της Ol'ga Samofalova
Η οργάνωση των Ταλιμπάν, που χαρακτηρίζεται από τον ΟΗΕ ως τρομοκρατική, μπορεί να πετύχει μια γεωπολιτική και οικονομική ανατροπή, εάν καταφέρει την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν προς την Ινδία και το Πακιστάν μέσω της επικράτειάς του Αφγανιστάν. Το έργο συζητιέται για δεκαετίες, αλλά δεν προχώρησε ποτέ, αν και είναι επωφελές για κάθε ένα από τα συμμετέχοντα μέρη. Ακόμη και η Ρωσία, που δεν έχει καμία άμεση σχέση, θα μπορούσε να έχει συμμετοχή.
Συγκεκριμένα, οι Ταλιμπάν συμφώνησαν με τις αρχές του Τουρκμενιστάν να κατασκευάσουν τον αγωγό φυσικού αερίου TAPI (Τουρκμενιστάν-Αφγανιστάν-Πακιστάν-Ινδία), καθώς και τη γραμμή ηλεκτρικής ενέργειας TAP (Τουρκμενιστάν-Αφγανιστάν-Πακιστάν) και να επεκτείνουν τη σιδηροδρομική γραμμή από το Τουρκμενιστάν στο Αφγανιστάν. Επιπλέον, υπόσχονται να ξεκινήσουν τις εργασίες για τον αγωγό φ.α. τον Μάρτιο του 2022, δήλωσε το αφγανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο αγωγός φυσικού αερίου TAPI θα έχει χωρητικότητα 33 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φ.α. ετησίως. Το πεδίο άντλησης του φ.α. είναι το Τουρκμενικό πεδίο "Galkynysh". Θα περάσει από το Αφγανιστάν (Χεράτ και Κανταχάρ) και το Πακιστάν (Κέτα και Μουλτάν) μέχρι την Ινδία (Φαζίλκα). Το κόστος του έργου υπολογίζεται στα 8-10 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι Ταλιμπάν παρείχαν ακόμη και εγγυήσεις για την ασφάλεια των κατασκευών.
Η κατασκευή του αγωγού φ.α. TAPI είναι ένα μακροχρόνιο έργο. Η εφαρμογή του συζητείται από το 1995, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει καταστεί δυνατό να ξεκινήσει.
Μπορούν οι Ταλιμπάν, που κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν, να αλλάξουν πραγματικά την κατάσταση; «Η ολοκλήρωση της κατασκευής και η έναρξη του αγωγού φ.α. TAPI είναι σημαντικές για καθένα από τα εμπλεκόμενα μέρη, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Το ίδιο το γεγονός της υλοποίησης αυτού του έργου για τους Ταλιμπάν λειτουργεί ως σημαντικός δείκτης που σχετίζεται με την άνοδό τους στην εξουσία. Αυτό το έργο μπορεί να αποτελέσει μια πραγματική ανατροπή των δεδομένων, καθώς το έργο θα υλοποιηθεί μόνο με την έλευση της νέας εξουσίας, ενώ πριν έρθουν στην εξουσία οι Ταλιμπάν, η κατασκευή του αγωγού φ.α. είχε σταματήσει», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Οικονομικής Θεωρίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Πλεχάνοφ Όλεγκ Τσερεντνίτσενκο.Σύμφωνα με τον ίδιο, η υλοποίηση αυτών των σχεδίων θα δώσει στη νέα κυβέρνηση σαφές πολιτικό κεφάλαιο και θα βοηθήσει στην αναγνώριση της νομιμότητάς της τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ως εκ τούτου, οι Ταλιμπάν θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να δρομολογήσουν τον αγωγό φ.α., τη γραμμή ηλεκτρικής ενέργειας και τον σιδηρόδρομο.
Υπάρχουν επίσης σαφή οικονομικά οφέλη για καθένα από τα τέσσερα μέρη. Έτσι, το Τουρκμενιστάν θα αποκτήσει μια νέα αγορά φυσικού αερίου λόγω της αναπτυσσόμενης ινδικής αγοράς, θα επεκτείνει τις πηγές εισαγωγές συναλλάγματος και θα αυξήσει τα έσοδα του προϋπολογισμού του. «Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στην οικονομία της χώρας: θα αυξήσει τον κύκλο εργασιών των τοπικών επιχειρήσεων και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Ο αγωγός φυσικού αερίου θα ενισχύσει τον ρόλο του Τουρκμενιστάν στην περιοχή και την διεθνή θέση του», λέει ο Ντμίτρι Μπαράνοφ, κορυφαίος ειδικός της Finam Management.
Το Τουρκμενιστάν προμηθεύει αέριο στην Κίνα και δεν έχει άλλη αγορά. Ως εκ τούτου, το Πεκίνο δύναται εύκολα να πιέζει τους Τουρκμένους και να πετυχαίνει εξαιρετικά χαμηλές τιμές στα καύσιμα. Η εμφάνιση νέων αγορών στο Πακιστάν και στην Ινδία θα καταστήσουν ισχυρότερη τη διαπραγματευτική θέση του Τουρκμενιστάν, έναντι και της Κίνας. Είναι σαφές ότι είναι πιο κερδοφόρο για το Τουρκμενιστάν να πουλά τις πρώτες ύλες του σε υψηλότερες τιμές.
Το Αφγανιστάν θα λάβει επίσης πρόσθετο εισόδημα ως χώρα διέλευσης φυσικού αερίου και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας για την κατασκευή και τη συντήρηση του αγωγού φ.α. Η επέκταση του σιδηροδρόμου μεταξύ Αφγανιστάν και Τουρκμενιστάν θα συμβάλει στην αύξηση του εμπορίου στην περιοχή, στη βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των γειτόνων και στην αύξηση της γεωπολιτικής σταθερότητας.
Η Ινδία και το Πακιστάν είναι εξαιρετικές αγορές. «Ο πληθυσμός τους αυξάνεται και χρειάζονται περισσότερους πόρους για να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Οι οικονομίες αυτών των χωρών αναπτύσσονται σταθερά και πρόσθετοι μεταφορείς ενέργειας θα έχουν ζήτηση από διάφορες βιομηχανίες. Ως εκ τούτου, η κατασκευή ενός νέου αγωγού είναι απολύτως δικαιολογημένη», λέει ο Μπαράνοφ.
Η κατασκευή νέων δρόμων στην περιοχή εξηγείται από την ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου, την πυκνή κίνηση στους υπάρχοντες αυτοκινητόδρομους, την αναζήτηση νέων διαδρομών από την Ευρώπη προς την Ασία, καθώς και την ανάπτυξη των διεθνών μεταφορών στον άξονα Βορρά-Νότου, προσθέτει ο ειδικός
Ωστόσο, δεν είναι τυχαίο ότι το έργο του αγωγού φυσικού αερίου TAPI έμεινε στα χαρτιά για δεκαετίες. Στο έργο συμμετέχουν οι χώρες της περιοχής, οι οποίες έχουν δύσκολη εσωτερική κατάσταση και συχνά αντιφατικές σχέσεις μεταξύ τους. «Το χρονοδιάγραμμα του έργου επηρεάστηκε επίσης από οικονομικούς παράγοντες, ιδίως από την αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης, τη συγκυρία των παγκόσμιων αγορών ενέργειας», σημειώνει ο Baranov.
Τώρα η συγκυρία ευνοεί το έργο, δεδομένης της κρίσης που έχει ξεσπάσει σε όλες τις αγορές φυσικού αερίου. Και ενώ οι ειδικοί περιμένουν τη συνέχιση των υψηλών τιμών του φ.α. το 2022. Μετά την περίοδο κορύφωσης των τιμών, αυτές είναι πιθανό να πέσουν, αλλά όχι πολύ. Οι Ευρωπαίοι πιθανότατα θα συνεχίσουν να θυμούνται με νοσταλγία ότι τα χίλια κυβικά μέτρα κάποτε κόστιζαν 450 δολάρια (αν και ήταν εξαιρετικά δυσαρεστημένοι με αυτή την τιμή εκείνη την εποχή). Αλλά με 1.000 δολάρια ή και περισσότερο, το έργο φαίνεται πιο ελκυστικό. Η εύρεση χρημάτων για αυτόν σε αυτές τις τιμές θα πρέπει να είναι ευκολότερη θεωρητικά.
«Εάν βρεθεί χρηματοδότηση για το έργο και συμφωνηθούν τα κύρια ζητήματα, τότε ο αγωγός μπορεί να κατασκευαστεί γρήγορα. Είναι σημαντικό οι συμμετέχοντες να παραμείνουν σταθεροί στην απόφασή τους για το έργο και να είναι έτοιμοι για συμβιβασμούς προκειμένου να παρέχουν φυσικό αέριο σε εκατομμύρια ανθρώπους», καταλήγει ο Μπαράνοφ.
Η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να συμμετάσχει σε αυτό το έργο προς όφελός της. Στην πραγματικότητα, ήδη η Ρωσία έδειξε την επιθυμία να γίνει ο εργολάβος κατασκευής του αγωγού φ.α. TAPI από το Τουρκμενιστάν στην Ινδία. Και το καλοκαίρι του 2021, ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον του για το TAPI. Γιατί, όμως, η Μόσχα χρειάζεται έναν αγωγό φ.α. που δεν θα διέρχεται από τη Ρωσία;
Πρώτον, θα έχει κέρδος από την σύμβαση κατασκευής με την προμήθεια εξοπλισμού και σωλήνων ρωσικής κατασκευής. Άλλωστε, η Gazprom είναι ασυναγώνιστη στην κατασκευή αγωγών φ.α. Αυτή την δουλειά την κάνει εδώ και καιρό. Η υλοποίηση του Nord Stream-2, ακόμη και υπό καθεστώς κυρώσεων, είναι άλλη μια επιβεβαίωση της ικανότητας και της ανωτερότητας της Ρωσίας σε αυτό το θέμα.
Το δεύτερο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, όφελος για τη Ρωσία είναι ότι ο TAPI θα επιτρέψει την μη παροχή του φ.α. του Τουρκμενιστάν προς την ευρωπαϊκή αγορά, ανακατευθύνοντάς το στην ινδική αγορά.
Η ευρωπαϊκή αγορά είναι σημαντική για την Gazprom, ενώ το ρωσικό αέριο δεν περνάει μέσω αγωγών στην Ινδία. Πιό πιθανό να φτάσει στην Ινδία είναι το ρωσικό LNG. Αν και θεωρητικά, υπό ορισμένες συνθήκες, η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει αυτόν τον νέο αγωγό φυσικού αερίου στο μέλλον για να προμηθεύσει το δικό της φ.α. στην Ινδία, δεδομένης της υπάρχουσας υποδομής με το Τουρκμενιστάν.
Πηγή: https://vz.ru/economy/2022/1/17/1139192.html
