Γιώργος Καραμπελιάς, «Φιλική Εταιρεία – Ήταν ώριμη
η Επανάσταση;», Εναλλακτικές Εκδόσεις
Κάλλιο κλαρί παρά κλουβί με διαμαντένιαις πέτραις,
[ ]
Ως πότε θα το γράφωμε, ως πότε θα το λέμε;Ραγιάδες δεν γινόμασθε, Τούρκο δεν προσκυνάμε!
Γεώργιος Κλεάνθης (Φιλικός από τη Σάμο)
Επί δύο αιώνες, η σχέση του ελληνισμού με το 1821 διαρκώς
επανακαθορίζεται αναλόγως των ιστορικών συνθηκών και των εσωτερικών κοινωνικών
και ιδεολογικών ανταγωνισμών, καθώς η ενατένιση και ο αναστοχασμός για την
Επανάσταση νοηματοδοτεί αενάως και ποικιλοτρόπως την εθνική μας ύπαρξη. Η προβολή
των γεγονότων και των πρωταγωνιστών της Παλιγγενεσίας επηρεάζει καθοριστικά τη μεταβαλλόμενη
εικόνα που διαμορφώνει το εθνικό σώμα για τη διαχρονική ταυτότητά του, τους
προσανατολισμούς και τους οραματισμούς του για το μέλλον.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, η πρόθεση, για παράδειγμα, του επίσημου φορέα
για τους εορτασμούς των 200 ετών από το ’21 να προσπεράσει την επαναστατική
περίοδο και, αντ’ αυτής, να αναδείξει, υποτίθεται, την έκτοτε πορεία του
ελληνισμού, αποκαλύπτει δύο αλληλένδετες μεταξύ τους φοβίες. Η πρώτη είναι αυτή
για το ενδεχόμενο συγκρουσιακής εκδήλωσης των διαμετρικά ασύμπτωτων
προσεγγίσεων ως προς το περιεχόμενο και τους στόχους της Επανάστασης, που βάσιμα
μπορεί να θέσει σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση τις επικρατούσες στην
επιστημονική κοινότητα αποδομητικές αντιλήψεις, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα την
μειοψηφική τους αποδοχή∙ η δεύτερη σχετίζεται με την μοιραία ανάδειξη της
ιστορικής ευθύνης των, στρατευμένων στην παγκοσμιοποιητική χίμαιρα, ηγεμονικών
ελίτ, όπως απορρέει από την γενεσιουργό θυσιαστική πράξη του ελεύθερου βίου του
νέου ελληνισμού.
Ωστόσο, το ταραχώδες τοπίο που βιώνει η χώρα, με
την ευθεία νεο-οθωμανική απειλή, που δεδηλωμένα διεκδικεί την αποκατάσταση της
«ανωμαλίας» των επαναστατικών επιτυχιών των λαών που αποτίναξαν το τουρκικό
ζυγό, δεν επιτρέπει ανάλογες υπεκφυγές. Αντιθέτως, όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες
περιόδους, επιτάσσει την καθολική επιστράτευση όλων των διαθέσιμων, υλικών και
άυλων, όπλων αντίστασης, συμπεριλαμβανομένου αυτού της ενδυνάμωσης της κοινής
ιστορικής συνείδησης.
Ένα βιβλίο για το 1821, που εμπεριέχει όχι μόνον τα
βασικά γεγονότα τα οποία οδήγησαν στην Επανάσταση αλλά απαντά και στα πλέον
κρίσιμα ερωτήματα για τους λόγους και τους τρόπους που αυτά εκδηλώθηκαν, αποκτά
ιδιαίτερη αξία και απαιτεί την προσοχή και την μελέτη του Έλληνα αναγνώστη.
Αναφέρομαι συγκεκριμένα στο πρόσφατο πόνημα του Γιώργου Καραμπελιά «Φιλική
Εταιρεία – ήταν ώριμη η Επανάσταση;», που εκδόθηκε από τις Εναλλακτικές
Εκδόσεις. Ο συγγραφέας έχοντας εντρυφήσει με ιδιαίτερη επιμονή και επιμέλεια
στην ιστορία του νεώτερου ελληνισμού – απόδειξη ο μακρύς κατάλογος των βιβλίων
που έχει συγγράψει σχετικώς- έρχεται τώρα να αναδείξει, με αριστοτεχνική
συμπύκνωση, τις απόπειρες των Ελλήνων να οργανώσουν την μεγάλη Επανάσταση, ίσως
τη «σημαντικότερη ολόκληρου του 19ου αι.», όπως επισημαίνει
(σελ. 9).