Μελέτη Μελετόπουλου, «Ο Άρχοντας με τα
πολλά πρόσωπα –Χρονικό μιας Οικογένειας 1685-1920»
Το
ιστορικό μυθιστόρημα, ιδίως των μακρών ιστορικών περιόδων, δεν περνά και τις
καλύτερες ημέρες του στον τόπο μας. Έχουν διαβεί δεκαετίες από τότε που
γράφτηκαν μνημειώδη έργα όπως «οι Μαυρόλυκοι», «το Ρεμπελιό των Ποπολάρων» ή
ακόμη το, ανατρεπτικό, «Σέργιος και Βάκχος». Ο λόγος για την απουσία τους δεν
έγκειται μόνον στην απαίτηση για βαθιά ιστορική γνώση, ταυτόχρονα, οπωσδήποτε,
με τη συγγραφική δεξιότητα. Η πραγματική αιτία ανιχνεύεται στην ατονία της
ίδιας της ιστορικής συνείδησης του ελληνισμού, στον κατακερματισμό της συλλογικής
συνείδησης. Ο σύγχρονος Έλληνας δυσκολεύεται να δει τον εαυτόν του ως
αποτέλεσμα και έκφραση μιας μακράς πορείας εθνικών περιπετειών σε διάρκεια
αιώνων. Αναζητά την ταυτότητά του πρωτίστως με όρους συγχρονικούς της ζωής του,
ή, το πολύ, στο βάθος κάποιων δεκαετιών. Ως εκ τούτου, η κυρίαρχη αντίληψη της
καθεστωτικής διανόησης για την εμφάνιση του έθνους μέσω του κράτους τον 19ο
αιώνα, αναπτύσσεται επί του ρηχού εδάφους της λειψής ιστορικότητας των Ελλήνων.
Το βιβλίο, επομένως, του Μελέτη Μελετόπουλου «Ο Άρχοντας με τα πολλά πρόσωπα
–χρονικό μια οικογένειας 1685-1920» (εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, 2017 σελ.479) αποτελεί μια,
ευχάριστη, έκπληξη. Πρόκειται για ένα έργο που αν και είναι ιστορική μαρτυρία,
ωστόσο ξεδιπλώνεται αναμφίβολα με όρους λογοτεχνικούς – ακόμη κι αν ίσως δεν το
επιδιώκει, φανερά, ο συγγραφέας του.
Ο
Μελετόπουλος είναι αρκετά γνωστός για το πλούσιο συγγραφικό του έργο, κυρίως
ιστορικο-κοινωνιολογικής ανάλυσης -όπως είναι τα βιβλία του «Κοινοτισμός», «Μαρξισμός
και Τροτσκισμός στην Ελλάδα», «Η δικτατορία των συνταγματαρχών»- αλλά και την
πυκνή αρθρογραφία του, κυρίως, μέσα από την «Νέα Κοινωνιολογία» και την «Νέα
Πολιτική». Όπως αποδεικνύεται, όμως, εκ του εξαιρετικού αποτελέσματος του
«Άρχοντα», η συσσωρευμένη και κατασταλαγμένη ιστορική και κοινωνιολογική γνώση του
αποτέλεσε πολύτιμο εργαλείο στην απόπειρά του να δημιουργήσει ένα μικρό «έπος»
του νεώτερου ελληνισμού, και ειδικότερα της λεγόμενης «παλαιάς Ελλάδας». Όπως
κάθε έπος, κι αυτό διακρίνεται για τον ρομαντισμό του, με την προβολή των
στοιχείων του ηρωισμού, της υπεράσπισης υψηλών αξιών αλλά και της υποταγής στα
ταπεινά πάθη και στο αδιόρατο στους θνητούς υπερβατικό πεπρωμένο.