο Αφγανιστάν και ο ισλαμικός κίνδυνος στην Κ. Ασία

«Η κατάσταση στο Αφγανιστάν είναι σχεδόν κρίσιμη» δήλωσε ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη σύνοδο κορυφής της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) στο Καζακστάν. Τόνισε ότι ένας από τους στόχους των τρομοκρατών αποτελεί η διείσδυσή τους στην Κεντρική Ασία. Και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για ένα τέτοιο σενάριο. Ποια είναι η απειλή που έρχεται από το Αφγανιστάν;  Σε ποιόν θα στηριχθούμε στο αφγανικό κενό εξουσίας; Και τι θα γίνει εάν το κτύπημα θα έλθει μέσω του Τουρκμενιστάν;

«Η κατάσταση επιδεινώθηκε έπειτα από το γεγονός της κατάληψης από τους Ταλιμπάν, έπειτα από 14 χρόνια αμερικανικής κατοχής, μιας από τις μεγάλες πόλεις του Αφγανιστάν, της Κουντούζ, η οποία βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της χώρας, πλησίον των συνόρων με την Κεντρική Ασία, με το Τατζικιστάν» είπε στη Pravda.Ru ο Βιατσεσλάβ Μπιελοκρενίτσκι, δρ. ιστορικών επιστημών, επικεφαλής του Κέντρου Μελετών των χωρών της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. «Έπειτα από πολυήμερες μάχες, στις οποίες συμμετείχαν αμερικανικές δυνάμεις, οι Ταλιμπάν υποχώρησαν από την πόλη, αλλά συνεχίζουν να ελέγχουν σημαντικό τμήμα των γειτονικών περιοχών και μάχονται για τον έλεγχο περίπου του ενός τετάρτου όλης της χώρας».

Ο Μπιελοκρενίτσκι σημείωσε ότι οι Ταλιμπάν (ισλαμιστικό κίνημα που εμφανίστηκε στο Αφγανιστάν μεταξύ των Παστούνι το 1994) ξεκίνησε εντατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις και στον νότο της χώρας –εκεί όπου η επιρροή του ήταν πάντοτε αναμφισβήτητη. Επιπλέον στο Αφγανιστάν άρχισαν να ενισχύονται οι ομάδες που ορκίζονται πίστη στο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ). Αυτές δρουν και στο βορρά, στα σύνορα με το Τουρκμενιστάν. Εκεί, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Καζαχστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, το τελευταίο διάστημα έλαβαν χώρα διασυνοριακές συγκρούσεις.

Ρωσσία και Υπερκαυκασία

Η πολυεθνική και πολυθρησκευτική περιοχή του Καυκάσου και της Υπερκαυκασίας διατηρεί για αιώνες την κομβική γεωστρατηγική της σημασία. Σταυροδρόμι, που συναντώνται η Μέση Ανατολή με τις ρωσσικές στέππες και η Κεντρική Ασία με την Εγγύς Ανατολή και κατ΄επέκταση την Ευρώπη, αποτελούσε πάντοτε «μήλον της έριδος» εξωκαυκάσιων δυνάμεων. Για αιώνες, ευρισκόμενη ανάμεσα σε τρεις δυνάμεις -τη Ρωσσία, τη Τουρκία και την Περσία- επηρεάστηκε καταλυτικά από τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και την ισορροπία ισχύος. Οι βασικές γεωπολιτικές συντεταγμένες που διαμόρφωσαν την ιστορική εξέλιξη της ευρύτερης περιφέρειας συνεχίζουν σε γενικές γραμμές να υφίστανται και σήμερα. Μάλιστα, τη δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στην εν λόγω περιοχή οφείλουμε να την εντάξουμε στο γενικό πλαίσιο των ραγδαίων ανακατατάξεων που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια στη ζώνη που ξεκινά από την Βαλτική και την Ουκρανία και καταλήγει στις εύφλεκτες εστίες του αραβικού κόσμου. Στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσσίας, όπου είναι έντονες οι εθνοτικές αντιθέσεις, ισχυρό το Ισλάμ και μεγάλος ο ενεργειακός πλούτος, ο «ψυχρός πόλεμος» Ουάσιγκτον-Μόσχας ίσως να μη διακόπηκε ποτέ.

Τα εδάφη των τριών κρατών της Υπερκαυκασίας –Γεωργία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν- υπήρξαν περιφέρειες της ρωσσικής αυτοκρατορίας και στη συνέχεια της Σοβιετικής Ένωσης, από τις αρχές του 19^ου αιώνα μέχρι και το 1991. Η ένταξή τους στο ρωσσικό κράτος ήταν το αποτέλεσμα είτε των ρωσσο-περσικών (Αζερμπαϊτζάν) και ρωσσο-τουρκικών (Αρμενία) πολέμων, είτε μονομερούς ρωσσικής ενέργειας (Γεωργία), με την δικαιολογία της περσικής απειλής. Η αποδοχή της νέας κατάστασης υπήρξε διαφορετική στους λαούς της Υπερκαυκασίας. Οι Αρμένιοι βρήκαν στη Ρωσσία τη δύναμη που τους έδινε την ελπίδα να πετύχουν την εθνική τους ολοκλήρωση, αλλά και καταφύγιο από τις απηνείς διώξεις των Τούρκων. Οι Γεωργιανοί με τη σειρά τους, αν και χριστιανοί, δεν έπαψαν να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους. Ο ίδιος ο Στάλιν συμμετείχε ενεργά ως μαθητής στο πατριωτικό γεωργιανό κίνημα, πριν ενταχθεί στους σοσιαλδημοκράτες. Παράλληλα, όμως, η συμπόρευση με το ρωσσικό κόσμο ωφέλησε πολλαπλά -οικονομικά, πολιτισμικά, κοινωνικά- τους λαούς της Υπερκαυκασίας.

Η πίσω πλευρά του νεο-οθωμανισμού

 

Τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου έπειτα από σκληρές μάχες κυβερνητικά στρατεύματα της Συρίας απελευθέρωσαν την πόλη Ντουμπ-ελ-Αχμάρ, βορείως της κοιλάδας Ελ-Γκαμπ, η οποία έμελλε να γίνει το τελευταίο καταφύγιο για μερικές δεκάδες αντικαθεστωτικών μαχητών. Από τη λυσσαλέα αντίσταση των μαχητών γινόταν κατανοητό ότι δεν είχαν πλέον καμία διέξοδο διαφυγής.

Η Τουρκία έπειτα από την αιματηρή τρομοκρατική επίθεση σε συλλαλητήριο υπέρ του τερματισμού της σύγκρουσης μεταξύ του PKK και της κυβέρνησης της Άγκυρας, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 97 ανθρώπων και τον τραυματισμό 160, πήρε την απόφαση να κλείσει τα σύνορα για τους λεγόμενους «αντάρτες», και, σύμφωνα με κάποια τουρκικά ΜΜΕ, οι στρατιωτικές της δυνάμεις ξεκίνησαν την ναρκοθέτηση των τουρκο-συριακών συνόρων.

Η Άγκυρα προφανώς φοβάται, διότι στο στρατόπεδο προσφύγων δίπλα από το Ρεϊχανλί στην επαρχία Χατάι, πλησίον των συριακο-τουρκιών συνόρων, εκπαιδεύονται μαχητές, που πολεμούν  στο πλευρό της Ντζαμπχάτ αλ-Νούσρα - οργάνωση που έχει κηρυχθεί ως τρομοκρατική σε όλο τον κόσμο- όπως αποδεικνύουν και τα έγγραφα (στμ. ταυτότητες προσφύγων από το συγκεκριμένο στρατόπεδο, στα τουρκικά, φωτ.) που βρέθηκαν επάνω στους σκοτωμένους μαχητές στο Ντουμπ-ελ-Αχμάρ. Και τώρα, μετά την αντεπίθεση του συριακού στρατού, αυτοί οι μαχητές προσπαθούν να διεισδύσουν και πάλι στις ασφαλείς περιοχές της Τουρκίας.

Τι ώθησε τη Μόσχα σε στρατιωτική επέμβαση στη Συρία;

Η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία, παρά το ότι είχε εμμέσως αναγγελθεί με τη μαζική μεταφορά ρωσικού οπλισμού αλλά και προσωπικού, δεν παύει να προκαλεί εντύπωση. Ο ρωσικός, όπως και ο σοβιετικός, παράγοντας για δεκαετίες διατηρούσε μια μάλλον συγκρατημένη στάση για τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή. Η ριψοκίνδυνη, επομένως, απόφαση του Πούτιν να κινηθεί στρατιωτικά τόσο μακριά από το «εγγύς εξωτερικό» συνιστά μια μεγάλη στροφή για τη ρωσική εξωτερική πολιτική. Το γεγονός αυτό από μόνο του θα έχει, σε κάθε περίπτωση, συνέπειες στην παγκόσμια ισορροπία ισχύος. Τι ώθησε όμως τον Ρώσο πρόεδρο στο να κάνει αυτό το βήμα, και τι θέλει να κερδίσει μέσω της στρατιωτικής εμπλοκής της Ρωσίας στον σκληρό συριακό πόλεμο; Συνοπτικά θα μπορούσαμε να παραθέσουμε κάποιους από τους λόγους που βάρυναν στην τελική επιλογή της ανοιχτής επίθεσης εναντίον των ισλαμιστών.  

1. Η ανάγκη να διατηρηθεί, πάση θυσία, ρωσική στρατιωτική δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο. Το καθεστώς Άσαντ είναι το μοναδικό που μπορεί να εξασφαλίσει τη συνέχεια της ρωσικής παρουσίας. Και αυτή η συνθήκη τέθηκε σε άμεσο κίνδυνο το προηγούμενο διάστημα λόγω της γοργής προέλασης των ισλαμιστικών οργανώσεων. Τόσο στις κεντρικές περιοχές της χώρας το «Ισλαμικό Κράτος» όσο και στο βορειοδυτικό τμήμα τα παρακλάδια της Αλ–Κάιντα προωθούνταν συνεχώς. Οι οργανώσεις «Μέτωπο Αλ-Νούσρα», «Στρατός της Κατάκτησης», «Λίβα Σουχάντα Αλ-Ισλάμ», καθώς και άλλες μικρότερες ομάδες, αλλά και ο «Ελεύθερος Συριακός Στρατός», εξοπλισμένες από τη Δύση, έφθασαν εντός της επαρχίας της Λαττάκειας, και απείλησαν με κατάληψη όλη την περιοχή των Αλαουιτών, όπου βρίσκεται και η ρωσική ναυτική βάση στη Ταρτούς. Ως εκ τούτου, οι βομβαρδισμοί, στην πρώτη φάση του πολέμου, είναι εντατικοί σε στόχους βορείως της Λαττάκειας και της Χάμα, ώστε να υποβοηθείται η προώθηση του συριακού στρατού, της Χεζμπολλάχ και των Ιρανών. Χωρίς, λοιπόν, την επέμβαση της Ρωσίας ο Άσαντ, αργά ή γρήγορα, θα είχε πέσει και η απώλεια για τα ρωσικά συμφέροντα θα ήταν οδυνηρή και μόνιμη. Όποια και αν θα ήταν η επόμενη ημέρα στη Συρία, έπειτα από μια τέτοια εξέλιξη, η Μόσχα θα έμενε εκτός νυμφώνος.