Νεοκλής Σαρρής (1940-2011) Ο ύστερος Φαναριώτης

 

Ο Νεοκλής Σαρρής υπήρξε ένας από τους τελευταίους μεγάλους μιας χώρας, η οποία για χρόνια βυθίζεται στην μετριότητα. Ένας γνήσιος δάσκαλος, που βίωνε βαθύτατα τις ιδέες που μεταλαμπάδευε στους μαθητές του.

Οι φλογερές διαλέξεις του στα αμφιθέατρα, στις αίθουσες εκδηλώσεων και στην τηλεόραση μαγνήτιζαν τον ακροατή. Οι αφηγήσεις του ήταν ζωντανές, παραστατικές, με επιχειρήματα που πλέκονταν με πληθώρα παραδειγμάτων, ενίοτε και με στοιχεία υπερβολής αλλά πάντοτε με έντονη την προσωπική διάσταση. Ιστορία και κοινωνιολογία, πολιτική και ψυχολογία, διεθνείς σχέσεις και ιστορία των πολιτισμών αποτελούσαν αντικείμενα των αναλύσεών του. Αυτός ο χαρακτηριστικός, απαράμιλλος και μαγευτικός, τρόπος της διδασκαλίας του αντανακλούσε και το αληθινό, άσβεστο πάθος του για τη μετάδοση της επιστημονικής αλήθειας, την άδολη και ανυστερόβουλη αγάπη του για την πατρίδα, την πίστη του στην ατομική ελευθερία που δεν συμβιβάζεται με συγκυριακούς μικροϋπολογισμούς.

Όσοι είχαμε τη τύχη να τον γνωρίσουμε, και να ευεργετηθούμε από τη συναναστροφή μαζί του, βιώσαμε τα έντονα συναισθήματα και τις πνευματικές αποκαλύψεις που μας χάριζαν οι χειμαρρώδεις εξιστορήσεις του, οι ανατρεπτικές αναλύσεις του, οι απεριόριστες γνώσεις του. Αντιλαμβανόμασταν, και εμείς της νεώτερης γενιάς, της γενιάς της μεταπολίτευσης και του κομφορμισμού, ότι ο Σαρρής ερχόταν από "αλλού".

"Ισλαμική Ευρώπη -Έχει ελπίδες ο Χριστιανισμός στον Παλαιό Κόσμο;"

Αφιέρωμα του ρωσικού περιοδικού EXPERT

Στα μέσα του Σεπτεμβρίου, στη Κολωνία της Γερμανίας σημειώθηκαν μαζικές συγκρούσεις μεταξύ υπερασπιστών και αντιπάλων της κατασκευής τζαμιού –ενός μεγαλόπρεπου κτιρίου με δύο μιναρέδες 55 μέτρων. Εκατόν πενήντα άτομα, που φώναζαν το σύνθημα «Σταματάμε τον εξισλαμισμό!», δεν κατάφεραν ούτε να προσεγγίσουν τον χώρο πραγματοποίησης του συλλαλητηρίου, που είχε οριστεί από τις αρχές. Τους εμπόδισε πλήθος σαράντα χιλιάδων αριστεριστών, που ήδη είχε κατακλύσει το κέντρο της πόλης και διαμαρτυρόταν ενάντια στην αντι-ισλαμική συγκέντρωση.

Ντυμένοι με ομοιόμορφη στολή, οι αριστεριστές έκαναν έλεγχο στους περαστικούς που τους φαίνονταν σαν «ύποπτοι φασίστες», απαιτούσαν να αναφέρουν που πηγαίνουν και τους τρομοκρατούσαν. Θύματα της αριστερής διαδήλωσης υπήρξαν 15 τραυματισμένοι αστυνομικοί. Συλλαμβάνοντας περίπου 400 αριστεριστές η αστυνομία κατάλαβε ότι δεν μπορεί να ελέγξει την κατάσταση και ακύρωσε την άδεια πραγματοποίησης του συλλαλητηρίου ενάντια στο τζαμί.

Ακόμη και οι παραδοσιακά εξαιρετικά κριτικές στους ακροδεξιούς γερμανικές εφημερίδες αναγκάστηκαν να διαπιστώσουν: η ημέρα όπου ο όχλος επιθετικών αριστεριστών επέβαλε στις αρχές να απαγορεύσουν μια ειρηνική διαδήλωση διαμαρτυρίας, αναδεικνύεται σε ημέρα ήττας της δημοκρατίας.

Το πιο εκπληκτικό είναι ότι η σύγκρουση της Κολωνίας δεν ήταν σύγκρουση μουσουλμάνων με χριστιανούς. Στα συγκεκριμένα γεγονότα Γερμανοί (αριστεριστές-άθεοι) κτύπησαν Γερμανούς (ακροδεξιούς-άθεους). Μια σύγκρουση που συνέβη διότι οι Ευρωπαίοι καταλαβαίνουν με διαφορετικό τρόπο το Ισλάμ και το ρόλο του στην Ευρώπη.

Η σοβιετική πολιτική στα Βαλκάνια την περίοδο 1939-1941

Τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου στην ευρωπαϊκή διπλωματική σκηνή, το έργο είχε έναν πρωταγωνιστή: τη ναζιστική Γερμανία. Τα υπόλοιπα κράτη καθόριζαν την πολιτική τους σύμφωνα με τις κινήσεις του Βερολίνου.

Οι αποφάσεις τους ήταν προϊόν είτε αγχωτικής απόπειρας για την αποφυγή του πολέμου είτε επιθυμίας για συμμετοχή στην επερχόμενη λεία, στο πλευρό της Γερμανίας.

Για τη, καθημαγμένη από τις σταλινικές διώξεις, Σοβιετική Ένωση η απειλή μιας πιθανής ναζιστικής εισβολής είχε γίνει άμεσα ορατή. Οι δυτικές δημοκρατίες, περιδεείς μπροστά στην ισχυροποίηση της γερμανικής στρατιωτικής μηχανής, προσδοκούσαν την αλληλοεξόντωση των δύο ολοκληρωτισμών. Οι υποχωρήσεις τους, στο κλίμα του ντεφαιτισμού, όπως εκδηλώθηκε και με τη συμφωνία του Μονάχου, εντέλει αποθράσυναν τον Χίτλερ.

Οι εξελίξεις αυτές επηρέαζαν άμεσα και τα Βαλκάνια. Για την ΕΣΣΔ ο όγκος των Βαλκανίων ήταν ιδιαίτερα κρίσιμος για την ασφάλειά της. Έτσι ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της ΕΣΣΔ, Ποτέμκιν, θα περιοδεύσει το 1939 σε χώρες των βαλκανικής χερσονήσου προωθώντας ένα σχέδιο αντι-γερμανικού μετώπου. Η πρωτοβουλία αυτή θα έμενε, όμως, μετέωρη. Την περίοδο αυτή, ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής Λιτβίνωφ θα έδινε τη θέση του στον Μολότωφ, δείγμα της επερχόμενης αλλαγής προσανατολισμού που προετοίμαζε ο Στάλιν. Αρχικώς, βέβαια, ο Μολότωφ αποπειράθηκε μια τελευταία προσπάθεια δημιουργίας με την Αγγλία και τη Γαλλία ενός διχτύου προστασίας, σε περίπτωση επίθεσης, το οποίο θα περιελάμβανε μια σειρά αδύναμων χωρών. Ανάμεσά τους ήταν η Ρουμανία, η Τουρκία, η Ελλάδα και τα κράτη της Βαλτικής. Τα τελευταία αντέδρασαν έντονα σε μια ανάλογη προοπτική, διότι διείδαν στις προθέσεις της Μόσχας την πιθανότητα προσάρτησής τους από το σοβιετικό γίγαντα. Και το σχέδιο αυτό ναυάγησε. Ως εκ τούτου, και κατανοώντας τις μύχιες σκέψεις της Δύσης, ο Στάλιν αποφάσισε να προχωρήσει τάχιστα σε συμφωνία με τη Γερμανία.