Η επόμενη ημέρα των εκλογών στη Βουλγαρία

του Νικίτα Κοβαλένκο

Παρά την νίκη του φιλοευρωπαϊκού κόμματος GERB, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας στην Βουλγαρία δεν προκάλεσαν ενθουσιασμό στην Ε.Ε. Αντιλαμβάνονται με τι όγκο προβλημάτων θα έλθει αντιμέτωπος ο Μπόικο Μπορίσωφ, στην προσπάθειά του να σχηματίσει μια κυβέρνηση συνασπισμού.

Στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη Βουλγαρία την νίκη την κέρδισε το φιλοευρωπαϊκό κόμμα «Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας» (GERB) του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσωφ. Έτσι, έπειτα από δύο εθελούσιες εξόδους από την εξουσία, ο «αβύθιστος» Μπορίσωφ μπορεί ήδη για τρίτη φορά να ηγηθεί μιας κυβέρνησης. Κι αυτό παρά την εντυπωσιακή αύξηση των ευρωσκεπτικιστικών διαθέσεων στη χώρα, η οποία έφερε στη θέση του προέδρου, τον Νοέμβριο του 2016, τον φιλορώσο Ρούμεν Ράντεφ.

Μερικά αμερικανικά ΜΜΕ υποδέχθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό την επιτυχία του Μπορίσωφ. Ιδιαίτερα οι «New York Times» θεώρησαν ότι αυτή ήταν μια νίκη της Ε.Ε. Η εφημερίδα χαρακτήρισε τα αποτελέσματα των εκλογών ως απογοήτευση για τον Βλαδίμηρο Πούτιν, που επιδιώκει, σύμφωνα με τους Αμερικανούς, να χρησιμοποιήσει τις εσωτερικές αντιθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να ενισχύσει την επιρροή του στα κράτη της «Ενωμένης Ευρώπης».

Τέτοιου είδους δηλώσεις εξηγούνται με το ότι ο κύριος ανταγωνιστής του GERB, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Βουλγαρίας (ΣΚΒ), το οποίο είναι ο διάδοχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βουλγαρίας, ήλθε δεύτερο. Ήταν μάλιστα το Σοσιαλιστικό Κόμμα που υποστήριξε την υποψηφιότητα του Ράντεφ για την προεδρία του Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους. Το κόμμα επανειλημμένως έχει εκφράσει την επιθυμία του για σύσφιξη των σχέσεων με τη Ρωσία και την άρση των αντιρωσικών κυρώσεων. Την ίδια ώρα  ο πεπεισμένος ευρω-οπτιμιστής Μπορίσωφ υποστήριξε ενεργά την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Μόσχας. 

Πράγματι, λοιπόν, υπ’ αυτές τις συνθήκες η νίκη του Μπορίσωφ δεν είναι ένας λόγος για να χαίρονται τα δυτικά ΜΜΕ; Εντούτοις, οι Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι στις δικές τους εκτιμήσεις, για κάποιο λόγο, αποδείχθηκαν πολύ πιο συγκρατημένοι από τους Αμερικανούς συναδέλφους τους. Για παράδειγμα, η EURACTIV, ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα των εκλογών, δεν είχε συναισθηματικές εξάρσεις, επικεντρώνοντας περισσότερο στην πραγματική έκθεση της κατάστασης. Συγκεκριμένα, αν και η έκδοση υποδέχθηκε θετικά την νίκη του Μπορίσωφ, σημείωσε ότι τον ηγέτη του GERB τον περιμένουν πολύ δύσκολες συνομιλίες για το σχηματισμό κυβέρνησης.

Ας δούμε, επομένως, πως διαμορφώθηκε η κατάσταση. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα στο βουλγαρικό κοινοβούλιο εισέρχονται 5 πολιτικές δυνάμεις: το GERB, με το 32,7% των ψήφων, το Σοσιαλιστικό Κόμμα με 27,2%, ο εθνικιστικός συνασπισμός «Ενωμένοι Πατριώτες», με 9,1%, το κόμμα που εκφράζει τα συμφέροντα της τουρκικής εθνικής μειονότητας «Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες», με 8,9%, και το λαϊκίστικο κόμμα «Βόλια», με 4,2%. Αντιστοίχως, οι 240 έδρες στην βουλή κατανέμονται περίπου ως εξής: GERB 96, ΣΚΒ 79, «Ενωμένοι Πατριώτες» 27, «Κίνηση για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες» 26 και «Βόλια» 12.

Όπως φαίνεται, η απόσταση του κόμματος του Μπορίσωφ από τους Σοσιαλιστές δεν είναι καθόλου μεγάλη. Εκτός αυτού, σε σύγκριση με τις εκλογές του 2014 η δύναμη του GERB δεν άλλαξε,την ώρα που το Σοσιαλιστικό Κόμμα σχεδόν διπλασίασε τα ποσοστά του (είχε 15,4%). Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι το GERB δεν κατόρθωσε να κερδίσει την αυτοδυναμία στο κοινοβούλιο (απαιτούνται 121 βουλευτές). Ως εκ τούτου, ο Μπορίσωφ πρέπει να προχωρήσει σε κυβέρνηση συνασπισμού. Σε διαφορετική περίπτωση ηεντολή σχηματισμού κυβέρνησης δίδεται στο δεύτερο κόμμα. Εδώ βρίσκεται και όλη η δυσκολία της κατάστασης. Ποιες μπορούν να είναι οι παραλλαγές αυτών των συνασπισμών;

Η πλέον απλή αλλά και λιγότερο εφικτή είναι η μεγάλη συμμαχία του GERB με το ΣΚΒ. Ωστόσο, αυτή την πιθανότητα την απέρριψε η επικεφαλής των σοσιαλιστών Κορνηλία Νίνοβα: «Δεν θα συμμετάσχουμε σε μια κυβερνητική συμμαχία με το GERB, αν δεν μπορέσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση και πάρουμε εμείς την εντολή, τότε θα προσπαθήσουμε να σχηματίσουμε κυβέρνηση». Άλλη πιθανή σύνθεση είναι ο σχηματισμός κυβέρνησης του GERB με το φιλοτουρκικό ΚΔΕ.Όμως αυτό την εκδοχή την έχει απορρίψει ο ίδιος Μπορίσωφ. Κατά συνέπεια, μοναδικό δυνατό σενάριο παραμένει η συμμαχία του GERB με τους «Ελεύθερους Πατριώτες» και με τη συμμετοχή ή μη του «Βόλια».

Το «Βόλια» είναι μια λαϊκιστική πολιτική δύναμη, που έχει ως επικεφαλής τον επιχειρηματία Βέσελιν Μαρέσκι, τον οποίο αποκαλούν «Βούλγαρο Ντόναλντ Τραμπ». Έχει πατριωτικές θέσεις και καλεί σε απαλλαγή από «τα σκουπίδια του διεφθαρμένου πολιτικού κατεστημένου», σε αυστηρό έλεγχο της μετανάστευσης και σε προσέγγιση με τη Ρωσία.  Έχει εκφράσει την ετοιμότητά του να συμμετάσχει στο κυβερνητικό σχήμα, με την προϋπόθεση ότι το κόμμα του θα λάβει τη θέση του υπουργού Οικονομικών.

Ο Βούλγαρος πολιτικός αναλυτής, επικεφαλής του κέντρου «Ευρασία» στη Σόφια, δρ. φιλοσοφικών και πολιτικών επιστημών, Πέτκο Γκάντσεφ δήλωσε στην εφημερίδα Vzgliad, ότι ο Μαρέσκι είναι ένα πρόσωπο με σκοτεινό παρελθόν: «Εμπορευόταν λαθραίο πετρέλαιο, έλεγαν, και συνδεόταν με ισλαμιστές. Η είσοδός τους στη βουλή είναι ένας παραλογισμός». Ωστόσο, λόγω της μικρού αριθμού των εδρών το «Βόλια» δεν μπορεί να έχει αποφασιστικό ρόλο στον σχηματισμό της κυβέρνησης.

Πολύ πιο σημαντικός θα είναι αυτός των «Ενωμένων Πατριωτών». Πρόκειται για την ένωση τριών δεξιών κομμάτων: του «Βουλγαρικού Εθνικού Κινήματος», του «Εθνικού Μετώπου Βουλγαρίας» και του «Ατάκα». Οι ενωμένοι Πατριώτες υποστηρίζουν εθνικιστικές και αντι-ισλαμικές θέσεις, και έχουν σκληρή αντιμεταναστευτική ρητορική. Συγκεκριμένα, το κίνημα αυτό κατά τη διάρκεια των εκλογών διοργάνωσε δράσεις παρεμπόδισης εισόδου στη χώρα όσων Τούρκων, οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει από τη Βουλγαρία στη Τουρκία αλλά διατηρούν την βουλγαρική υπηκοότητα, ήθελαν να ψηφίσουν. Επιπλέον, οι «Ενωμένοι Πατριώτες» υποστηρίζουν προστατευτικά μέτρα για την βουλγαρική οικονομία και την ανεξαρτησία στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή, στην ουσία είναι κόμμα ευρωσκεπτικιστικό.

Ο πρόεδρος του Βουλγαρικού Ευρασιατικού Ινστιτούτου Γεωπολιτικής και Οικονομίας ΠλάμενΜιλέτκωφ δήλωσε στην εφημερίδα Vzgliad ότι ο Μπορίσωφ θα προσπαθήσει να σχηματίσει συμμαχική κυβέρνηση με του «Ενωμένους Πατριώτες» και το «Βόλια». Ανάλογη άποψη έχει και ο Πέτκο Γκάντσεφ, ο οποίος υπογράμμισε ότι «πρόκειται γιαμια παράταιρη σύνθεση. Θα αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα, διότι όλοι θα προωθούν τις δικές τους απαιτήσεις. Επιπλέον, οιΕνωμένοι Πατριώτες είναι κανονικοί εθνικιστές, τους οποίους η Ε.Ε. δεν τους αποδέχεται. Η διαδικασία θα είναι πολύ σύνθετη. Αλλά εκτός από αυτά τα δύο κόμματα, κανείς άλλος δεν πάει σε συνομιλίες με το GERB».

Ακόμη και εάν σχηματίσει μια τέτοια κυβέρνηση ο Μπορίσωφ θα είναι πολύ δύσκολο να προωθήσει τις θέσεις του, καθώς θα πρέπει να λάβει υπόψη και τη γνώμη των εθνικιστών, δηλαδήευρωσκεπτικιστικές και εθνικιστικές απόψεις, που δεν έχουν καμία σχέση με τις δική του πολιτική. Ο Μπορίσωφ σε μια τέτοια περίπτωση θα δεχθεί διπλή πίεση και από την πλευρά του προέδρουΡάντεφ και των νεόκοπων κυβερνητικών του εταίρων. Συνεπώς, είναι απίθανο μια τέτοια κυβέρνηση να είναι βιώσιμη Έτσι, μπορεί σύντομα να έχουμε και πάλι παραίτηση της κυβέρνησης και προκήρυξη νέων εκλογών.

Ο ΠλάμενΜιλέτκωφ πιστεύει ότι στα τέλη του τρέχοντος έτους πρέπει ν αναμένουμε μαζικές κοινωνικές διαμαρτυρίες εναντίον της κυβέρνησης του Μπορίσωφ, εφόσον αυτή σχηματιστεί. «Το επόμενο χρόνο, ή και το φθινόπωρο αυτού του χρόνου, μπορεί να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές. Ο Μπορίσωφ ήδη δύο φορές έγινε πρωθυπουργός, αλλά ούτε μια δεν ολοκλήρωσε τη θητεία του αλλά παραιτήθηκε».

Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι εκλογές συνοδεύτηκαν από πολυάριθμες παραβιάσεις της διαδικασίας. Μάλιστα, πολύ διαδεδομένο ήταν το φαινόμενο της εξαγοράς της ψήφου, σε ποσοστό ίσως και 15% επί του συνόλου. Η τιμή για το κάθε ψηφοδέλτιο κυμάνθηκε από 15 έως 100 ή και περισσότερα ευρώ. «Το GERB είναι το κόμμα των υπαλλήλων και της καταστολής. Επέβαλαν σε πολίτες να το ψηφίσουν. Ακόμη και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις ασκήθηκε διοικητική πίεση, ώστε να επιβάλουν στους συνεργάτες τους να ψηφίσουν το κόμμα του Μπορίσωφ» τόνισε ο ΠλάμενΜιλέτκωφ και ο Πέτκο Γκάτσεφ πρόσθεσε ότι«η προσέλευση στις κάλπες έφτασε το 51% δηλαδή ο μισός πληθυσμός δεν πήρε καν μέρος στις εκλογές». 

Πηγή: https://vz.ru/world/2017/3/27/863741.html