36 χρόνια μετά την επανάσταση, που βρίσκεται σήμερα το Ιράν;

 

του Σεγιέντ Χοσσεΐν Μουσαβιάν*

Το 1979 το ιρανικό έθνος ανέτρεψε το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ καθεστώς του Παχλαβί, τερματίζοντας μια σχεδόν 2.500 χρόνων μοναρχική εξουσία, και στις 11 Φεβρουαρίου (στμ. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 10.2) θα γίνουν συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα για την επέτειο της ισλαμικής επανάστασης. Στα 36 χρόνια από τις μαζικές διαμαρτυρίες που εξεδίωξαν την μοναρχία από το Ιράν, η χώρα έχει παλέψει με τεράστιες προκλήσεις. Μετά την εγκαθίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, μέσω ενός λαϊκού δημοψηφίσματος, το Ιράν πέρασε μια περίοδο μιας χαοτικής αστάθειας, με διάφορες ένοπλες ομάδες να υπονομεύουν την νέα κυβέρνηση. Εν μέσω αυτής της ρευστής κατάστασης, στο Ιράν εισέβαλε το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν, του οποίου ο στρατός στηριζόταν από τις περισσότερες παγκόσμιες δυνάμεις. Ενάντια σε αυτήν την επίθεση οι Ιρανοί από όλα τα κοινωνικά στρώματα υπερασπίστηκαν τη χώρα τους.

Έπειτα από τον καταστροφικά δαπανηρό πόλεμο –κατά τη διάρκεια του οποίου εκατοντάδες χιλιάδες Ιρανών και Ιρακινών έχασαν τη ζωή τους, πολλοί από τον καταιγισμό των χημικών όπλων του Σαντάμ- η χώρα άρχισε την επίπονη διαδικασία της ανοικοδόμησης. Κάθε προσπάθεια προς μια ταχεία ανάκαμψη, ωστόσο, δεχόταν τα κτυπήματα από τις αυξανόμενες δυτικές κυρώσεις, καθώς μια σαφής και επίμονη στρατηγική πιέσεων εναντίον του Ιράν ήταν ολοφάνερα σε πλήρη εφαρμογή. Από τότε, οι εντάσεις του Ιράν με τη Δύση έχουν δυστυχώς περαιτέρω κλιμακωθεί και η χώρα έχει αντιμετωπίσει λίγο-πολύ ολομέτωπο οικονομικό πόλεμο, ο οποίος συνοδεύτηκε από πολυάριθμες μυστικές επιθέσεις, υπό τη μορφή δολοφονιών, βομβιστικών επιθέσεων ακόμη και κυβερνοεπιθέσεων. Εντούτοις, παρ΄ όλες αυτές τις κρίσεις, το Ιράν επιμένει.

Βγήκε από τον ιρανο-ιρακινό πόλεμο χωρίς να παραδώσει ούτε μια σπιθαμή εδάφους του, παρά την ολόπλευρη επίθεση παγκόσμιων υπερδυνάμεων και ακόμη αραβικών κρατών της περιοχής. Αυτό, μάλιστα, το έκανε χωρίς να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα, ακόμη και εάν είχε την δυνατότητα, καθώς έχει υπογράψει όλες τις συμβάσεις για τα όπλα μαζικής καταστροφής.

Το Ιράν έχει από τότε καταφέρει να γίνει μια από τις λίγες χώρες που διατηρούν ανεξάρτητη πολιτική ασφάλειας και καλλιεργεί μια ατμόσφαιρα κοινωνικο-οικονομικής αυτάρκειας σε ένα έθνος που κάποτε ήταν απίστευτα εξαρτημένο από εξωτερικές δυνάμεις.

Από την ισλαμική επανάσταση του 1979, το Ιράν έχει πετύχει αξιοσημείωτη πρόοδο σε πολλούς τομείς. Από το 1980 έως το 2012, ο Δείκτης της Ανθρώπινης Ανάπτυξης  -ο οποίος λαμβάνει υπ’ όψιν τη διάρκεια ζωής, την πρόσβαση στην εκπαίδευση και το βιοτικό επίπεδο- αυξήθηκε κατά 67%, με ρυθμό αύξησης που είναι διπλάσιος από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Καθώς από το 2012 ο Δείκτης αυτός βρέθηκε στο 0,742, η χώρα βρίσκεται στην «υψηλή κατηγορία ανθρώπινης ανάπτυξης». Η πρόσβαση στο ηλεκτρικό ρεύμα και η παροχή νερού στις αγροτικές περιοχές, το προσδόκιμο ζωής, η παιδική θνησιμότητα και η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Το ποσοστό του εγγράμματου πληθυσμού που ήταν στο 36% το 1976 -και μόλις 25% στις γυναίκες-, είναι σήμερα στο 99% σε άνδρες και γυναίκες στις ηλικίες 15-24. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν ήταν ποτέ τόσο ανοιχτή για τον ιρανικό πληθυσμό όσο σήμερα, με πάνω από 2 εκατομμύρια φοιτητές στα πανεπιστήμια, και πάνω από 60% από αυτούς είναι γυναίκες.        

Το Ιράν έχει επίσης πετύχει πολλά επιτεύγματα στο χώρο των επιστημών: έχει κυριαρχήσει με δικούς της επιστήμονες στο τομέα της πυρηνικής ενέργειας και συγκαταλέγεται στις 10 κορυφαίες χώρες στην έρευνα των βλαστικών κυττάρων και της κλωνοποίησης, στις 20 κορυφαίες χώρες της νανοτεχνολογίας, της χημείας, της ιατρικής, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των μαθηματικών. Είναι 9^η χώρα παγκοσμίως με ολοκληρωμένο διαστημικό πρόγραμμα που θέτει με επιτυχία δορυφόρους σε τροχιά. Είναι η 1^η  παραγωγός παγκοσμίως στα εμφυτεύματα ματιού. Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, το Ιράν σήμερα είναι αυτάρκες στην κατασκευή υποβρυχίων, ελικοπτέρων, μαχητικών αεροπλάνων, πυραύλων και αρμάτων μάχης.  

Ασφαλώς, το Ιράν έχει να διανύσει πολύ δρόμο μέχρι να δημιουργήσει μια καλύτερη κοινωνία για όλους τους Ιρανούς. Η κατάσταση στα ανθρώπινα δικαιώματα έχει αναμφίβολα πολλά περιθώρια μεγάλων βελτιώσεων. Η χώρα επίσης μαστίζεται από τη διαφθορά, με τον αντι-πρόεδρο της κυβέρνησης του Χασάν Ρουχάνι να έχει πει ότι κατά την περίοδο του Αχμαντινετζάντ σημειώθηκε η διαφθορά «του αιώνα». Υψηλά επίπεδα πληθωρισμού, ανεργίας και μιας διογκωμένης γραφειοκρατίας έχουν συμβάλει στην φυγή εγκεφάλων και στην μετανάστευση πολλών μορφωμένων Ιρανών.

Η πολιτική ζωή του Ιράν επίσης είναι υπερβολικά έντονη και αντιπαραγωγική με τη φαγωμάρα φατριών, με σχεδόν όλους τους προηγούμενους πρωθυπουργούς να έχουν κατηγορηθεί ή να έχουν ταπεινωθεί, και η αξιοπιστία τους να έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση από τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Αυτή η εσωτερική πολιτική διαπάλη έχει καταπιεί μερικούς από τους πιο επιφανείς μαθητές της επανάστασης.

Ωστόσο, με όλα της τα ελαττώματα, η Ισλαμική Επανάσταση του Ιράν παραμένει μια πολιτική πραγματικότητα. Έχει στέρεα κα βαθιές ρίζες στο Ιράν και τώρα διατηρεί ουσιαστική επιρροή σε όλη τη Μέση Ανατολή. Μετά από 36 χρόνια, ξεπερνώντας αυτά που πολλοί θεωρούσαν ως ανυπέρβλητα εμπόδια, το Ιράν παραμένει ένα ισχυρό και σταθερό κράτος. Αυτό μαρτυρά μια εντυπωσιακή κρατική οργάνωση, αποδεικνύει την ανάγκη της αυτοσυγκράτησης μεταξύ των χωρών της περιοχής και της Δύσης και ότι αυτό το κράτος είναι εδώ για να μείνει.                            

*Ο πρέσβυς Seyed Hossein Mousavian είναι ερευνητής στο Princeton’s Woodrow Wilson School και πρώην εκπρόσωπος του Ιράν στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Είναι συγγραφές του βιβλίου «Το Ιράν και οι ΗΠΑ: Μια εκ των έσω ματιά στο αποτυχημένο παρελθόν και ο δρόμος προς την ειρήνη»  

Πηγή: http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/02/iran-revolution-anniversary-islamic-republic-education.html?utm_source=Al-Monitor+Newsletter+%5BEnglish%5D&utm_campaign=a83eb40837-February_11_2015&utm_medium=email&utm_term=0_28264b27a0-a83eb40837-102353561#

Απόδοση στα ελληνικά: Σωτήρης Δημόπουλος