Ο ελληνισμός ενώπιον ενός αγώνα ζωής και θανάτου

Παρεπόμενο του ιδεολογικού παρασιτισμού της χώρας είναι η απώθηση της μακράς εθνικής συλλογικής μνήμης και η, συνακόλουθη, απουσία στέρεων κριτηρίων στην προσέγγιση της οικείας πραγματικότητας. Το κενό συμπληρώνεται με την πρόσληψη εξωγενών εργαλειακών θεωρήσεων που μοιραία οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες αυτοδιαψεύσεις.

Αυτό αποτυπώνεται κατ’ εξοχήν στις σχέσεις μας με τη Τουρκία, οι οποίες βρίσκονται για ακόμη μια φορά σε τροχιά ευθείας σύγκρουσης. Τα διάφορα εισαγόμενα ιδεολογικά σχήματα οικονομικο-πολιτικής και πολιτισμικής προσέγγισης με την γείτονα, που προβλήθηκαν και επιβλήθηκαν κατά κόρον στο παρελθόν αποτελώντας την πυξίδα των εγχώριων ελίτ, αποδείχθηκαν αυτοκαταστροφικές πλάνες. Κι αυτό διότι επιμένουν να αγνοούν τις βαθύτερες αιτίες του φαινομένου, προτιμώντας ουτοπικές προβολές του «τέλους της ιστορίας», που προσδίδουν την ανακουφιστική αίσθηση της διαιώνισης των κοινωνικών και οικονομικών προνομίων των φορέων τους.

Η ελληνο-τουρκική διένεξη δεν είναι μια συγκυριακή συνθήκη, ούτε απότοκο εσωτερικών φαντασιακών φανατισμών, που μπορούν να απαλειφθούν με την εξάλειψη των αφορμών της. Πρόκειται για μια σταθερά επαναλαμβανόμενη εκδήλωση της μακροϊστορικής αντιπαράθεσης του ελλαδικού κορμού με την μικρασιατική υποήπειρο, που εμπεριέχει διαστήματα επιφανειακής νηνεμίας ή χαμηλής/λανθάνουσας αντιπαλότητας, ιδιαίτερα όταν και στις δυο πλευρές του Αιγαίου κυριαρχεί μια ενιαία εσωτερική ή εξωτερική εξουσία. Ως εκ τούτου, το αβυσσαλέο βάθος της ανιχνεύεται όχι μόνον την επαύριον του Ματζικέρτ, αλλά πολύ παλαιότερα, όπως, τουλάχιστον, καταδεικνύουν οι περσικές εκστρατείες, η αντεπίθεση του Αλεξάνδρου και τα αλλεπάλληλα «αιρετικά» κύματα που απείλησαν την ενότητα και την φυσιογνωμία του Βυζαντίου, ως εύθραυστη αλλά και υπεργόνιμη σύζευξη του ανατολικού μυστικισμού με την ελληνικό σκέψη, που γέννησαν την Ορθοδοξία. Κύματα τα οποία, τελικώς, υπό κεντροασιατική οθωμανική ηγεσία και το λάβαρο του Ισλάμ πέτυχαν όχι μόνον την ανατροπή της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας αλλά και το σφετερισμό της, υποβιβάζοντας σε υπηκόους δεύτερης κατηγορίας όσους παρέμειναν πιστοί στις χριστιανικές αρχές και στην μνήμη της απωλεσθείσας ηγεμονίας τους. Μια ήττα που επήλθε σχεδόν μοιραία, καθόσον η εναλλακτική δυτική στροφή σωτηρίας προς την «λατινικήν καλύπτραν» είχε αποκλεισθεί λόγω της αρπακτικής διάθεσης του αναδυόμενου νέου ευρωπαϊκού, αποικιοκρατικού, κόσμου, και του εύλογου φόβου του ελληνισμού για την ταχεία και απόλυτη αλλοτρίωσή του.

Η διαρκής ελληνική επανάσταση, από τον 18^ο αιώνα μέχρι το 1922, ως Μεγάλη Ιδέα, επανέφερε τον ελληνισμό ως αυτόνομο διεθνή δρώντα και, συνάμα, το αρχέγονο σχίσμα στις δυο πλευρές του Αιγαίου, το οποίο θα μπορούσε να κλείσει μόνον εάν πετύχαινε η μικρασιατική εκστρατεία. Τόσο, όμως, η δεδομένη διεθνής συγκυρία, όσο και η αναμενόμενη συμμαχία που συγκρότησε η τουρκική ελίτ με τις μάζες στις εχθρικές για τον παλαιοελλαδικό στρατό αχανείς εκτάσεις της Ανατολίας, δεν επέτρεψαν την συγκρότηση ενός νέου αυτοκρατορικού χώρου με ελληνική ταυτότητα.

Η τουρκική εισβολή στη Συρία στοχεύει στην αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

 

Του Γιεβγένι Κρούτικοφ

«Η Τουρκία, στην πραγματικότητα, είναι πλέον  η μόνη χώρα στον πλανήτη που έχει ανυψώσει την ιδέα του ιστορικού αναθεωρητισμού στο επίπεδο μιας νέας κρατικής ιδεολογίας. Ενώ οι Τούρκοι ρίχνονται με το γιαταγάνι όχι στους πάντες γύρω τους, αλλά μόνο σε όσους είναι πιο αδύναμοι, εντούτοις, στον κατάλογο αυτό μπορεί να βρεθούν, για παράδειγμα, οι Αρμένιοι και οι Έλληνες».

Η τουρκική επιχείρηση στη Συρία προκάλεσε αγανάκτηση στη Δύση και αυτό εξηγείται όχι μόνο από ανθρωπιστικούς λόγους. Το έδαφος που εισήλθε ο τουρκικός στρατός αποτελούσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Υπάρχουν πολλά σημάδια ότι η Άγκυρα τρέφει όνειρα της ανασύστασής της. Και είναι πιθανό αυτό να το κάνει με ένοπλα μέσα.

Εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον μεσσιανισμό και την πίστη τους στη δική τους παντοδυναμία, υπάρχουν πολύ λίγες χώρες που ανοιχτά επιδιώκουν την αυτοκρατορική σκέψη. Από αυτές, η Τουρκία είναι σχεδόν η μόνη που ενσωματώνει αυτές τις ιδέες στην πράξη. Χρησιμοποιώντας και ένοπλες εισβολές σε γειτονικές χώρες, απειλώντας, για χάρη των αυτοκρατορικών φιλοδοξιών της, να καταστραφούν οι σχέσεις της τόσο με τους παραδοσιακούς συμμάχους της όσο και με υπερεθνικούς θεσμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση ή το ΝΑΤΟ. Ποιο είναι το νόημα όλων αυτών;

Το 2011, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου δημοσίευσε ένα βιβλίο με τον τίτλο "Στρατηγικό βάθος. Η διεθνής κατάσταση της Τουρκίας ", η οποία αργότερα έγινε γνωστή με το συντομογραφημένο τίτλο " Στρατηγικό βάθος "(Stratejik derinlik). Αυτό το θεμελιώδες έργο θεωρείται η βάση της θεωρίας του νεο-οθωμανισμού, αν και ο ίδιος ο Νταβούτογλου για λόγους τακτικής αρνήθηκε αυτόν τον όρο. Ωστόσο, η εξωτερική πολιτική της Άγκυρας ακολούθησε αυτές τις ιδέες για πολύ καιρό πριν την επίσημη έκδοσή τους. Ο «αυτοκρατορισμός» και ο νεο-οθωμανισμός πέρασαν και στο στρατιωτικό πεδίο το ίδιο έτος του 2011. Τότε, η κυβέρνηση Άσαντ στη Συρία βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης και η Τουρκία αποφάσισε ότι για πρώτη φορά είχε την ευκαιρία να προχωρήσει στην επίθεση με ελάχιστες απώλειες και μόνο κέρδη για την εσωτερική της εικόνα.

Η επιστροφή του σερβικού στρατού στο Κοσσυφοπέδιο θα αποτελέσει πρόκληση για τη Ρωσία

Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου 15.6 1389)

ρωσική μικρογραφία του 16ου αι.

Του Dmitri Bavirin

Το Βελιγράδι, επισήμως, δηλώνει ότι η Σερβία θα αναπτύξει τα στρατεύματά του στο Κοσσυφοπέδιο, εφόσον συνεχιστεί η τρομοκρατία εναντίον του σερβικού πληθυσμού. Και αυτή θα συνεχιστεί, και οι "Δυτικοί εταίροι" δεν θα παρεμβαίνουν, αφού έχουν ήδη επιτρέψει στους Αλβανούς να τους παγιδεύσουν. Πολλά σε αυτήν την κατάσταση εξαρτώνται από τη Μόσχα και το κύριο ερώτημα τώρα διατυπώνεται κάπως έτσι: όλα όσα συμβαίνουν συνιστούν μια ευκαιρία για τη Σερβία ή μια παγίδα για τη Ρωσία;

"Εάν η διεθνής κοινότητα δεν ανταποκριθεί όπως ορίζεται από το ψήφισμα του ΟΗΕ, εάν οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου υποβάλλονται σε πογκρόμ, εάν δέχονται επιθέσεις, τότε το Βελιγράδι θα πρέπει να αντιδράσει και η Σερβία είναι έτοιμη γι’ αυτό", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Ίβιτσα Ντάτσιτς στην εφημερίδα "Ιζβέστια’’. Ταυτόχρονα, εξέφρασε την ελπίδα ότι το Βελιγράδι δεν θα απευθυνθεί στη Μόσχα για βοήθεια. Κι αυτό μπορείτε να το εκλάβετε όπως θέλετε.

Για παράδειγμα, μπορούμε να το δούμε ως μια τυπική δήλωση Σέρβου διπλωμάτη σε Ρώσο δημοσιογράφο, χάρη των πολλών αφορμών για συνομιλίες σχετικά με το Κοσσυφοπέδιο - επίσημων και ανεπίσημων.

Μέχρι στιγμής, για να το θέσουμε ήπια, δεν έχει τελειώσει το περιστατικό με τον ξυλοδαρμό του ρωσικού διπλωμάτη Μιχαήλ Κρασνοσέκοφ από τους Κοσοβοαλβανούς (θα χρησιμοποιήσουμε την ορολογία που πρότεινε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στον ΟΑΣΕ Αλεξάντερ Λουκασέβιτς) αστυνομικούς. Το γεγονός της παραβίασης της ασυλίας του στο ΟΗΕ έχει ήδη αναγνωριστεί, αλλά το θέμα δεν έχει προχωρήσει περαιτέρω. Οι ένοχοι δεν έχουν τιμωρηθεί, συγνώμη δεν έχει διατυπωθεί.

Κι ενώ διαδραματίζονται όλα τα ανωτέρω αναφερθέντα, στη Σερβία ξεκινούν από κοινού στρατιωτικές ασκήσεις με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, με την επονομασία «Σλαβική Αδελφότητα 2019», στις οποίες συμμετέχουν 600 στρατιωτικοί, περισσότερες από 50 μονάδες εδάφους και αεροσκάφη μεταφοράς. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος προειδοποίησης προς την ηγεσία του Κοσόβου. Ακριβέστερα, έτσι είναι απαραίτητο να το αντιληφθούμε.

Εν τω μεταξύ, εορτάζονται διαδοχικές σημαντικές επέτειοι. Την Τετάρτη (12.6), εορτάσαμε μια μάλλον θλιβερή ημερομηνία - 20 χρόνια από την ημέρα που ρωσικές ειδικές δυνάμεις κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Κοσσυφοπεδίου Σλάτινα (θλιβερή, μιας και η κεραυνοβόλα επιχείρηση θα μπορούσε να αλλάξει πολλά, αλλά δεν άλλαξε σχεδόν τίποτα).

Οι Κοσοβοαλβανοί έχουν τους δικούς τους εορτασμούς. Η εικοστή επέτειος της εμφάνισης στρατιωτών του ΝΑΤΟ στην επαρχία γιορτάζεται περίπου τις ίδιες μέρες, και για το λόγο αυτό ο πρώην πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και η πρώην υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ προσκλήθηκαν στην Πρίστινα για τα επίσημα αποκαλυπτήρια της προτομής της Ολμπράιτ (άγαλμα του Κλίντον υπάρχει ήδη εδώ και καιρό στην Πρίστινα ). Η ανέγερση μνημείων για ανθρώπους που δεν έχουν ακόμη αποβιώσει δεν είναι κάτι το συνηθισμένο και στα μάτια πολλών θεωρείται και αφύσικο, αλλά εδώ πρόκειται για ειδικές περιπτώσεις ανθρώπων- δεν μπορούν όλοι να ασκήσουν πιέσεις και να εκτελέσουν μια επιχείρηση για τον βομβαρδισμό ειρηνικών πόλεων της Ευρώπης, και αυτοί το μπόρεσαν.

ΜΠΕΛΕΤΣΚΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΒΙΤΣ ΑΝΤΡΕΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1961-1991)

Μύθοι για την Τουρκία και την Γενοκτονία των Αρμενίων

του Γκλεμπ Κουζνετσόφ, πολιτικού επιστήμονα, επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων του Επιστημονικού Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών (Ρωσία)

Μετά από συζητήσεις ακόμη και με καταρτισμένους συναδέλφους (η πλειοψηφία τους αυτό που γνωρίζει για τη Γενοκτονία είναι ότι «οι Τούρκοι κάποτε έσφαξαν τους Αρμένιους κατά τον ανατολίτικο άγριο τρόπο, τίποτε το ασυνήθιστο για αυτές τις περιοχές»), προσπάθησα να διατυπώσω τους βασικούς μύθους για την Γενοκτονία, που επιτρέπουν στην Τουρκία με διάφορους τρόπους να αποφεύγει να αναλάβει την ευθύνη γι’ αυτήν.

1.   Η αντιαρμενική πολιτική υπήρξε «απάντηση στις προδοτικές ενέργειες στη γραμμή του μετώπου».

Δεν είναι έτσι!

Η πολιτική του κόμματος των Νεότουρκων «Ένωση και Πρόοδος» κατέληξε μετά την κατάκτηση της εξουσίας στην ιδέα της δημιουργίας ενός σύγχρονου μονοεθνικού και μονοθρησκευτικού κράτους. Τα ιδεολογικά κείμενα, το πρόγραμμα του κόμματος είναι ευρέως προσβάσιμα. Η ιδεολογία του «Ένωση και Πρόοδος» οδήγησε στην Γενοκτονία των Αρμενίων, και επίσης, στην Γενοκτονία των Ελλήνων και των άλλων εθνικών μειονοτήτων στη Τουρκία.

2.   «Η Γενοκτονία δεν είναι ορθό να ονομάζεται γενοκτονία, καθώς διεξήχθη με όχι συστηματικό τρόπο, με ανατολική αγριότητα, και δεν ομοιάζει καθόλου, για παράδειγμα, με το Ολοκαύτωμα. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρξε ‘‘εξόντωση των Αρμενίων’’. Απλώς ο λαός, λόγω της μειωμένης πειθαρχίας  άσκησε, μιας κι ήταν χρόνια δύσκολα, μεγάλη αγριότητα -ο πόλεμος και οι Αρμένιοι σαν να υπήρξαν τυχαία θύματα των περιστάσεων".

Δεν είναι έτσι!

Η Γενοκτονία ήταν σχεδιασμένη και εκτελέστηκε αυστηρά σύμφωνα με αυτό το σχέδιο. Συμπεριελάμβανε:

Α. Εκκαθάριση του στρατού από τους Αρμένιους (παρά το γεγονός ότι ο Ενβέρ πασά στην περιοχή Σαρίκαμις σώθηκε από έναν Αρμένιο [στμ. Η μάχη του Σαρίκαμις μεταξύ του ρωσικού και οθωμανικού στρατού κατά τη διάρκεια του α΄ παγκοσμίου πολέμου, και διήρκησε από τις 22 Δεκεμβρίου 1914 έως τις 17 Ιανουαρίου 1915, με νίκη των Ρώσων] και οι κατηγορίες των Τούρκων προς την αρμενική πλευρά έχουν ανάλογη αξία με αυτές για προδοσία των Τατάρων της Κριμαίας ή των Γερμανών του Βόλγα από το καθεστώς της ΕΣΣΔ.

Β. Η εκκαθάριση των ελίτ (επιφανείς ιερωμένοι, εκδότες, πολιτικοί, ιατροί, διδάσκαλοι, δημοσιογράφοι – πρώτο θύμα των Τούρκων υπήρξε η αρμενική ελίτ, και μάλιστα όχι τόσο στο μέτωπο του Καυκάσου, όσο στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας και ιδιαιτέρως στην Κωνσταντινούπολη).

Γ. Και μόνον έπειτα από αυτό, έγινε η μαζική μετακίνηση του πληθυσμού, συνοδευόμενη από δολοφονίες, πείνα, επιδημίες και βία χωρίς προηγούμενο. Ωστόσο, η μαζική εξόντωση, και στην αρχή και κατά την πορεία των εκτοπισμένων προς τα στρατόπεδα του θανάτου στην συριακή και ιρακινή έρημο, «συμπεριλαμβανόταν στο αρχικό σχέδιο». Τα στρατόπεδα, επίσης, δεν είχαν εφόδια, δεν υπήρχαν ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις για την επιβίωση των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, που ήσαν έγκλειστοι. Επιπλέον, τους διοικητές που δεν είχαν αντιληφθεί τα σχέδια των Νεοτούρκων και προσπαθούσαν να μετατρέψουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης σε κανονικούς χώρους διαβίωσης για τους εκτοπισμένους, τους αντικαθιστούσαν με δήμιους. Έτσι αντικατέστησαν τον κυβερνήτη του Χαλεπίου, ο οποίος θεώρησε καθήκον του να εξασφαλίσει στα στρατόπεδα της Συρίας κάποιες τουλάχιστον συνθήκες επιβίωσης.

Ο Στάλιν και ο πατριάρχης

Adriano Roccucci, Ο Στάλιν και ο πατριάρχης – Ορθόδοξη Εκκλησία και σοβιετική εξουσία 1917-1958

Ένα από τα πλέον αξιοπερίεργα γεγονότα της σοβιετικής ιστορίας είναι, χωρίς αμφιβολία, η στροφή της στάσης του Στάλιν προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, μεσούντος του β΄ παγκοσμίου πολέμου. Ενώ, έως τότε, ή τουλάχιστον τις παραμονές της έκρηξης του πολέμου, οι διώξεις εναντίον ιερωμένων και πιστών ήταν συνεχείς, το σοβιετικό κράτος επέδειξε στη συνέχεια μια πρωτοφανή, για τη φύση του, ανεκτικότητα προς τη δράση της εκκλησίας. Είναι βέβαιο ότι ο Στάλιν αποφάσισε αυτή την τακτική κίνηση, διότι αντιλήφθηκε την ισχύ της ορθοδοξίας στον λαό, που δεν είχε καμφθεί από την καταστολή και την αθεϊστική προπαγάνδα, και του ήταν απαραίτητη για τη διατήρηση του ηθικού του στρατού και της κοινωνίας στις δύσκολες ώρες του πολέμου. Ταυτοχρόνως, έπρεπε να αντιμετωπίσει την πολιτική των ναζί, οι οποίοι αν και φανατικά αντιχριστιανοί, άνοιγαν στις κατεχόμενες απ’ αυτούς περιοχές της ΕΣΣΔ κλειστές εκκλησίες και μονές, για να κερδίσουν τα λαϊκά στρώματα. Τέλος, διέβλεπε την πιθανή επέκταση της σοβιετικής επιρροής προς την ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, όπου κατοικούσαν ορθόδοξοι λαοί, και μια ελεγχόμενη από τον ίδιο εκκλησία θα μπορούσε να τον εξυπηρετήσει πολιτικά.

Με επίκεντρο, λοιπόν, το παραπάνω γεγονός, ο Ιταλός ιστορικός Adriano Roccucci έχει εκδώσει μια μελέτη με τον τίτλο «Ο Στάλιν και ο πατριάρχης, Η Ορθόδοξη εκκλησία και η σοβιετική εξουσία 1917-1958 (στο πρωτότυπο: La Chiesa ortodossa e il potere sovietico 1917-1958, εκδόσεις Eidaudi, 2011, ενώ στα ρωσικά μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε το 2016), όπου παρουσιάζει τη σύνθετη σχέση εκκλησίας και εξουσίας κατά τις θυελλώδεις δεκαετίες μεταξύ της Οκτωβριανής επανάστασης και της τελικής επικράτησης του Χρουστσώφ. Η σημασία της μελέτης του έγκειται στο πλούσιο αρχειακό υλικό, και ιδιαίτερα στα στατιστικά στοιχεία που ανακάλυψε και παρουσιάζουν ιδιαίτερα πειστικά την πραγματικότητα στο τεράστιο κεφάλαιο της ορθόδοξης πίστης στα χρόνια της ΕΣΣΔ. Η στέρεα ιστορική γνώση αυτού του παρελθόντος μάς δίνει και κάποια σημαντικά κλειδιά για τη κατανόηση όσων συμβαίνουν σήμερα.

Αντιγράφουμε από την παρουσίαση στην ιταλική έκδοση του βιβλίου:

«Την νύχτα της 4^ης προς την 5^η Σεπτεμβρίου ο Στάλιν υποδέχθηκε στο Κρεμλίνο τρεις μητροπολίτες, οι οποίοι είχαν την ευθύνη της διοίκησης της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας. Είναι εκπληκτικό και μόνον ότι έγινε αυτή η συνάντηση, καθώς για δεκαετίες έως τότε ο ηγέτης του σοβιετικού κράτους καταδίωκε ανελέητα τον ορθόδοξο κλήρο και τους πιστούς. Η επίθεση στη θρησκεία διαρκούσε ήδη 25 χρόνια, και οι συμμετέχοντες στη συνάντηση ιεράρχες ανήκαν σε αυτούς που κατάφεραν επιζήσουν από τις διώξεις. Στη διάρκεια της μακράς και ειλικρινούς συζήτησης ο Στάλιν έδωσε τη συγκατάθεσή του στην εκλογή πατριάρχη, ο οποίος θα ηγείτο της ρωσικής εκκλησίας. Το θέμα ήταν ότι από το 1925 ο πατριαρχικός θρόνος ουσιαστικά χήρευε, διότι οι σοβιετικοί ηγέτες δεν επέτρεπαν στην εκκλησία να εκλέξει νέο προκαθήμενο. Ο πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσιών εκλέχθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 και ήταν ο μητροπολίτης Σέργιος (Στραγκορόντσκι) Τι προκάλεσε αυτή την αλλαγή στη σοβιετική θρησκευτική πολιτική; Ποιες ήταν οι βαθιές ρίζες αυτής της νέας συμμαχίας μεταξύ της Ορθόδοξης Εκκλησίας και του καθεστώτος; Και γιατί ο Στάλιν αποφάσισε να αναβιώσει το πατριαρχείο;» (https://www.einaudi.it/catalogo-libri/storia/storia-contemporanea/stalin-e-il-patriarca-adriano-roccucci-9788806200589/)